Không giảm giá xăng dầu: Lý lẽ thiếu minh bạch

Bộ Tài chính ngày 28.11 đã có công văn yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu "giữ ổn định giá bán các loại xăng, các loại dầu diesel, dầu hỏa, dầu madut như hiện hành", bắt đầu từ 12 giờ ngày 28.11.

Cũng theo công văn này, các doanh nghiệp được sử dụng Quỹ Bình ổn giá (BOG) để bù đắp mức chênh lệch giữa giá bán hiện hành thấp hơn giá cơ sở với các mặt hàng dầu. Cụ thể: Diesel là 1.000 đồng/lít; dầu hỏa là 900 đồng/lít; madut là 950 đồng/kg.

Giá xăng dầu giữ nguyên nhưng doanh nghiệp lại tăng mức trích Quỹ Bình ổn giá.

Bộ Tài chính cũng quyết định tăng mức trích Quỹ BOG với mặt hàng xăng thêm 250 đồng/lít (từ 300 đồng/lít lên 550 đồng/lít); giữ ổn định mức trích Quỹ BOG với các mặt hàng dầu (diesel, dầu hỏa, madut) là 300 đồng/lít.

Như vậy, giá xăng dầu trong nước đã không thể giảm như mong đợi của người tiêu dùng. Điều này gần như đã được "cảnh báo" trước đó, khi mà Bộ Tài chính chính thức có công văn giải trình về tình trạng lỗ của Petrolimex (xem NTNN số 284/2011). Theo đó, Bộ Tài chính khẳng định Petrolimex kinh doanh xăng dầu lỗ 1.840 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2011.

Giải thích về “nguồn cơn” của số lỗ này, Bộ Tài chính cũng chỉ nêu rằng: “Nếu không có những nguyên nhân chủ quan như việc Tổng Công ty này chi trả thù lao cho đại lý, tổng đại lý vượt chi phí kinh doanh định mức theo quy định và nguyên nhân khách quan là tỷ giá ngoại tệ tăng thì kinh doanh xăng dầu không lỗ lớn như vậy!".

Chiều qua, ông Nguyễn Minh Phong-chuyên gia kinh tế - Viện Nghiên cứu kinh tế xã hội Hà Nội cho rằng, "khó có thể bình luận gì được về việc không giảm giá xăng dầu của Bộ Tài chính" bởi "nguyên tắc giá xăng dầu thế giới giảm thì giá xăng dầu trong nước phải giảm".

Thực tế cũng cho thấy, giá dầu thô giảm mạnh liên tục thời gian qua và giá xăng dầu thành phẩm thế giới theo các bản tin về xăng dầu công bố trong nước cũng cho thấy đã giảm. Vậy tại sao liên Bộ Tài chính-Công Thương vẫn quyết định giữ ổn định giá bán các loại xăng dầu"?

Chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Tất Thắng (tư vấn chính sách cho Viện Nghiên cứu thương mại - Bộ Công Thương) nhận định: Bản thân Bộ Tài chính yêu cầu doanh nghiệp giữ giá xăng dầu, song không đưa ra lý do thuyết phục gì đã là thiếu minh bạch.

Việc yêu cầu doanh nghiệp giữ nguyên giá xăng dầu, song lại tăng mức trích Quỹ BOG theo công văn của Bộ Tài chính cũng là một câu hỏi: "Doanh nghiệp không lãi sao lại tăng trích Quỹ?!" - ông Thắng nói.

Theo ông, việc doanh nghiệp xăng dầu lỗ do chi hoa hồng cho đại lý không đúng và bắt người tiêu dùng phải gánh khoản lỗ đó qua giá xăng dầu cũng chưa hoàn toàn thuyết phục... Nhưng nói gì thì giá xăng dầu cũng khó có thể giảm lúc này, bởi cơ chế kinh doanh xăng dầu chưa có nhiều thay đổi, sự mù mờ trong tính toán, lập luận vẫn chưa được lý giải cụ thể.

“Cơ chế vẫn đang tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhập xăng dầu giá cao sẽ được miễn thuế, nhập giá thấp phải đóng thuế thì giá xăng dầu trong nước khó có thể giảm, dù giá thế giới có giảm”.

Mai Hương