Hội thảo báo chí Quốc tế lớn nhất năm 2023: Xây dựng sự hợp tác lớn hơn nữa giữa các nước ASEAN

Thay đổi để áp ứng yêu cầu của công cuộc chuyển đổi số báo chí

Tại Hội thảo, bà Đặng Thị Phương Thảo - Phó Cục trưởng Cục Báo chí, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tích cực triển khai một số giải pháp định hướng, thúc đẩy chuyển đổi số báo chí. Trong đó đã tổ chức hội nghị tập huấn nâng cao nhận thức, cập nhật kỹ năng cho các lãnh đạo, nhà báo, phóng viên, biên tập viên... về các nội dung liên quan đến chuyển đổi số nói chung và chuyển đổi số của báo chí nói riêng.

Bà Phương Thảo cũng nhấn mạnh, để công cuộc chuyển đổi số báo chí thành công, nhận thức của các tòa báo cần thực sự thay đổi để đầu tư hơn vào công cuộc này, đồng thời kết hợp chặt chẽ giữa 3 nhà: Nhà báo, nhà công nghệ và nhà quảng cáo để thực hiện chuyển đổi số hiệu quả cả về nội dung và kinh tế báo chí.

Chia sẻ về từ mô hình tòa soạn truyền thống đến mô hình hội tụ và mô hình tòa soạn số, nhà báo Wu Rui Ming, Báo Shin Min Daily News, thuộc Hiệp hội Truyền thông và Xuất bản sáng tạo của Singapore đã có những trao đổi rất thẳng thắn về những thách thức, cơ hội của tờ báo nổi tiếng của Singapore này trong thời đại chuyển đổi số.

Cụ thể theo nhà báo Wu Rui Ming, việc làm báo kỹ thuật số đã thay đổi hoàn toàn so với cách làm báo in. Ông đưa ra một ví dụ rằng "trước đây khi có một thông tin diễn ra vào tối muộn thì rất khó để các tờ báo in có thể kịp cập nhật thông tin, hay làm lớn sự kiện ngay lập tức, nhưng trong thời đại kỹ thuật số thì hoàn toàn có thể làm được, thậm chí làm tốt".

Ông nhấn mạnh đây chính là yếu tố then chốt trong tác nghiệp, xuất bản báo chí kỹ thuật số, các phóng viên, biên tập viên… trong thời đại kỹ thuật số là phải không ngừng nâng cấp bản thân, khi không chỉ trau dồi kỹ năng viết mà còn phải tìm hiểu công nghệ mới có thể đáp ứng được yêu cầu của công cuộc chuyển đổi số của báo chí.

Nói về kinh nghiệm thành công ở đơn vị mình, nhà báo Đồng Mạnh Hùng, Trưởng Ban Thư ký biên tập, Phó Chủ tịch thường trực Liên chi Hội Nhà báo VOV - Đài Tiếng nói Việt Nam cho rằng: "Đài Tiếng nói Việt Nam xác định tầm nhìn trong hệ sinh thái báo chí số là xây dựng một môi trường nội dung đa dạng và phong phú, cung cấp thông tin từ nhiều góc độ và chủ đề khác nhau, hướng tới sự hiện đại và sáng tạo trong cách tiếp cận nội dung và truyền thông để đảm bảo thu hút độc giả ở mọi độ tuổi và sở thích".

Nhà báo Ngô Việt Anh, Phó Trưởng ban Nhân Dân điện tử (Báo Nhân Dân) cho biết, Báo Nhân Dân ứng dụng công nghệ, sử dụng các tools (công cụ) miễn phí như Flourish, Infogram... vào quy trình sản xuất các sản phẩm trực quan, dữ liệu...

Đặc biệt, Báo Nhân Dân đã hợp tác với đối tác quốc tế đưa công cụ Shorthand vào hoạt động sản xuất các bài e-magazine, longform. Đây là công cụ có nhiều tính năng vượt trội cho phép trình bày ấn tượng các sản phẩm đồ họa tương tác, ảnh, video, phục vụ cho nội dung báo chí.

Trong tham luận với chủ đề: Chuyển đổi giá trị tương hỗ giữa Nhà xuất bản và Công ty nền tảng số trong kỷ nguyên báo chí trí tuệ nhân tạo, ông Agus Sudibyo, Chủ tịch Hội đồng Giám sát Cơ quan phát thanh truyền hình công cộng TVRI, Hội Nhà báo Indonesia nêu ra thực trạng đáng lo ngại tại Indonesia.

"2 năm trước đây, Hội Nhà báo Indonesia và Chính phủ đã cố gắng xây dựng những điều luật mới về quyền xuất bản trên nền tảng số để hỗ trợ báo chí lành mạnh. Ở đây, chúng tôi nhấn mạnh đến sự hài hòa giữa đơn vị xuất bản và các nền tảng số. Chúng tôi đề nghị các nền tảng số phải đàm phán để làm rõ trách nhiệm chia sẻ kế hoạch minh bạch giữa các bên. Điều luật cũng đặt ra quy định tránh phân bổ, thương mại hóa các nội dung không phù hợp với tiêu chí báo chí lành mạnh", ông Agus Sudibyo nhấn mạnh.

Nhiều giải pháp hướng tới mô hình tòa soạn số

Cũng tại Hội thảo, các chuyên gia, lãnh đạo các cơ quan báo chí đã cùng nhau thảo luận, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn, từ đó đề xuất những giải pháp thiết thực, khả thi để thực hiện chuyển đổi hoạt động tòa soạn của các cơ quan báo chí hướng tới xây dựng mô hình tòa soạn số.

Ông Trần Tiến Duẩn - Tổng Biên tập Báo Điện tử VietNamPlus - TTXVN cho biết: "TTXVN đã xác định chiến lược hội tụ các nền tảng số của mình, do vậy các CMS, NPS của toàn ngành được tích hợp trong một thể thống nhất giúp cho việc điều phối, quản lý, hợp lực thông tin và quảng bá chéo các sản phẩm thông tin được tốt hơn".

Ông Trần Tiến Duẩn nhấn mạnh đến công tác đào tạo nguồn nhân lực chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất để xây dựng tòa soạn số, do tư duy làm báo truyền thống sẽ khó đáp ứng những yêu cầu, thách thức mới của kỷ nguyên số.

"Để có chi phí đầu tư vào công nghệ, các tòa soạn cần đa dạng hóa nguồn thu, mở hướng kinh doanh dựa trên sản phẩm thế mạnh của mình, trong đó có doanh thu từ công chúng báo chí qua thu phí, tổ chức sự kiện, chiến dịch truyền thông với các sản phẩm báo chí hiện đại chất lượng phát trên nhiều kênh và đa nền tảng, kinh doanh dữ liệu…", Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus đưa ra giải pháp.

Chia sẻ về vai trò và điều kiện chuyển đổi từ tòa soạn biên tập truyền thống sang mô hình tòa soạn số hội tụ, nhà báo Mohamad Najiy Bin Muhammad Jefri - Thư ký Hiệp hội các nhà báo Malaysia cho hay, sự xuất hiện của Internet, xuất bản số và truyền thông xã hội đã tạo ra một sân chơi mới, đặt các cơ quan báo chí trước 2 lựa chọn: theo kịp hoặc mất độc giả.

"Chúng tôi không thể để mất độc giả, vì vậy chúng tôi đã nỗ lực chuyển đổi để giữ chân độc giả, cũng là tự cứu mình", Muhammad Jefri chia sẻ.

Theo nhà báo Muhammad Jefri, việc xây dựng mô hình tòa soạn số đang mang lại rất nhiều cơ hội trong bối cảnh lượng độc giả báo in có xu hướng giảm, lượng khán giả xem truyền hình nhìn chung ổn định nhưng ngày càng già đi, còn thời lượng dành cho phương tiện truyền thông kỹ thuật số tăng lên nhanh chóng.

"Để đáp ứng nhu cầu của độc giả và duy trì môi trường làm việc thân thiện tại tòa soạn, cần phải có một chiến lược khả thi và tạo lập một môi trường mà trong tương lai, các phương tiện truyền thông tổng hợp cũng như trí tuệ nhân tạo và máy móc có thể phát triển mạnh", Thư ký Hiệp hội các nhà báo Malaysia nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Đức Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng, hầu hết các ý kiến đều thống nhất quan điểm chuyển đổi số báo chí là việc ứng dụng công nghệ ngày càng hiện đại vào hoạt động báo chí và các tòa soạn số là sự hội tụ công nghệ với nội dung, vận hành, giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả báo chí truyền thông.

Không chỉ phân tích khía cạnh nội dung, công nghệ, nguồn nhân lực… các ý kiến còn phân tích thực trạng và giải pháp quản trị tòa soạn số từ góc nhìn quản trị kinh doanh và quản trị tài chính ở các cơ quan báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia ở Việt Nam hiện nay; đề xuất cần đẩy mạnh phối hợp nghiên cứu về chuyển đổi số và quản trị tòa soạn số giữa các nước ASEAN, để tìm ra những giải pháp thiết thực, khả thi giúp xây dựng mô hình tòa soạn số tại các cơ quan báo chí ở Việt Nam cũng như các nước ASEAN trong thời gian tới.