Đệ tử gốc Việt của khủng bố al-Qaeda là người như thế nào?

Tòa án quận Westminster tại London (Anh) xét xử Minh Quang Pham vì những cáo buộc tham gia tổ chức khủng bố khét tiếng thế giới al-Qaeda và đã từng ra nước ngoài để thực hiện những hành vi kích động thánh chiến và tử vì đạo.

Nghi phạm Minh Quang Pham hiện 29 tuổi và là một công dân Anh nhưng chào đời tại Việt Nam. Anh ta đến Anh sinh sống khi còn nhỏ và từ đây đã chuyển theo đạo Hồi. Từ năm 2005, Pham đến sống tại khu vực New Cross, phía nam thành phố London. Đến tháng 9.2010, anh ta thành lập công ty chuyên thiết kế website và hình ảnh quảng cáo, trụ sở chính nằm tại nhà riêng.
Chuyên gia tuyên truyền của al-Qaeda

Theo cáo trạng của tòa, vào cuối năm 2010, mặc dù vợ đang mang thai nhưng Pham vẫn ra nước ngoài để gặp gỡ các nhân vật cao cấp trong tổ chức khủng bố al-Qaeda ở bán đảo Ả Rập (AQAP). Tại đây anh ta đã được đặt bí danh Mohammed Amin và làm lễ tuyên thệ trung thành với AQAP. Qua tháng 12.2012, anh ta được AQAP chuyển sang Yemen để theo các khóa huấn luyện quân sự.

Với chuyên môn công nghệ thông tin, Pham còn đứng ra đảm nhiệm việc thiết kế đồ họa, thực hiện những kế hoạch truyền thông và liên lạc cho nhóm truyền thông của AQAP trước khi trở về Anh. Đơn cử Pham đã nhúng tay vào việc xuất bản tạp chí tiếng Anh trực tuyến Inspire của tổ chức khủng bố al-Qaeda với những hướng dẫn về phương cách bạo động hay cách chế tạo thuốc nổ hướng đến những thành phần khủng bố đang ẩn náu tại Anh và Mỹ.

Trong ấn bản đầu tiên, tạp chí Inspire đã ra mắt một bài viết hoành tráng “Làm thế nào để chế tạo một quả bom trong chính căn bếp của mẹ bạn” do chính “Bếp trưởng của al-Qaeda” viết. Bài viết này hướng dẫn cách tạo ra một quả bom đơn giản từ những vật dụng trong bếp nhưng có tính sát thương cao.

Nhờ tích cực hoạt động, hỗ trợ cung cấp nhân lực, tài sản, dịch vụ, cơ sở vật chất, thiết bị thông tin liên lạc, tư vấn kỹ thuật, đào tạo và vũ khí cho al-Qaeda nên Pham đã được AQAP đưa vào tầm ngắm. Pham đã được AQAP “nâng cấp” bằng việc đưa ra thao trường học những khóa tấn công với súng tiểu liên AK trong khoảng 3 tháng. Pham cũng bị cáo buộc đã tiếp xúc với hai công dân Mỹ có bí danh “American CC- 1” và “ American CC- 2”, trong đó “American CC- 1” là đối tác chính cùng Pham thực hiện sản xuất chương trình tuyên truyền trực tuyến cho AQAP.

Qua quá trình điều tra, hai thành viên bí ẩn này được xác định đều là công dân Mỹ có tên Anwar al-Awlaki - một giáo sĩ cực đoan và Samir Khan, đang chỉ huy các chiến dịch tuyên truyền thánh chiến của AQAP vào thời điểm đó. Sau này cả hai tên đều bị thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ ở Yemen vào cuối tháng 9-2012 (xem thêm bài trang 14-15 số này).

Pham đã bị cơ quan an ninh đưa vào tầm ngắm khi ông Jonathan Evans, Tổng giám đốc của Cơ quan Tình báo Anh (MI5), đã cảnh báo rằng Yemen đã trở thành một điểm đến cho một số ít người Anh muốn trở thành “chiến binh thánh chiến” và tìm cách sử dụng “Mùa xuân Ả Rập” cho đào tạo khủng bố và tiến hành các hoạt động quân sự. Đến tháng 7-2011, khi từ Bahrain về Anh, Pham bị bắt tại sân bay Heathrow vì mang theo nhiều đạn trong người.

Theo cáo trạng, Pham biết rất rõ AQAP là một tổ chức khủng bố và anh ta đã hoàn toàn tự nguyện khi tham gia vào hoạt động của tổ chức này chứ không hề bị lôi kéo hoặc ép buộc. Tuy nhiên các thành viên trong gia đình Pham cho rằng anh ta chỉ đến Yemen để du lịch chứ chẳng hề liên quan gì đến các tổ chức Hồi giáo khủng bố.

Nhưng bên công tố cho biết nhân chứng Ahmed Abdulkadir Warsame đã khai rằng ông ta từng thấy Pham tại các căn cứ bí mật của AQAP vào khoảng tháng 3.2011. Lúc này hai người đã từng có tiếp xúc, trao đổi với nhau và Pham cho biết anh ta đến đây để phát động thánh chiến và tử vì đạo.

Mỹ cũng đòi xử Pham

Luật sư biện hộ cho Pham phản pháo rằng nhân chứng trên có thể đã bị tra tấn ép cung mới khai ra như vậy nhưng Bộ Tư pháp Mỹ bác bỏ cáo buộc này. Ahmed Abdulkadir Warsame đã bị phía Mỹ bắt giữ và giam trên một tàu chiến hai tháng trước khi chuyển cho FBI (Cục Điều tra liên bang). Phía Mỹ cũng rất muốn Anh dẫn độ Pham để xử tội khủng bố, nhưng các luật sư bào chữa phản đối yêu cầu này.

Trước đó vào tháng 6.2012, Pham đã bị truy tố tại Tòa án Liên bang Manhattan về tội hỗ trợ vật chất cho tổ chức khủng bố al-Qaeda tại bán đảo Ả Rập, tàng trữ và sử dụng vũ khí để thực hiện các hành vi bạo lực và nhiều vi phạm khác.

Bản cáo trạng đã được công bố bởi Văn phòng Chưởng lý Mỹ, FBI và Cảnh sát New York. Vị chưởng lý cho biết: "Nhờ sự hợp tác và thực thi pháp luật quốc tế mà Minh Quang Pham đã bị bắt giữ. Người này bị tình nghi có liên quan đến hoạt động của một tổ chức khủng bố và sẽ bằng mọi cách thực hiện việc giết hại người Mỹ cả ở trong lẫn ngoài nước. Do vậy chúng tôi cần nhấn mạnh việc bắt giữ này nằm trong trách nhiệm cần thiết để xác định, truy tố và trừng trị những kẻ có ý đồ gây tổn hại đến đất nước và người dân".

Ông McJunkin, trợ lý giám đốc FBI khu vực thủ đô Washington D.C, nêu rõ Pham đã thực hiện việc cung cấp hỗ trợ vật chất cho al-Qaeda ở bán đảo Ả Rập. Anh ta còn được trải qua những khóa huấn luyện quân sự trong thời gian xuất hiện ở Yemen.

“Cùng với các đối tác thực thi pháp luật của chúng tôi, FBI sẽ tiếp tục điều tra vụ việc cả trong nội địa và nước ngoài để bảo vệ đất nước Mỹ và các công dân của chúng ta tránh được chủ nghĩa khủng bố”, ông McJunkin nhấn mạnh.

Ông Fedarcyk, trợ lý giám đốc FBI vùng New York, cho biết thêm, bị cáo không chỉ bị cáo buộc đã gia nhập hàng ngũ al-Qaeda ở bán đảo Ả Rập và được tổ chức này huấn luyện vũ trang mà người này còn đảm nhiệm việc lên các kế hoạch và tuyên truyền cho mạng lưới khủng bố. “Cuộc điều tra dẫn đến cáo trạng này là kết quả của nhiều chương trình hợp tác và phối hợp của các đơn vị trong nước và quốc tế. Liên kết này rất cần thiết trong nỗ lực ngăn chặn hành động khủng bố”, ông Fedarcyk nói.

Đại diện cơ quan cảnh sát New York, ông Kelly cho rằng những cuộc điều tra như thế này sẽ xác định rõ các mối đe dọa đến từ al-Qaeda cũng như các chi nhánh của chúng và nâng cao tầm quan trọng trong hợp tác quốc tế để chống lại những kế hoạch khủng bố mang tính toàn cầu.

Theo cáo trạng tại Tòa án Liên bang Manhattan, vào tháng 12.2010, Pham đi từ Anh đến Yemen, cơ sở chính của hoạt động của chi nhánh al-Qaeda ở bán đảo Ả Rập (AQAP). Trong thời gian lưu lại ở Yemen, Pham đã tuyên thệ trung thành với AQAP. Anh ta được tổ chức cấp cho một khẩu súng trường tự động, được những thành viên cao cấp AQAP huấn luyện ở thao trường. Tiếp đó anh ta cùng làm việc với hai công dân Mỹ khác để giúp AQAP chuẩn bị các chương trình tuyên truyền trực tuyến. Đến năm 2011, từ Yemen, Pham trở lại vương quốc Anh vào năm 2011 và bị bắt giữ.

Bản cáo trạng đã kết luận Pham vi phạm 5 tội nghiêm trọng. Đầu tiên là hai tội âm mưu cung cấp và thực hiện hỗ trợ vật chất cho tổ chức khủng bố nước ngoài. Mỗi tội danh có thể chịu mức án tối đa 15 năm tù. Tội danh thứ ba là có ý đồ tham gia những cuộc đào tạo quân sự của các tổ chức khủng bố nước ngoài, chịu tối đa 5 năm tù.

Tội danh thứ tư là tham gia những khóa đào tạo vũ trang của các tổ chức khủng bố nước ngoài, mức án 10 năm tù. Cuối cùng là hành vi tàng trữ, sở hữu vũ khí (súng máy) nhằm thúc đẩy, thực hiện các tội phạm bạo lực với hình phạt tối thiểu là 30 năm tù và tối đa là tù chung thân.