Gần 500 người tử vong do nắng nóng trong lễ hành hương Hajj

Số người tử vong chính thức trong lễ Hajj năm nay đã tăng lên gần 500 và con số thực tế có thể cao hơn gấp đôi khi có báo cáo cho rằng có tới 600 tín đồ Ai Cập đã thiệt mạng trên đường đến Mecca do nhiệt độ quá cao. Theo các báo cáo từ chính quyền các nước, đã có ít nhất 14 người Malaysia, 165 người Indonesia, 75 người Jordan, 35 người Pakistan, 49 người Tunisia, 11 người Iran và 98 người Ấn Độ thiệt mạng. Bộ Ngoại giao Jordan cho biết thêm 27 người Jordan đang phải nhập viện và khoảng 14 người vẫn còn mất tích.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết nhiều công dân của họ đã thiệt mạng trong lễ Hajj nhưng không cung cấp con số cụ thể. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao nói: "Chúng tôi có thể xác nhận cái chết của nhiều công dân Hoa Kỳ ở Ả Rập Xê-út. Chúng tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình của họ về sự mất mát này", và cho biết thêm rằng cơ quan này sẵn sàng cung cấp hỗ trợ lãnh sự.

Theo hãng thông tấn bán chính thức Tasnim của Iran, hàng chục người Iran cũng đã phải nhập viện do say nắng và các tình trạng khác tương tự. Theo thống kê của CNN, số người tử vong chính thức mới nhất trong lễ hành hương năm nay là ít nhất 480 người. Số người tử vong dự kiến sẽ còn tăng cao hơn nữa, do Ả Rập Xê-út và Ai Cập vẫn chưa công bố số liệu chính thức. Ngoài ra, các chính phủ chỉ biết về những người hành hương đã đăng ký và đến Mecca theo hạn ngạch của nước họ – nhiều người chết hơn được lo ngại trong số những người hành hương không đăng ký.

Gần 500 người tử vong do nắng nóng trong lễ hành hương Hajj

Những người hành hương đã thực hiện cuộc hành trình năm nay trong điều kiện nhiệt độ nguy hiểm lên tới 49 độ C. Theo thông báo của Tổng thống Ai Cập, đơn vị xử lý khủng hoảng sẽ do Thủ tướng Mostafa Madbouly đứng đầu và sẽ "cung cấp hỗ trợ cho gia đình những người đã khuất". Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi cũng đã chỉ thị cho đơn vị này "nhanh chóng phối hợp với chính quyền Ả Rập Xê-út để tạo điều kiện cho việc đưa thi thể" những người thiệt mạng trở về, tuyên bố cho biết thêm.

Theo một tuyên bố của nội các Ai Cập, số người Ai Cập tử vong chính thức là 28. Tuy nhiên, hãng thông tấn Reuters và một số đơn vị uy tín khác đưa tin rằng có tới 500 đến 600 người Ai Cập đã thiệt mạng trên đường đi. Các quan chức Ai Cập cho biết họ đang nỗ lực thu thập số liệu chính xác về các nạn nhân và những người mất tích. Sự khác biệt bắt nguồn từ số lượng lớn những người hành hương không đăng ký, những người không được tính trong số những người đã đăng ký và đến Mecca theo hạn ngạch của nước họ.

Hàng nghìn người khác đã được điều trị vì say nắng sau khi ước tính khoảng 1,8 triệu người Hồi giáo phải đối mặt với nhiệt độ cao. Bộ Y tế Ả Rập Xê-út đã thực hiện các biện pháp an toàn bao gồm các trạm làm mát dọc theo tuyến đường chính thức và kêu gọi những người hành hương sử dụng ô và giữ nước. Mặc dù vậy, sự kiện năm nay đã bị lu mờ bởi thảm kịch, đặt ra câu hỏi liệu có thể làm gì hơn nữa để đảm bảo an toàn cho mọi người hay không. Nó cũng làm nổi bật những nguy hiểm mà nhiều tín đồ không đăng ký phải đối mặt, những người muốn hoàn thành nghĩa vụ tôn giáo của mình mặc dù không có giấy phép Hajj và không được tiếp cận các cơ sở chính thức.

Trong số hàng chục người Jordan chết vì say nắng trong khi thực hiện các nghi lễ Hajj, ít nhất 68 người hành hương đã được cấp giấy phép chôn cất để an nghỉ tại Mecca theo nguyện vọng của gia đình họ, người đứng đầu Tổng cục Điều hành và Lãnh sự Jordan, Sufian Qudah, cho biết. Bộ trưởng Bộ Tôn giáo Malaysia, Tiến sĩ Mohd Na'im Mokhtar, cho biết hầu hết những người hành hương của họ đều chết vì "bệnh tim, viêm phổi và nhiễm trùng máu", theo Cơ quan Thông tấn Bernama. 

Báo cáo của Bernama không nêu rõ những người chết có phải là thành viên của phái đoàn Hajj chính thức của nước này hay không. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Ấn Độ đã thông báo về cái chết của 98 công dân Ấn Độ, nói rằng: "Những trường hợp tử vong này đã xảy ra do bệnh tự nhiên, nguyên nhân tự nhiên, bệnh mãn tính, cũng như tuổi già."

Vào ngày mà người Hồi giáo tập trung tại núi Arafat, nơi được cho là nhà tiên tri Mohammed đã đọc bài giảng cuối cùng của mình, 6 công dân Ấn Độ đã chết trong điều kiện nắng nóng khắc nghiệt và 4 người khác chết do "tai nạn," người phát ngôn cho biết, mà không cung cấp thêm chi tiết. Hậu quả của những cái chết này khiến Tổng thống Tunisia Kais Saied sa thải bộ trưởng bộ tôn giáo của đất nước. Trước khi bị cách chức, Ibrahim Chaibi đã thừa nhận khả năng sơ suất trong việc chăm sóc những người hành hương. "Sự sơ suất có thể đã xảy ra. Nó sẽ xuất hiện và chúng tôi sẽ đánh giá nó ở cấp bộ, và người sai sót sẽ phải chịu trách nhiệm" Chaibi nói.

Chính phủ Ả Rập Xê-út cho biết rằng hơn 2.700 người đã được điều trị vì say nắng. Trong khi đó, hàng trăm người đã lên mạng xã hội để đăng bài về những người thân yêu của họ không rõ tung tích. Theo Tổng cục Thống kê Ả Rập Xê-út, hơn 1,8 triệu người đang tham gia lễ Hajj năm nay, một trong những cuộc tụ họp tôn giáo lớn nhất thế giới. Trong khi số người chết trong số những người hành hương không phải là hiếm (có hơn 200 người vào năm ngoái), thì cuộc tụ họp năm nay đang được tổ chức trong điều kiện nhiệt độ đặc biệt cao. Mùa Hajj thay đổi hàng năm theo lịch Hồi giáo và năm nay rơi vào tháng 6, một trong những tháng nóng nhất trong vương quốc.

Ả Rập Xê-út khuyên những người hành hương không nên thực hiện nghi lễ "ném đá quỷ" trong khoảng thời gian nhất định sau khi nhiệt độ lên tới 49 độ C. Các quan chức Hajj yêu cầu những người hành hương mang theo ô và giữ nước trong điều kiện khắc nghiệt trong khi quân đội Ả Rập Xê-út triển khai hơn 1.600 nhân viên với các đơn vị y tế dành riêng cho say nắng và 30 đội phản ứng nhanh. 5.000 tình nguyện viên y tế và sơ cứu khác đã tham gia.

Thực hiện Hajj là một trong năm trụ cột của đạo Hồi, yêu cầu mọi người Hồi giáo có đủ khả năng về thể chất và tài chính phải hành hương đến thánh địa Mecca ít nhất một lần trong đời. Cuộc hành hương bao gồm nhiều nghi lễ chi tiết bao gồm mặc một bộ quần áo đặc biệt tượng trưng cho sự bình đẳng và đoàn kết của con người trước Chúa, một đám rước hình tròn, ngược chiều kim đồng hồ xung quanh tòa nhà Kaaba hình khối và ném đá tượng trưng cho cái ác.

Hajj là một minh chứng cho sự đoàn kết của người Hồi giáo, và lòng quy phục của họ trước Thượng đế (Allah trong tiếng Ả Rập). Quốc vương Ả Rập Xê-út, người giữ danh hiệu Người canh giữ Hai Thánh đường với tư cách là người bảo vệ các địa điểm linh thiêng nhất của đạo Hồi. Nhưng cuộc hành hương cũng là một nguồn thu nhập đáng kể cho nền kinh tế Ả Rập Xê-út. Ngay sau khi Quốc vương Salman bin Abdulaziz lên nắm quyền vào năm 2015, Ả Rập Xê-út đã khởi động một dự án trị giá 21 tỷ USD để mở rộng Đại thánh đường ở Mecca nhằm chứa thêm 300.000 tín đồ. Một năm sau, Phó Thái tử Mohammed bin Salman đã xác định cuộc hành hương là một thành phần quan trọng trong kế hoạch đa dạng hóa nền kinh tế Ả Rập Xê-út vào năm 2030. 

Các chuyên gia cho biết với việc bán dầu mang lại gần một tỷ đô la mỗi ngày cho vương quốc, lợi ích kinh tế của cuộc hành hương là không đáng kể nếu so sánh. Nhưng tiềm năng to lớn, chưa được khai thác của nó có thể mang lại sự giàu có đáng kể cho vương quốc về lâu dài. Theo dữ liệu chính thức do Reuters trích dẫn, doanh thu từ các cuộc hành hương được dự báo trung bình khoảng 30 tỷ USD mỗi năm và tạo ra 100.000 việc làm cho người Ả Rập Xê-út khi vương quốc này thu hút khoảng 21 triệu tín đồ.