Dấu hiệu trẻ nghe kém để phát hiện từ khi trẻ mới 2-3 tháng tuổi

Bác sĩ Nguyễn Chí Hiểu, Khoa Tai Mũi Họng (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết trẻ nghe kém là tình trạng trẻ bị giảm một phần hay toàn bộ khả năng thu nhận và hiểu ý nghĩa của âm thanh.

"Nghe kém ở trẻ em sẽ dẫn đến giảm hoặc mất khả năng phát triển lời nói và ngôn ngữ. Phát hiện sớm nghe kém và áp dụng phương pháp can thiệp phù hợp giúp trẻ hoà nhập với cộng đồng, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội", bác sĩ Hiếu nhận định.

Nguyên nhân trẻ nghe kém

Theo bác sĩ Hiếu, trẻ nghe kém có nguyên nhân bẩm sinh và do mắc phải trong quá trình phát triển.

Các nguyên nhân bẩm sinh trẻ nghe bém bẩm sinh như: Do di truyền, chiếm khoảng 50% các trường hợp nghe kém bẩm sinh; do di truyền gen đột biến gây nghe kém từ bố mẹ; do dị dạng bẩm sinh của tai ngoài, tai giữa, tai trong.

Hoặc do người mẹ trong quá trình mang thai bị nhiễm trùng (rubella, giang mai), nhiễm độc do phải dùng một số loại thuốc (kháng sinh aminoglycosides, lợi tiểu, điều trị sốt rét, …); do yếu tố nguy cơ: ngạt trong quá trình chuyển dạ, trẻ đẻ non, thiếu cân.

Còn các nguyên nhân trẻ nghe kém do mắc phải trong quá trình phát triển như: Do nhiễm trùng vì mắc viêm tai giữa cấp, mạn tính: giảm khả năng dẫn truyền âm thanh từ môi trường vào tai trong do dịch hoặc mủ ở tai giữa, màng nhĩ thủng, gián đoạn hoặc cố định chuỗi xương con, viêm gây tổn thương tai trong.

Do bị viêm màng não: khoảng 10% trẻ bị nghe kém tiếp nhận ở mức độ khác nhau sau viêm màng não; Do viêm do virus: sởi, thuỷ đậu, quai bị, …

Trẻ nghe kém có thể do nhiễm độc: đặc biệt là các kháng sinh aminoglycoside như gentamycin, tobramycin; do chấn thương vùng đầu, tai: gây tổn thương tai, dây thần kinh thính giác và não.

Hoặc trẻ nghe kém do tiếng ồn: âm thanh có cường độ trên 115 dB có thể gây điếc hoặc nghe kém cho trẻ em dù chỉ tiếp xúc 1 lần trong thời gian từ 3 đến 15 phút.

Dấu hiệu trẻ nghe kém

Trẻ dưới 6 tháng tuổi: Không cử động, khóc hay phản ứng với tiếng động lớn; không quay đầu theo hướng có giọng nói; không bị đánh thức dậy bởi âm thanh lớn.

Trẻ từ 6 tới 12 tháng tuổi: Không có phản ứng gì trước tiếng nói của người thân; không bập bẹ hay ậm ừ; Không hiểu một số từ đơn giản như “chào” hay “vỗ tay” ở 12 tháng; không có phản ứng như quay đầu về phía phát ra âm thanh; không có phản ứng khi nghe gọi tên mình.

Trẻ từ 12 tới 18 tháng tuổi: Không quay chính xác về hướng có tiếng gọi mình; không phản ứng với các âm thanh; không bắt đầu bằng việc bắt chước và sử dụng các từ đơn giản như “ba”, “bà”…; không nghe được tivi ở mức âm lượng bình thường.

Trẻ 2-3 tuổi: Không thể làm theo yêu cầu bằng lời nói mà thiếu gợi ý bằng hình ảnh, hành động; không thể nhắc lại các cụm từ đơn giản; không thể định hướng được nơi phát ra âm thanh; không hiểu và không sử dụng được những từ đơn như: đi, con, to, lớn…

Trẻ 4-5 tuổi: Không thể kể ra một vài việc chúng làm gần đây; không thể thực hiện được một cuộc trò chuyện đơn giản. Trẻ nói những câu rất khó hiểu;

Lứa tuổi đến trường: Thiếu tập trung, hay lơ là, học lực giảm sút; thu mình lại với các giao tiếp bên ngoài và biểu hiện “những hành động phản kháng” mạnh mẽ vì nghe kém nên liên tục bị hiểu nhầm.

"Nếu phụ huynh thấy con em mình có một trong những biểu hiện trên, hãy đưa con đi khám bệnh ở các cơ sở y tế có chuyên khoa tai mũi họng càng sớm càng tốt.

Thời điểm “vàng” để can thiệp giúp trẻ nghe kém có thể nghe tốt hơn và phát triển ngôn ngữ bình thường là trước 24 tháng tuổi", bác sĩ Hiếu khuyến cáo.