Hóc dị vật đường thở "muôn hình vạn trạng" ở trẻ em

Diệu Linh Thứ sáu, ngày 17/03/2023 06:06 AM (GMT+7)

Bệnh viện Nhi Trung ương liên tục tiếp nhận các ca hóc dị vật đường thở với nhiều loại dị vật khác nhau, các tình huống xảy ra tai nạn cũng vô cùng khó lường.

Muôn kiểu hóc dị vật đường thở

Tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trong tháng 1/2023, khoa Khám và Thăm dò Hô hấp – Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một chuỗi 5 ca bệnh các bé trong độ tuổi nhỏ (1-3 tuổi) hóc dị vật đường thở.

Một bệnh nhân là bé Q.A (14 tháng, Quảng Ninh) hóc xương lợn vào phế quản gốc phải do trẻ vừa ăn vừa chơi, chạy nhảy; Bệnh nhân thứ 2 là bé K.A (3 tuổi) hóc vỏ hạt bí do bố mẹ không chú ý để con tự ý ăn hạt bí trên bàn;

Bệnh nhân thứ 3 là bé T.L (2,5 tuổi) hóc hạt hướng dương; Bệnh nhân thứ tư là bé M.L (2 tuổi) nuốt phải viên đạn nhựa; Bệnh nhân thứ năm là bé H.N 17 tháng tuổi đã bị dị vật mảnh nhựa của đồ chơi trong đường thở.

Rất may, các bé đều được cấp cứu kịp thời và được các bác sĩ loại bỏ dị vật hoàn toàn và sức khỏe ổn định trở lại.

Hóc dị vật đường thở "muôn hình vạn trạng" ở trẻ em - Ảnh 1. — Các dị vật lấy ra từ các bệnh nhi hóc dị vật đường thở với kích thước, hình dáng đa dạng từ đồ ăn đến đồ chơi tại Bệnh viện Nhi Trung ương thời gian qua. Ảnh BVCC

Gần đây nhất là trường hợp cháu N.Đ.T (7 tuổi) ở Thái Bình, bố mẹ đi làm xa, ở nhà với ông bà ngoại. Ngày 24/2, trong lúc chơi với các bạn ở lớp, không may nuốt phải đầu bút bi.

Ngày hôm sau, cháu có biểu hiện thở rít lặp lại gần nhau, kèm theo ho, cháu được khám ở bệnh viện tuyến huyện, tại đây trẻ được chẩn đoán là có dị vật trong đường thở. Trẻ được chuyển lên Bệnh viện tuyến tỉnh rồi lập tức chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ được các bác sĩ Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp – Trung tâm Hô hấp nội soi khí phế quản và gắp ra được một đầu bút bi kích thước 08 x 1cm. Dị vật này bít tắc gần kín đường thở của trẻ, nếu không được xử trí sớm sẽ gây nguy hiểm đến

Tương tự là trường hợp của cháu Đ.V (9 tuổi, Hà Nam) nhập viện trong tình trạng nguy kịch, phải đặt nội khí quản để chuyển từ Bệnh viện tuyến tỉnh lên Bệnh viện Nhi Trung ương.

Hóc dị vật đường thở "muôn hình vạn trạng" ở trẻ em - Ảnh 2. — Trẻ đi học có thói quen cắn đầu bút rất dễ bị hóc dị vật đường thở là đầu bút. (Dị vật đường thở lấy ra từ bệnh nhân. Ảnh BVCC)

Do trong lúc chơi đùa với bạn, Đ.V bất cẩn nuốt đầu bút gây bít kín đường thở khiến tình trạng suy hô hấp nặng nề. Do dị vật có kích thước lớn 1,0 x 1,0cm, khẩu kính phế quản của trẻ lại nhỏ nên rất khó khăn để lấy dị vật.

Sau 2 lần nội soi khí quản, các bác sĩ Trung tâm Hô hấp đã thành công lấy được dị vật, giúp cháu bé vượt qua được nguy kịch.

Cảnh giác với nguy cơ hóc dị vật ở trẻ

Bác sĩ Phùng Đăng Việt, Trưởng Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trẻ bị hóc dị vật như các trường hợp trên không phải là hiếm gặp.

Nguyên nhân là do trẻ nhỏ với bản tính tò mò, hay có thói quen cho các vật cầm ở tay vào miệng để khám phá. Hoặc trong quá trình ăn uống cha mẹ để con vừa ăn vừa chơi, vừa khóc vừa ăn; các bạn học sinh lớn hơn thì hiếu động, chơi nghịch nhiều trò chơi nên dễ bất cẩn.

Theo bác sĩ Việt, hóc dị vật đường thở có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, tùy thuộc vào loại dị vật, tuổi của bệnh nhân và thời gian được điều trị sớm hay muộn.

Hóc dị vật đường thở "muôn hình vạn trạng" ở trẻ em - Ảnh 3. — Bác sĩ Phùng Đăng Việt thực hiện nội soi khí quản gắp dị vật cho trẻ (Ảnh BVCC)

"Trên thực tế, nhiều phụ huynh có tâm lý chủ quan chỉ nghĩ trẻ nuốt phải vật lạ, nhưng không lường được nguy hiểm khi dị vật bít kín đường thở nếu không xử trí kịp thời sẽ gây viêm phế quản; viêm phổi; xẹp phổi, áp xe phổi, nặng hơn là suy hô hấp, di chứng não do thiếu oxy hoặc thậm chí phải trả giá bằng cả tính mạng", bác sĩ Việt cảnh báo.

Theo bác sĩ Việt, khi cha mẹ, người trông trẻ nghi ngờ trẻ bị hóc sặc dị vật thì nên đưa trẻ đi khám ngay tại cơ sở y tế gần nhất để có chẩn đoán và xử trí chính xác, kịp thời; tránh những thao tác sơ cứu không đúng có thể vô tình đẩy dị vật sâu hơn, khiến tình trạng của trẻ trở nên nguy hiểm hơn.

Cách sơ cứu cơ bản khi trẻ hóc dị vật đường thở

1. Nếu trẻ còn hồng hào, khóc được, nói được, không khó thở: đặt ở tư thế ngồi thở, giữ yên trẻ và đưa đến bệnh viện để khám và gắp dị vật ra.

2. Nếu trẻ tím tái, khó thở, không khóc hoặc khóc yếu. Nhanh chóng gọi cấp cứu và thực hiện các thủ thuật sơ cứu sau:

– Trẻ dưới 2 tuổi:

+ Đặt trẻ nằm sấp, đầu thấp trên cánh tay trái, giữ chặt đầu và cổ trước bằng bàn tay trái.

+ Dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vào lưng trẻ ở khoảng giữa hai bả vai.

+ Sau đó lật ngửa trẻ sang tay phải, nếu còn khó thở, tím tái, dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng 1/2 dưới xương ức 5 cái.

+ Nếu dị vật vẫn chưa rơi ra ngoài, hãy lật người trẻ lại tiếp tục vỗ lưng. Luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc được.

– Đối với trẻ lớn:

+ Trẻ còn tỉnh: Đứng sau lưng trẻ, vòng hai tay ôm lấy thắt lưng trẻ. Nắm chặt bàn tay làm thành một quả đấm đặt ở vùng thượng vị, ngay dưới chóp xương ức, phía trên rốn. Ẩn 5 cái dứt khoát theo hướng từ trước ra sau và từ dưới lên trên, mạnh và nhanh. Có thể lặp lại 6 – 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc trẻ khóc, la được.

+ Trẻ hôn mê: Để trẻ nằm ngửa, quỳ xuống dạng 2 chân cạnh đùi trẻ. Đặt gót một lòng bàn tay lên vùng thượng vị, dưới chóp xương ức, dưới chóp xương ức, đặt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất. Ẩn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên. Có thể lặp lại 6-10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.

3. Lưu ý:

– Không nên can thiệp nếu trẻ vẫn còn có thể ho, thở hay la, khóc được, mà nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám.

– Tuyệt tối không cố móc lấy dị vật ra vì có nhiều khả năng dị vật sẽ rơi vào sâu hơn, dẫn đến tắc đường thở, gây nguy cơ tử vong cao hơn.

(Bác sĩ Phùng Đăng Việt, Trưởng Khoa Khám và Thăm dò Hô hấp)