Một số doanh nghiệp thép có thể phá sản, Hòa Phát có bị “ghìm cương”?

Mới đây, Bộ Tài chính đã đưa ra đề xuất sửa đổi mức thuế xuất nhập khẩu đối với một số mặt hàng thép, cụ thể là sẽ tăng thuế xuất khẩu phôi thép từ 0% lên 5%, đồng thời giảm 5-10% thuế nhập khẩu cho một số mặt hàng thép.

Bộ Tài chính cho rằng, giá thép cao đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ giải ngân của các dự án đầu tư công và tăng chi phí đầu vào của nhiều ngành sản xuất.

Cụ thể, theo thống kê từ Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trung bình giá thép xây dựng nội địa trong quý II/2021 đạt 16,7 triệu đồng/tấn, tăng mạnh 50% so với cùng kỳ năm 2020 và 39% so với thời điểm cuối năm 2020.

Do đó, phương án điều chỉnh mức thuế suất lần này là nhằm hạ nhiệt đà tăng của giá thép nội địa.

Điều chỉnh thuế xuất nhập khẩu: Hạ nhiệt giá thép, một số nhà sản xuất thép có thể phá sản

Tại văn bản trả lời Bộ Tài chính góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020, VSA và các nhà sản xuất thép Việt Nam kiến nghị Bộ Tài chính không điều chỉnh tăng thuế xuất khẩu đối với mặt hàng phôi thép (mã HS 7206, 7207) và không giảm thuế nhập khẩu MFN đối với các mặt hàng thép thành phẩm (mã HSC 7213, 7214, 7215, 7216 và 7210).

Theo VSA, phương án đề xuất điều chỉnh thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với mặt hàng sắt thép của Bộ Tài chính chưa phù hợp với thực trạng ngành sản xuất thép trong nước hiện nay.

Lý do là kể từ đợt dịch bắt đầu bùng phát cuối tháng 4/2021 đến thời điểm hiện tại, nhiều địa phương trên cả nước thực hiện giãn cách xã hội theo chỉ thị 15,16 của Chính phủ.

Vì vậy, công tác xây dựng cơ bản từ công nghiệp đến dân dụng đều ngưng trệ, tình hình tiêu thụ thép trong nước đã giảm mạnh.

Cụ thể, bán hàng thép thành phẩm trong nước tháng 6/2021 đã giảm 20% so với tháng 5 và chỉ tăng 1% so với cùng kỳ 2020, nếu loại trừ tăng trưởng của thép cuộn cán nóng thì bán hàng nội địa giảm lần lượt 28% và 22%.

Tính chung 6 tháng 2021, tăng trưởng của ngành thép (bán hàng thép thành phẩm trong nước tăng 18% trong khi xuất khẩu tăng trưởng 66% (nếu loại trừ tăng trưởng của thép cuộn cán nóng).

Như vậy, có thể thấy, trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh diễn biến rất phức tạp, xuất khẩu thép hiện tại là hướng mở rộng thị trường để tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh, đảm bảo công ăn việc làm cho lao động của nhà máy, giữ vững phát triển kinh tế, mang lại nguồn thu cho doanh nghiệp và đất nước.

Cũng theo VSA, trong 10 năm trở lại đây, xu hướng bảo hộ ngành thép gia tăng trên toàn thế giới ngay tại các quốc gia phát triển như Mỹ, EU, Nhật Bản..để bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước.

Hơn nữa, với các FTA Việt Nam đã, đang và sẽ ký với các quốc gia và khu vực đã là một thách thức với ngành thép Việt Nam, đặc biệt với các khối như CPTTP hay RCEP là những khu vực có các cường quốc sản xuất thép như Trung Quốc, Nhật Bản..do đó việc điều chỉnh thuế như đề xuất của Bộ Tài chính sẽ làm gia tăng khó khăn cho các nhà sản xuất thép trong nước.

Ngoài ra theo VSA, nguyên nhân tăng giá thép do thị trường nguyên liệu thế giới biến động và không phải do tác động của các chính sách thuế cũng như các chính sách phòng vệ thương mại được áp dụng đối với các sản phẩm thép.

Thực tế giá thép thế giới đã quay đầu giảm liên tục từ cuối tháng 5/2021. Tại thị trường trong nước, giá thép thành phẩm đang giảm từng ngày, thấp hơn so với các nước khác trong khu vực và thế giới. Và tương lai giá thép trong nước vẫn sẽ bị ảnh hưởng bởi giá thị trường thế giới.

Nếu áp dụng chính sách thuế mới sẽ làm tăng áp lực tồn tại với các nhà sản xuất thép trong nước, một số nhà sản xuất thép có thể phá sản nếu chính sách mới được áp dụng.

"Vua thép" Hòa Phát có bị "ghìm cương"?

Hiện, Hòa Phát (mã: HPG) của tỷ phú Trần Đình Long là doanh nghiệp xuất khẩu phôi thép vuông lớn nhất, trong khi TungHo là doanh nghiệp có tỷ trọng xuất khẩu phôi vuông/tổng sản lượng tiêu thụ thép của doanh nghiệp lớn nhất (22%).

Có quan điểm cho rằng, nếu mức thuế xuất khẩu tăng từ 0% lên 5% có thể sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực nhất đến TungHo và Hòa Phát.

Tuy nhiên, trong báo cáo mới đây, Công ty chứng khoán VnDirect đã đưa ra nhận định cho rằng, việc điều chỉnh thuế lần này sẽ không quá lớn đối với các doanh nghiệp thép đang niêm yết, trong đó có Hòa Phát của tỷ phú Trần Đình Long.

Cụ thể, đối với HPG, sản lượng xuất khẩu phôi thép của doanh nghiệp này đã giảm mạnh trong tháng 5 và tháng 6/2021, chỉ còn chiếm dưới 8% tổng sản lượng tiêu thụ thép toàn công ty, thấp hơn đáng kể so với mức 23,2% trong tháng 1/2021 và 26% của trung bình năm 2020.

Ban lãnh đạo HPG cho biết, định hướng của công ty là sẽ giảm dần hoạt động bán phôi thép, qua đó tập trung tiêu thụ thành phẩm – thép dài (với biên lợi nhuận cao hơn và đã bắt đầu vận hành full công suất kể từ tháng 3/2021) tại thị trường nội địa trong dài hạn.

Ngoài ra, nhờ dây chuyền sản xuất linh hoạt, HPG có thể điều chỉnh qua sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC) - sản phẩm mà thép Việt Nam đang phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu.

Do đó, mức thuế suất xuất khẩu phôi thép nếu được áp dụng, có thể sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến HPG trong ngắn hạn, tuy nhiên mức độ tác động là không quá lớn.

Trong nửa đầu năm nay, do giá thép và sản lượng tiêu thụ cao đã giúp nhiều doanh nghiệp ghi nhận mức lợi nhuận quý cao nhất kể từ lúc niêm yết.

Dự báo lợi nhuận sau thuế của Hòa Phát trong quý II/2021 có thể sẽ đạt khoảng 10.200 tỷ đồng. Cả năm 2021, lợi nhuận sau thuế có thể đạt mức 34.000 tỷ đồng, gấp 2,5 lần mức thực hiện năm 2020.

Trong kịch bản xấu, HPG tiếp tục xuất khẩu khoảng 100.000 tấn phôi thép/tháng trong nửa cuối năm 2021 và chịu hoàn toàn 5% chi phí thuế xuất khẩu, khi đó lợi nhuận trước thuế của tập đoàn sẽ giảm khoảng 435 tỷ đồng.