Đại án OceanBank: Toà truy vấn trách nhiệm Ngân hàng Nhà nước

Phiên xử vụ đại án OceanBank chiều 1.9 mở đầu bằng việc TAND Hà Nội thẩm vấn đại diện Ngân hàng Nhà nước. Với tập tài liệu dày ước tính hàng trăm trang và người trợ lý, vị đại diện trong những phút đầu hơi chút lúng túng.

HĐXX hỏi: Các bị cáo hôm qua khai trong năm năm chi lãi suất ngoài hợp đồng để "kéo chân" khách hàng mà cơ quan quản lý không có ý kiến gì, với vai trò của mình, Ngân hàng Nhà nước nói gì về việc này?

Vị đại điện cho hay Ngân hàng Nhà nước thực hiện giám sát, có ba kết luận thanh tra OceanBank vào các năm 2012, 2014, 2015, qua đó phát hiện một số sai phạm và yêu cầu khắc phục. Tuy nhiên ngân hàng này không thực hiện nghiêm, có biểu hiện mắc sai phạm nghiêm trọng hơn.

Trong cuộc thanh tra năm 2014, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu OceanBank cơ cấu lại và báo cáo phương án khắc phục tồn tại yếu kém đã đề cập từ năm 2012. OceanBank lúc này đang bị âm hơn 10.000 tỷ đồng. Giữa năm 2015 Ngân hàng nhà nước mua lại OceanBank với giá 0 đồng.

"Căn cứ pháp lý nào để mua với giá 0 đồng?", HĐXX hỏi. Vị đại diện trả lời căn cứ Luật tổ chức tín dụng và các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Ngân hàng Nhà nước. "Nếu cần thiết chúng tôi cung cấp phụ lục các luật liên quan", ông nói.

Không bằng lòng, một thành viên HĐXX truy vấn: “Nghĩa là ra rất nhiều văn bản đôn đốc nhưng hiệu quả chỉ là… trên giấy tờ”. HĐXX sau đó cho hay sẽ tiếp tục đôn đốc triệu tập người giám sát của OceanBank tới phiên toà để làm rõ trách nhiệm.

Lời khai của bị cáo Hà Văn Thắm vào chiều 1.9.

Ngay sau phần trả lời này, cựu chủ tịch HĐQT OceanBank Hà Văn Thắm "xin tòa ba phút" để trình bày. Theo đó, việc OceanBank chi lãi suất ngoài hợp đồng trong thời gian dài mà "không thấy ai nhắc nhở gì".

“Bị cáo khẳng định OceanBank không âm vốn như kết luận điều tra", ông Thắm nói và cho rằng tiền của ngân hàng "không mất đi đâu cả mà vẫn có lãi", số nợ xấu hơn 4.000 tỷ đồng cũng không bị mất đi.

Về việc Oceanbank được Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng, bị cáo khai "chỉ biết điều đó vào một năm sau khi ngân hàng đã đổi chủ".

Theo ông Thắm, trong số nợ xấu hơn 14.000 tỷ đồng, OceanBank thu được 8.000 tỷ, đã lập hồ sơ báo cáo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên vì khoản nợ xấu 14.000 tỷ khiến Oceanbank mang tiếng. Nợ xấu sau đó tiếp tục giảm xuống còn gần 5.000 tỷ. "Dù vậy không có nghĩa là ngân hàng bị mất gần 5.000 tỷ đó, xấu nhất là mất khoảng một nửa", cựu Chủ tịch HĐQT OceanBank nói.

“Bị cáo khẳng định OceanBank không âm vốn, không xấu đến mức như kết luận điều tra. Tiền không mất đi đâu cả mà vẫn có lãi”, ông Thắm nói.

HĐXX hỏi: "Bị cáo suy nghĩ gì nếu OceanBank thất thoát hơn 2.000 tỷ đồng? Bị cáo có biết GDP của cả nước là bao nhiêu?". Bị cáo Thắm nói "GDP của Việt Nam hơn 200 tỷ USD, con số 2.000 tỷ đồng nếu OceanBank thất thoát chỉ vào khoảng 100 triệu USD".

Tập đoàn Dầu khí góp 800 tỷ đồng, được chia lãi 200 tỷ đồng

Cũng trong chiều 1.9, lý giải sự liên quan với OceanBank, đại diện Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), ông Dũng, cho biết PVN muốn thành lập ngân hàng riêng nhưng không được phép nên góp vốn vào nhà băng này với tỷ lệ 20%.

Năm 2008 OceanBank tăng vốn từ 1.000 lên 2.000 tỷ đồng, PVN góp tương ứng thành 400 tỷ đồng. Năm 2010, PVN đổ thêm vào 300 tỷ đồng. Lần sau cùng vào năm 2011, PVN góp thêm 100 tỷ. "Tổng cộng là 800 tỷ đồng, hiệu quả hoạt động tốt. PVN được chia cổ tức hơn 200 tỷ", vị đại diện nói.

Ông Nguyễn Xuân Sơn liên quan trong hai vụ án xảy ra tại OceanBank và PVN. Ảnh: Xuân Hoa

Ngắt lời, HĐXX công bố năm 2015 Ngân hàng Nhà nước phải mua 0 đồng và "cho rằng như vậy là hoạt động không hiệu quả". Đáp lời, ông Dũng cho rằng PVN chỉ nhìn ở góc độ mua cổ phần, mua cổ tức.

“Hậu quả này thuộc về ai?”, một thẩm phán hỏi và ông Dũng giữ nguyên quan điểm tra lời "vẫn hoạt động hiệu quả trên góc độ tài chính".

Trước câu hỏi "PVN góp vốn thì có đúng quy định không?", ông Dũng cho hay hai lần đầu đúng quy định hiện hành, lần thứ ba rơi vào thời điểm khung pháp lý mới có hiệu lực nên "bị sai". Tuy nhiên, PVN cho rằng việc góp vốn lần ba là hệ quả của lần một và lần hai nên thực tế "cũng không sai vì đã được sự cho phép của Thủ tướng".

Vì sao bị cáo Nguyễn Xuân Sơn thay đổi lời khai?

Khi HĐXX truy vấn cựu tổng giám đốc Oceanbank Nguyễn Xuân Sơn vì sao trước đây không thừa nhận có được giao 200 tỷ đồng, giờ lại "thay đổi", "có ai ép buộc gì không?”, bị cáo Sơn giải thích có hai lý do.

Thứ nhất, trong quá trình điều tra, tại các bản cung, bị cáo khẳng định có nhiều lần Hà Văn Thắm nhờ chuyển tiền cho lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí để chi đối ngoại. Bị cáo nhận và đưa lại cho Ninh Văn Quỳnh (nguyên kế toán trưởng).

Thứ 2, bị cáo không nhận 200 tỷ đồng để chi lãi ngoài hợp đồng cho Tập đoàn Dầu khí như quy kết của cơ quan công tố. "Đó là số tiền giúp Thắm ‘đối ngoại’ thôi", ông Sơn khai.

Phiên xử với kế hoạch diễn ra trong 20 ngày tạm dừng vào chiều 1.9. Ngày 5.9, HĐXX tiếp tục làm việc.