Hàng ngàn xe dưa hấu "nằm chết" tại cửa khẩu Tân Thanh

Dưa được mùa, thương lái sau khi thu gom lại đổ dồn lên cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) để xuất sang Trung Quốc. Thế nhưng khoảng một tuần gần đây, mỗi ngày có khoảng 700 xe nông sản (trong đó dưa hấu chiếm hơn 90%) tập trung tại trước cửa khẩu Tân Thanh và đến ngày 24.3, lượng xe tải ùn ứ lên đến cả ngàn chiếc, kéo dài từ ngã tư Cao Lộc (TP.Lạng Sơn) đến cửa khẩu Tân Thanh.

Hàng ngàn xe dồn ứ…

Cứ vào thời điểm này hàng năm, tình trạng thương lái tập kết xe chở nông sản tại cửa khẩu Tân Thanh lại diễn ra. Nhưng năm nay tình trạng ùn ứ nghiêm trọng hơn là do Nam Bộ đang vào chính vụ thu hoạch dưa, và lượng xe chở dưa đổ về cửa khẩu Tân Thanh sẽ còn tiếp tục diễn ra trong nhiều ngày nữa.


Theo quan sát của PV, từ ngã tư Cao Lộc đến cửa khẩu Tân Thanh dài hàng chục cây số đang bị ùn ứ cả ngàn xe chở nông sản. Riêng từ ngã ba Dốc Quýt đến ngã ba Ma Mèo với độ dài khoảng 3 cây số, đã có hàng trăm xe tải đang bị dồn ứ tại đây và không biết đến bao giờ mới được giải tỏa hết.

Tình trạng ùn ứ diễn ra dọc tuyến, cơ quan công an, hải quan đang làm việc hết công suất nhưng vẫn không giải tỏa nổi; mặc dù trước đó, ngày 14.3.2014, UBND tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo lực lượng liên ngành gồm công an, hải quan, kiểm dịch thực vật trên địa bàn tạo điều kiện tốt nhất cho hàng nông sản được thông quan, đặc biệt là tránh để xảy ra tình trạng tắc đường hoàn toàn từ Lạng Sơn lên Tân Thanh như đã xảy ra vào tháng 3.2011.

Theo thống kê của Chi cục Hải quan Tân Thanh: Hiện nay, mỗi ngày có khoảng 700 xe nông sản - phần lớn chở dưa hấu - được các thương lái miền Nam chở ra để xuất khẩu sang Trung Quốc. Trong khi đó, khả năng thông quan tại đây chỉ có thể đáp ứng được từ 250 - 300 xe/ngày.

Bãi chứa hàng nông sản tại Pò Chài (Quảng Tây) cũng chỉ có thể chứa được nhiều nhất 300 xe với lượng hàng tối đa 900 tấn. Số lượng hơn 400 xe còn lại cộng thêm với lượng xe từ miền Nam ra liên tục tập kết tại khu vực này đã khiến cho tình trạng ùn ứ càng trở nên nghiêm trọng.


Đổ đi hay chở về?

Rất nhiều xe tải chở dưa hấu đã nằm chờ để thông quan từ vài ngày nay. Theo tìm hiểu của PV, hiện các xe muốn được thông quan qua bên Trung Quốc phải chờ đợi, ít nhất là từ 1 - 3 ngày mới tới lượt.

Anh Minh - lái xe chở dưa hấu đang sốt ruột chờ đợi - cho biết: “Tôi đã ở đây chờ mệt mỏi 3 ngày rồi, nhưng chủ hàng yêu cầu vẫn phải chở dưa sang Trung Quốc để bán. Nếu không bán được, chủ hàng mới cho chở về Việt Nam để tiêu thụ trong nội địa. Thời tiết hiện nay vẫn thuận lợi, nhưng những ngày tiếp theo thì chưa biết được”.

Nhờ thời tiết mát mẻ, dưa hấu chưa xảy ra tình trạng hư thối, vì vậy cả lái xe và thương lái vẫn kiên trì chờ đợi và chưa xảy ra tình trạng “bán tống, bán tháo”. Hiện giá dưa hấu trên địa bàn Lạng Sơn vẫn duy trì ổn định ở mức từ 8.000 - 10.000 đồng/kg.

Lái xe Đinh Văn Du (Bình Định) cho biết: “Anh đã mất thời gian 4 ngày cho quãng đường từ Lạng Sơn đến Tân Thanh và dự đoán sẽ mất thêm một ngày nữa mới được thông quan sang bên kia biên giới. Trong thời gian chờ đợi 5 ngày, toàn bộ chi phí ăn ở lái xe phải chi trả, chủ hàng yêu cầu chở hàng sang bên kia Trung Quốc mới được thanh toán.

Hiện chưa có thương lái nào có ý định quay đầu xe, vì chủ hàng nhận định xuất dưa sang Trung Quốc bán có lãi cao hơn bán trong nước. Ngoài ra, việc quay đầu xe chở về cũng rất khó khăn vì ùn ứ toàn tuyến”.

Hầu hết các chủ hàng đang rất sốt ruột nên họ rút về Lạng Sơn, chỉ cho lái xe cắm chốt chờ đợi.

Nói về thiệt hại của nông dân và thương lái Việt Nam khi đưa hàng nông sản sang Trung Quốc, ông Chu Bá Toàn - Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Tân Thanh - cho biết: “Tình trạng ùn tắc hàng nông sản tại cửa khẩu Tân Thanh đã xảy ra liên tục từ nhiều năm nay và gây thiệt hại rất lớn cho nông dân và doanh nghiệp. Có thể sang năm 2015 sẽ không còn xảy ra tình trạng này. Trung Quốc đang xây dựng thêm 2 bãi chứa hàng, nâng mức chứa lên 700 xe/ngày.

Đây có thể là động thái tích cực từ phía bạn, nhưng liệu đây có phải là giải pháp tối ưu cho câu chuyện nông sản Việt Nam xuất sang Trung Quốc? Về lâu dài cần có quy hoạch canh tác hay chiến lược xuất khẩu nông sản hợp lý. Đồng thời, các thương lái Việt Nam cần tìm hiểu kỹ thị trường để tránh tình trạng "hên - xui" không có chứng từ, hợp đồng như hiện nay, dễ gây tổn thất cho các thương lái”.

Trong lúc hàng ngàn xe đang ùn ứ tại cửa khẩu Tân Thanh mong được thông quan, thì tại các chợ đầu mối Hà Nội, dưa hấu vẫn là mặt hàng được ưa thích. Giá dưa hấu tại chợ bán buôn và bán lẻ khá cao mặc dù đang là chính vụ tại Nam Bộ. Tại chợ bán buôn: 15.000 - 16.000 đồng/kg, tại chợ bán lẻ: 20.000 - 22.000 đồng/kg.