Hạ viện Mỹ ráo riết chuẩn bị luận tội Tổng thống lần 2: Ông Trump có thể mất gì?

Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump. Ảnh: Sky News

Hãng Sky News hôm 10/1 đưa tin, dù chỉ còn 9 ngày nữa là tới lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ đắc cử Joe Biden, các chuyên gia pháp lý và nhà lập pháp đều cho rằng, vẫn đủ thời gian để khiến ông Trump trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử bị luận tội 2 lần trong một nhiệm kỳ. 

Quá trình luận tội sẽ diễn ra thế nào?

Việc luận tội sẽ bắt đầu bằng một cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện về các điều khoản luận tội - đây là danh sách các cáo buộc đối với Tổng thống. 

Nếu cuộc bỏ phiếu được thông qua với đa số người ủng hộ (quá bán), ông Trump sẽ bị luận tội và phải tham gia phiên xét xử tại Thượng viện. 

Sau phiên xét xử, Thượng viện sẽ bỏ phiếu về việc có kết tội và phế truất Tổng thống hay không. Nếu 2/3 số nghị sĩ bỏ phiếu không ủng hộ, ông Trump mới có thể thoát việc bị kết tội. Thời điểm ông Trump bị luận tội lần 1, Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát nên Tổng thống Mỹ đương nhiệm thoát việc bị kết tội. 

Ông Trump có thể bị luận tội căn cứ vào đâu?

Từ ngữ chính xác trong các điều luật mà đảng Dân chủ viện dẫn vẫn chưa được công bố, nhưng đã xuất hiện thông tin cho rằng, ông Trump bị cáo buộc "kích động bạo lực chống lại chính phủ Mỹ". 

Việc ông Trump đối mặt với nguy cơ bị luận tội lần 2 được đưa ra sau cuộc bạo loạn khiến ít nhất 5 người chết xảy ra tại Điện Capitol hôm 6/1. Trước đó, ông Trump đã có bài phát biểu đề xuất đám đông ủng hộ tập trung biểu tình tại tòa nhà quốc hội nhằm gây sức ép. 

Ngoài ra, một thông tin khác cũng được nhắc đến đó là việc ông Trump gọi điện cho đảng viên Cộng hòa, Brad Raffensperger - người đang nắm giữ chức vụ Tổng thư ký bang Georgia, yêu cầu "tìm" cho ông hơn 11.000 phiếu bầu để đảo ngược chiến thắng của ông Biden tại bang này. 

Vì sao đảng Dân chủ muốn luận tội ông Trump ngay lập tức?

Đã có những lời kêu gọi từ đảng Dân chủ, đòi phế truất ông Trump ngay lập tức bằng cách viện dẫn Tu chính án thứ 25, nhưng điều này cần có sự chấp thuận của Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và nội các của Tổng thống Trump - một điều khó trở thành hiện thực.

Đảng Dân chủ muốn "tiễn" ông Trump trước thời hạn vì cho rằng hành động của ông Trump rất nghiêm trọng, tới mức phải bị phế truất ngay lập tức. 

Không thể phế truất trực tiếp, luận tội là phương án khả dĩ tiếp theo của đảng Dân chủ. Ilhan Omar, nghị sĩ đảng Dân chủ, cho biết, quá trình luận tội lần này rất quan trọng để tạo tiền lệ.

"Việc luận tội và kết tội vị Tổng thống Mỹ này rất quan trọng, ngay cả khi chỉ còn vài ngày nữa là ông ấy mãn nhiệm. Nó sẽ tạo ra tiền lệ. Chúng ta phải nhận thức rõ rằng, không tổng thống nào có thể dẫn đầu một cuộc nổi loạn chống lại chính phủ Mỹ. Những gì chúng ta làm hôm nay sẽ rất quan trọng với phần còn lại của lịch sử nước Mỹ", bà Omar nói. 

Nếu bị luận tội, ông Trump có còn được tranh cử tổng thống năm 2024?

Thượng viện có khả năng cấm một người nào đó tranh cử vào các chức vụ được ghi trong hiến pháp Mỹ. Nếu thượng nghị sĩ bỏ phiếu để phế truất tổng thống, họ cũng có thể bỏ phiếu để cấm tổng thống bị luận tội tham gia tranh cử vào vị trí này một lần nữa. Cuộc bỏ phiếu này cần số lượng quá bán để quyết định.  

Điều này từng xảy ra trong trường hợp của các thẩm phán như Robert Archbald và West H Humphreys.  

Ông Trump có thể tự ân xá?

Theo Sky News, đã có nhiều lời bình luận về những người mà ông Trump đã ân xá và ai sẽ là người được ân xá tiếp theo. Tuy nhiên, nếu bị luận tội, ông Trump không thể tự ân xá cho chính mình vì hiến pháp Mỹ không cho phép điều đó. 

Ông Trump có còn được mật vụ Mỹ bảo vệ sau khi mãn nhiệm?

Ông Trump chắc chắn vẫn được các mật vụ Mỹ bảo vệ sau khi mãn nhiệm nếu ông muốn. Người tiền nhiệm Barack Obama đã ký một đạo luật cho phép các cựu tổng thống Mỹ nhận được sự bảo vệ của lực lượng mật vụ cho tới lúc chết. 

Ông Trump có được hưởng lương hưu và một số khoản chi khác nếu bị luận tội?

Câu trả lời là không. Khi rời nhiệm sở, một tổng thống Mỹ được hưởng một loạt quyền lợi, bao gồm, lương hưu (khoảng 200.000 USD/năm), chi phí đi lại (1 triệu USD/năm) và khoản tiền chi trả cho nhân viên. 

Tuy nhiên, Đạo luật cựu Tổng thống năm 1958 quy định rõ, những đặc quyền này không áp dụng cho bất kỳ ai bị cách chức sau quá trình luận tội. 

Vì vậy, nếu bị phế truất và kết tội, ông Trump chắc chắn phải chịu những ảnh hưởng đáng kể về chính trị và tài chính.