hiệp định Paris

Cách đây vừa đúng 50 năm, quân và dân Hà Nội đã làm nên một chiến thắng to lớn, góp phần buộc Mỹ quay lại bàn đàm phán Paris và đặt bút ký vào bản “Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam” ngày 27/1/1973.

Trong lúc chiến đấu, ông Đinh Đắc Khâm bị thương, ngất lịm nên bị địch bắt, bị đày ra nhà tù Phú Quốc, tuy nhiên, ở quê nhà thôn Quan Lộc, xã Tiên Động, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương, người thân lại nhận giấy báo tử của ông. Ông Khâm bất đắc dĩ trở thành "liệt sĩ"… cho đến khi ông được trao trả tù binh và trở về.

Nửa sau thế kỉ XX, lịch sử Việt Nam bước sang một trang mới với những thành tựu to lớn: từ vị trí thuộc địa, nô lệ, trở thành một nước độc lập, thống nhất; vị thế và cơ đồ đất nước ngày càng được củng cố vững vàng…

Hiệp định Paris là một mốc son chói lọi trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, dẫn tới thay đổi bước ngoặt trong tương quan lực lượng theo hướng có lợi cho ta và chỉ hơn 2 năm sau, với Đại thắng mùa Xuân 1975, dân tộc Việt Nam đã giành thắng lợi trọn vẹn, đất nước Việt Nam được hoàn toàn thống nhất.

Tròn nửa thế kỷ trước, quanh chiếc bàn tròn tại Paris, Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình tại Việt Nam được ký kết, có nhiều câu chuyện.

Những ngày cuối tháng 3/1975, chính quyền Mỹ đã điều tướng Weyand sang gấp Sài Gòn để tìm cách kéo dài “cơn hấp hối” của Việt Nam Cộng hòa.

Cuối tháng 1/1973, Hiệp định Paris vừa ký kết, tôi được lệnh quay lại Quảng Trị để viết về đợt trao trả tù binh và cuộc đấu tranh thực thi hiệp định.

Các nhóm Việt kiều khác nhau về nguồn gốc xuất thân và thân phận khi ở Pháp, nhưng có cùng mong muốn hoà bình được lập lại trên quê hương Việt Nam. 5 năm trời cùng chia sẻ những giờ phút cam go vì một lý tưởng hoà bình cho dân tộc - chắc đã tạo nên sự gắn bó và điều gì đó lớn hơn cả tình thân.

Trong số những nhân vật chủ chốt của Hội nghị Paris (1968-1973) hiện còn 2 nhân vật, một người của Việt Nam, người còn lại của Hoa Kỳ, đều tuổi đại thọ.

Sau 50 năm Hiệp định Paris 1973 về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết (27/1/1973-27/1/2023), ý nghĩa, những bài học kinh nghiệm và sự vận dụng sáng tạo việc đàm phán, ký kết trong mặt trận ngoại giao vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.