Kho dầu dưới lòng đất Mỹ - lá chắn tổng thống, két sắt của quốc hội

Ý tưởng về Kho dự trữ Dầu Chiến lược (Strategic Petroleum Reserve) này bắt nguồn từ thập niên 1970, khi tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cấm xuất khẩu dầu sang Mỹ, vì Mỹ ủng hộ Israel trong chiến tranh Arab - Israel năm 1973. Giá dầu tăng gấp bốn lần từ 3 USD lên 12 USD/thùng, gây ra cú sốc cho kinh tế Mỹ. Người dân Mỹ phải xếp hàng dài để đổ xăng.

Kể từ đó, các nước trong Cơ quan Năng lượng Quốc tế, trong đó có Mỹ, phải có kho dự trữ dầu bằng lượng nhập khẩu 90 ngày. Mỹ có kho dự trữ lớn nhất thế giới.

Dầu được cất giữ trong các hang động muối nhân tạo ở độ sâu 1 km. Cách thức này rẻ hơn nhiều so với dự trữ dầu trên mặt đất và an toàn hơn. Muối và các điều kiện địa chất ở dưới đó đảm bảo rằng dầu sẽ không rò rỉ. Ảnh: Getty Images.

Quốc hội Mỹ thông qua Luật Chính sách và Tiết kiệm Năng lượng năm 1975, từ đó lập ra bốn điểm dự trữ dầu: gần Freeport và Winnie ở bang Texas, bên ngoài hồ Charles và Baton Rouge ở bang Louisiana, nằm dọc bờ biển phía nam nước Mỹ giáp vịnh Mexico. Theo luật, tổng thống Mỹ mở kho dự trữ dầu nếu “có gián đoạn nghiêm trọng đối với nguồn cung dầu”, và đây được coi là “lá chắn” bảo vệ kinh tế Mỹ khỏi cú sốc giá dầu.

Dầu được lấy ra để đối phó với các cuộc khủng hoảng, sụt giảm nguồn cung, nhưng gần đây đã trở thành “két sắt” của quốc hội, mỗi khi quốc hội cần chi cho nhiều việc từ đường xá, y tế, đến giảm thâm hụt ngân sách. Mới tuần trước, khoảng 10 triệu thùng được bán ra, nằm trong đợt bán dầu theo lệnh của quốc hội, theo Bloomberg. Tổng thống Bill Clinton năm 1997 đã làm tương tự, bán ra 28 triệu thùng dầu để giảm thâm hụt.

Lần cuối dầu được lấy ra bởi lệnh của tổng thống là năm 2011, khi hỗn loạn từ biểu tình ở Trung Đông buộc Tổng thống Obama ra lệnh bán 30 triệu thùng dầu, phối hợp với các nước thành viên khác trong Cơ quan Năng lượng Quốc tế (họ đưa ra thị trường tổng cộng 60 triệu thùng dầu).

Các tổng thống tiền nhiệm cũng từng bán dầu dự trữ để đối phó với khủng hoảng. Tổng thống George H. W. Bush cho phép bán 17 triệu thùng dầu dự trữ trong cuộc chiến Vùng Vịnh năm 1991. Con trai ông, tổng thống George W. Bush, cho phép bán 11 triệu thùng dầu sau khi bão Katrina năm 2005 tạm thời làm tê liệt 25% sản lượng dầu ở Mỹ, theo Bộ Năng lượng.

Theo Bộ Năng lượng Mỹ, vịnh Mexico là khu vực lý tưởng, với hơn 500 mỏ muối dọc bờ biển. Ngoài ra vịnh Mexico có nhiều khu chế xuất và điểm phân phối dầu ra các tàu, xà lan và đường ống. Các điểm dự trữ được nối với hệ thống phân phối, dẫn từ các đường ống của chính phủ sang các đường ống, trạm đầu mối thương mại.

Chỉ có thể lấy ra tối đa 4,4 triệu thùng dầu mỗi ngày, theo trang web của Bộ Năng lượng, và mất 13 ngày để dầu dự trữ ra tới thị trường. Trên thực tế, tốc độ lấy dầu sẽ chậm hơn, Washington Post dẫn lời giới phân tích. Nhưng riêng việc Mỹ tuyên bố sẽ bán dầu dự trữ cũng có tác động lập tức, ngắn hạn lên giá dầu. Về lâu dài, giá dầu sẽ còn phụ thuộc vào Saudi Arabia mất bao lâu để khôi phục sản lượng.

Trong bối cảnh sản lượng dầu của Mỹ tăng vọt những năm gần đây, một số ý kiến đặt câu hỏi có nên giữ kho dự trữ dầu. Một báo cáo từ Quốc hội Mỹ đề nghị từ bỏ kho dự trữ này. Năm 2017, Tổng thống Trump từng cân nhắc bán nửa số dầu dự trữ, cũng để đối phó với thâm hụt ngân sách, theo New York Times.

Hiện có 644,8 triệu thùng dầu trong kho tính đến ngày 13/9, theo trang web của kho dự trữ dầu. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng của Mỹ, người Mỹ dùng 20,5 triệu thùng dầu trung bình mỗi ngày năm 2018, như vậy kho dự trữ đủ dùng cho khoảng 31 ngày.