Đằng sau tài sản hàng tỷ USD của Tim Cook

Ngày 24/8/2011, nhà đồng sáng lập Apple Steve Jobs bất ngờ từ chức giám đốc điều hành vì không đảm bảo sức khỏe. Trong thư từ chức, Jobs đề cử Tim Cook làm người kế nhiệm mình.

Sau đó, hội đồng quản trị của Apple cũng trải qua một cuộc cải tổ lớn, đặc biệt là quyết định dành một khoản tiền thưởng lớn cho Tim Cook. Số tiền này được gọi là mức bồi thường của Giám đốc điều hành. Theo tính toán của Fortune, khoản thưởng này có giá trị khoảng 1,7 tỷ USD sau thuế.

Số tiền thưởng cực lớn

Khi bổ nhiệm Tim Cook vào vị trí CEO, hội đồng quản trị Apple phê duyệt một khoản cổ phiếu hạn chế (restricted stock units) có giá trị rất lớn.

Theo Fortune, khoản thưởng cổ phiếu là hình thức quen thuộc nhằm giữ chân lãnh đạo các công ty. Họ sẽ được trả cổ phiếu trong vòng 3-4 năm nhằm có động lực giúp công ty tăng trưởng, qua đó tăng giá trị phần thưởng chính họ nhận được.

Tuy nhiên, trường hợp của Tim Cook rất đặc biệt vì khoảng thời gian này lên đến 10 năm. Con số mà ông nhận được cũng chưa từng có tiền lệ. Tim Cook được nhận 1 triệu đơn vị cổ phiếu, ở thời điểm đó có trị giá 376 triệu USD của hãng.

Vào thời điểm đó, đây là một số tiền khổng lồ. Vào thập niên 1990, số cổ phiếu thưởng kỷ lục thuộc về CEO Roberto Goizueta của Coca-Cola và CEO Carly Fiorina của tập đoàn máy tính HP, với giá trị chỉ khoảng 80 triệu USD.

Sau 10 năm chờ đợi và các đợt phân tách chứng khoán, số cổ phiếu cuối cùng mà Cook nhận được vào tháng 8/2021, thời điểm kết thúc giai đoạn 10 năm, là 28 triệu cổ phiếu, trị giá hơn 4 tỷ USD.

Theo tính toán của Fortune, nếu trừ đi các loại thuế và tính giá trị ở đúng ngày nhận thưởng, Tim Cook thu về khoảng 1,7 tỷ USD từ số cổ phiếu nói trên.

Khi hội đồng quản trị phê duyệt khoản thưởng cho Tim Cook, các điều khoản là rất ưu đãi. Khoản cổ phiếu thưởng ban đầu được cam kết theo thời gian chứ không liên quan đến kết quả của Tim Cook trong vai trò điều hành.

Đến năm 2013, sau khi Tim Cook đề nghị, hội đồng quản trị Apple mới thêm một điều khoản mới vào thỏa thuận thù lao của ông. Cụ thể, 1/3 khoản thưởng cổ phiếu phải dựa trên diễn biến lợi nhuận Apple trong tương quan so sánh với các doanh nghiệp niêm yết khác thuộc chỉ số S&P 500.

Nếu chỉ số lợi nhuận cho nhà đầu tư (TSR) của Apple không nằm trong top 3 của S&P, Tim Cook sẽ không nhận được phần thưởng trong năm đó. Tim Cook không đạt chỉ tiêu đúng một lần vào năm 2013.

Tiền thưởng đi kèm với áp lực

Theo Fortune, không có nhiều CEO công nghệ trở thành tỷ phú nếu bản thân không phải nhà sáng lập. Tim Cook là trường hợp hiếm hoi vào danh sách này, nhờ khoản cổ phiếu thưởng hậu hĩnh.

Dù vậy, khoản thưởng kéo dài đến 10 năm của Tim Cook cũng buộc ông phải suy nghĩ dài hạn và cống hiến nhiều hơn nữa cho Apple thay vì chỉ đơn giản là tiếp nối những thành công của Steve Jobs.

Thực tế đã cho thấy từ khi Cook trở thành CEO vào năm 2011 đến nay, cổ phiếu Apple đã tăng hơn 1.200% và giá trị thị trường cũng tăng 2,2 nghìn tỷ USD.

Tổng số tiền mà Tim Cook nhận được sau khi tính cả tiền lương, phần thưởng cổ phiếu cùng các khoản thưởng khác vẫn chỉ chiếm chưa đến 0,1% giá trị của Apple.

Theo Fortune, hiệu quả làm việc của Tim Cook trong suốt 11 năm qua đã chứng minh rằng ông xứng đáng với số tiền này. Do đó, năm 2021, ông tiếp tục nhận được gói cổ phần dài hạn trị giá 82,3 triệu USD với cổ phần được trao từ năm 2023-2025, đồng nghĩa với việc Tim Cook sẽ vẫn nhận được những khoản thưởng để ông ngồi ghế CEO Apple cho tới thời điểm đó.

Nếu tiếp nối được những thành công như trước đây, Cook sẽ chứng minh được rằng khoản bồi thường cho CEO như thỏa thuận với Apple là hoàn toàn đúng đắn. Ngược lại, nếu hiệu suất làm việc kém, vị CEO sẽ vướng phải những tranh cãi cho rằng ông phất lên chỉ là nhờ may mắn, Fortune nhận định.