Cuba đạt kỳ tích chống Covid-19 không nước nào làm được ở tây bán cầu

Mỗi buổi sáng từ 8h đến 11h, bác sĩ gia đình Liz Caballero len lỏi qua những con hẻm ngoằn ngoèo, cúi đầu tránh những dây phơi quần áo ở quận Vedado, thủ đô Havana. Bà phỏng vấn các gia đình bên trong các biệt thự với lối trang trí đặc thù và tìm đường đi qua những khu chung cư cũ. Bà cùng nhóm của mình đang truy tìm dấu vết của người nhiễm Covid-19.

“Không có gì lạ khi chúng tôi đi gõ cửa từng nhà như thế này. Chúng tôi đã làm điều đó trong quá khứ khi có dịch sốt xuất huyết”, bà Caballero nói với Guardian.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định châu Mỹ Latin là điểm nóng mới của đại dịch Covid-19, nhưng trong 2 tháng qua, số ca nhiễm mới ở Cuba đã giảm mạnh. Nguy cơ nhiễm Covid-19 của người Cuba thấp hơn 24 lần so với người Dominica, thấp hơn 27 lần so với người Mexico và tới 70 lần so với người Brazil.

Bác sĩ gõ cửa từng nhà

Cuba đóng cửa biên giới muộn hơn so với các nước khác trong khu vực, nhưng kể từ khi phong tỏa với thế giới bên ngoài vào cuối tháng 3, đất nước đã sử dụng mọi nguồn lực để đối phó với virus.

Nhà nước đã huy động hàng chục nghìn bác sĩ gia đình, y tá, sinh viên y khoa để chủ động sàng lọc tất cả ngôi nhà trên khắp đất nước để tìm kiếm các ca nghi nhiễm Covid-19 mỗi ngày. Điều đó có nghĩa là từ thứ 2 đến chủ nhật, bác sĩ Caballero và các sinh viên y khoa của bà phải đi bộ hàng nghìn kilomet, giám sát 328 gia đình trong khu vực được giao.

“Không quốc gia nào khác ở bán cầu có thể làm được với cách tiếp cận như vậy”, William Leogrande, giáo sư chính phủ tại Đại học America ở Washington D.C nói. Toàn bộ tổ chức của hệ thống chăm sóc sức khỏe của họ sẽ liên lạc chặt chẽ với dân chúng, xác định các vấn đề sức khỏe khi nó vừa xuất hiện và giải quyết nó ngay lập tức.

“Về mặt khoa học, chúng tôi biết rằng việc xác định nhanh các trường hợp, theo dõi, cách ly tiếp xúc là cách duy nhất để ngăn chặn dịch bệnh khi chưa có vaccine. Việc kiểm soát dịch bệnh phải bắt đầu từ phòng ngừa, hệ thống y tế Cuba hoàn toàn phù hợp để thực hiện chiến lược đó”, giáo sư Leogrande cho biết thêm.

Hiện tại Cuba ghi nhận 2.173 ca nhiễm Covid-19 và 83 ca tử vong. Mọi người xét nghiệm dương tính với virus đều phải nhập viện. Những người bị nghi ngờ mang virus sẽ được đưa vào trung tâm cách ly của nhà nước, thường là 14 ngày.

Cách ly là chìa khóa

Alejandro Gutierrez, 26 tuổi, giáo viên người Pháp đã quyết định rời Havana vào tháng 4 để tránh dịch bệnh tại quê nhà Trinidad. Anh và gia đình bị chặn lại tại một trạm kiểm soát quân sự và được đưa đến một trung tâm cách ly trưng dụng từ các biệt thự không sử dụng.

Dù không được phép ra ngoài, Gutierrez vẫn sợ nhiễm bệnh trong khu cách ly. Thức ăn được các nhân viên trung tâm để ngoài cửa sổ và 3 lần mỗi ngày họ được các bác sĩ kiểm tra sức khỏe. Sau 3 ngày, gia đình anh được xác định âm tính với virus và được phép vào thành phố.

Kể từ khi anh rời thủ đô, nơi số ca nhiễm đang gia tăng đến một khu vực không có ca nhiễm nào, Gutierrez xem các biện pháp này là nghiêm trọng và cứng nhắc, nhưng điều đó vì lợi ích chung.

Gail Reed, Tổng biên tập tạp chí Medicc Review tin rằng hệ thống y tế tầm cỡ toàn cầu của Cuba đã cho phép chính phủ tạo ra một hệ thống thống nhất chứ không phải là chiến lược kiểu chắp vá.

Các trường hợp không có triệu chứng được xác định thông qua theo dõi tiếp xúc, sau đó là xét nghiệm kháng thể, xét nghiệm chuỗi phản ứng polymerase để truy tìm dấu vết virus. Phương pháp truy tìm và cách ly được thực hiện bởi nguồn lực y tế dồi dào.

Cuba có tỷ lệ bác sĩ trên bệnh nhân cao nhất thế giới, ngay cả khi đã trừ đi hơn 10.000 bác sĩ đang làm việc ở nước ngoài. Cuba là quốc gia có mức GDP dành cho hệ thống chăm sóc sức khỏe cao hơn bất kỳ quốc gia nào khác trong khu vực.

Trong khi 30% trong số 630 triệu người ở châu Mỹ Latin và Caribbean không có khả năng tiếp cận hệ thống chăm sóc sức khỏe vì vấn đề tài chính, nhưng mọi người ở Cuba đều được bảo vệ, theo Tổ chức Y tế Pan American.

Khi đại dịch Covid-19 bắt đầu lan rộng trên thế giới, Tổng thống Mỹ Donald Trump gọi Covid-19 là một trò lừa bịp. Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro gọi nó là dịch cúm nhẹ và sa thải Bộ trưởng Y tế kêu gọi phong tỏa xã hội.

Các nước trong khu vực chủ quan và phải trả giá, cách tiếp cận khoa học và nhất quán của Cuba đã tạo nên sự khác biệt lớn. “Thành công của Cuba thực sự được áp dụng từ các biện pháp y tế công cộng quan trọng mà các bác sĩ trên thế giới biết là có hiệu quả và họ đã có ý chí chính trị mạnh mẽ để khiến nó có tác dụng”, ông Reed nói.