Đề thi Văn vào lớp 10 Trường THPT Chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn có chi tiết gây tranh cãi

Đề thi Văn vào lớp 10 Trường THPT Chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn năm 2024 có gì?

Ngày 2/6, Trường THPT Chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức kỳ thi vào lớp 10 năm học 2023-2024. Trong đó, Đề thi Văn vào lớp 10 năm nay được quan tâm bởi đây là ngôi trường chuyên về các môn xã hội. 

Năm nay, đề thi Văn về một đoạn văn như sau:

"Một tòa nhà tráng lệ được dựng nên từ những viên gạch hồng chắc chăn. Nhưng những viên gạch vốn ban dầu chỉ là khối đất lặng im. Điều đáng chú ý, chúng đã được tạo nên qua bàn tay lựa chọn, nhào nặn, tinh luyện, khéo léo và tâm huyết của người thợ".

Từ đoạn văn này, đề thi Văn yêu cầu học sinh viết Nghị luận văn học "Công việc của người thợ làm gạch giúp liên tưởng gì về quá trình sáng tạo tác phẩm văn học của nhà văn?" và Nghị luận xã hội "Liên hệ sự trưởng thành của bản thân mỗi con người trong cuộc sống, em có nhận thấy sự tương đồng với công việc của người thợ làm gạch?".

Tuy nhiên, đề thi này sau khi được chia sẻ cũng nhận nhiều ý kiến bình luận trái chiều. Có người nhận xét đề khó. Người thì cho rằng liên hệ với hình ảnh người thợ làm gạch gây khó hiểu cho học sinh bởi các em chưa trải qua công việc này bao giờ; đề thi không có nguồn trích dẫn rõ ràng... Có người cho rằng đây là đề thi hay, dễ với học sinh năm nay.

Vậy, thực tế đề thi này thế nào?

Trao đổi với PV báo Dân Việt, cô Đỗ Thị Linh, giáo viên Văn, tổ trưởng chuyên môn Trường THCS Bế Văn Đàn, quận Đống Đa, Hà Nội, nhận xét: "Đây là đề thi hay, phát huy được sự sáng tạo, năng lực văn chương của học sinh. Nói chung xứng đáng là đề thi chuyên. Hơn nữa, cái hay của đề này là dùng một đoạn ngữ liệu để sau đó yêu cầu học sinh làm cả phần nghị luận văn học và nghị luận xã hội".

TS Lê Thị Thùy Vinh, Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, cho rằng: "Đề thi đáp ứng yêu cầu tuyển sinh chọn học sinh khối chuyên Văn. Đề thi đưa ra một đoạn văn về công việc của người thợ làm gạch để từ đó thí sinh bình luận về quá trình sáng tạo tác phẩm văn học của nhà văn. Quá trình sáng tạo tác phẩm văn học của nhà văn là vấn đề cơ bản, trung tâm của lý luận văn học. Vì vậy, theo tôi đề thi này với học sinh chuyên không phải là đề thi quá bất ngờ, nếu không nói rằng thí sinh sẽ có nhiều "cơ hội" để "tung hoành" bằng con chữ của mình. 

Phần Nghị luận xã hội cũng giúp thí sinh liên hệ với bản thân về sự trưởng thành của con người. Đây cũng là vấn đề mà thí sinh có thể thể hiện rõ quan điểm của mình".

Nói về việc đoạn văn có sử dụng các cụm từ mang hình ảnh như gạch hồng, khối đất lặng im, bàn tay lựa chọn, nhào nặn, tinh luyện, khéo léo và tâm huyết, TS Vinh bày tỏ: "Không nên hiểu một cách trần trụi về những hình ảnh này có phù hợp với thực tiễn làm gạch của người Việt hay không mà vấn đề tạo nên viên gạch chỉ là cái cớ liên tưởng đến quá trình sáng tạo của nghệ sĩ. Dẫu vậy, nếu tìm được các từ ngữ vừa phù hợp với thực tiễn công việc của người thợ làm gạch vừa thể hiện được ý nghĩa liên tưởng thì chắc chắn sẽ tốt nhất.

Tuy nhiên, tôi vẫn thấy đề thi này sẽ tốt hơn nếu người ra đề lựa chọn một nhận định có nguồn trích rõ ràng".

Năm nay, Trường THPT Chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn tuyển 140 học sinh cho 4 lớp chuyên (2 lớp Văn, Lịch sử, Địa lý). Khác với những năm trước, kỳ thi chỉ diễn ra trong một buổi sáng. Mỗi học sinh làm một bài thi chuyên (Văn, hoặc Lịch sử, Địa lý). Đề thi theo hình thức tự luận với hai câu hỏi nghị luận xã hội (4 điểm) và nghị luận văn học (6 điểm). Kết quả được công bố trước ngày 28/6.

Năm ngoái, do tính điểm trên thang 50, điểm chuẩn lớp 10 chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn là 32-34,6 điểm, trung bình khoảng 7 điểm mỗi môn.