“Của quý” tại lễ hội táo bạo nhất Việt Nam 2019 có gì đặc biệt?

Triệu Quang – Đức Thiên Thứ hai, ngày 18/02/2019 19:55 PM (GMT+7)

“Của quý” tại lễ hội Ná Nhèm (Lạng Sơn) sau lễ hội được đem đốt nên mỗi năm đều phải làm lại một lần.

Tàng thinh và Mặt nguyệt tại lễ hội Ná Nhèm 2019 vẫn chưa được công bố.

Cứ vào ngày 15 tháng Giêng hàng năm, người dân tại xã Trấn Yên (huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn) lại tưng bừng mở hội Ná Nhèm.

Lễ hội Ná Nhèm trong tiếng Tày có nghĩa là "mặt nhọ" được phục dựng 5 năm nay. Điểm đặc sắc nhất của lễ hội là màn rước sinh thực khí nam (Tàng thinh) và sinh thực khí nữ (Mặt nguyệt). Đây là một nghi thức độc đáo để cầu may mắn, bình an, sinh sôi nảy nở.

Đình làng Mỏ trước ngày khai hội.

Mặt nguyệt qua các năm ít có sự thay đổi. Tàng thinh do chỉ là vật tượng trưng nên không có quy định về hình dạng hay kích thước nên được thay đổi liên tục qua các năm. Sau lễ hội, 2 linh vật này được đem đốt nên năm nào cũng phải làm mới.

Chiều nay (18/2 tức 14 tháng Giêng), trao đổi với PV, ông Hoàng Văn Cứng (56 tuổi) - người chế tác tàng thinh năm 2019 cho biết, tàng thinh năm nay sẽ dài khoảng 1m30, đường kính khoảng 20cm và nặng khoảng 30kg.

“Khác với năm ngoái, tàng thinh năm nay được sơn màu hường. Vào 20h tối nay, tàng thinh sẽ được rước ra đền. Hiện người dân địa phương chưa ai được tận mắt chứng kiến tàng thinh năm nay”, ông Cứng chia sẻ.

Ông Hoàng Văn Cứng (56 tuổi) - người chế tác tàng thinh năm 2019.

Trước đó, từ năm 2012 – 2015, tàng thinh có kích thước to bằng khoảng cái phích. Năm 2016, tàng thinh giống bộ phận sinh dục của nam, to bất thường (80kg) so với chiều dài khoảng 1m và sơn màu hồng.

Năm 2017, tàng thinh được làm bằng gỗ nghiến, nặng khoảng 60kg, dài 1m. Tàng thinh được đặt một thợ mộc ở huyện Bắc Sơn và làm theo mẫu mà ban tổ chức gửi. Thợ mộc này đã làm mất nửa tháng mới hoàn thành.

Năm 2018, tàng thinh được làm bằng gỗ dổi, đường kính khoảng 22cm, chiều dài 1m30, trọng lượng trên 50kg, sơn màu gụ và cũng do chính tay ông Cứng làm.

Lễ hội Ná Nhèm với màn rước “của quý” mỗi năm thu hút rất đông du khách.

Theo Tiến sĩ Bàn Tuấn Năng - Viện văn hóa và phát triển (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh), người tham gia phục dựng Lễ hội Ná Nhèm cho biết, đây không phải lễ hội dân gian thông thường mà lễ hội đặc biệt của hai dòng họ vốn gốc họ Mạc.

Bắt nguồn từ lịch sử, khi triều Mạc thất thủ, dòng họ Mạc phải thay tên đổi họ để tránh họa tru di, truy sát của vua Lê và chúaTrịnh.

Họ Hoàng và họ Bế (gốc họ Mạc) rước sinh thực khí nam nữ đi cung tiến cho đức Vua của mình. Con cháu gốc họ Mạc mượn tín ngưỡng phồn thực để biểu đạt mong ước đức Vua phù trợ cho dòng họ lớn mạnh.