Không lơ là chăm sóc sức khỏe tâm thần cho nhân viên y tế

Nhiều nhân viên y tế trầm cảm, lo âu, có vấn đề về sức khỏe tâm thần

Tại hội thảo trực tuyến về "Chăm sóc sức khỏe tâm thần dành cho nhân viên y tế tại TP. HCM" do Sở Y tế TP.HCM phối hợp cùng Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tổ chức, các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, tâm lý đã thảo luận về những thách thức về sức khỏe tâm thần mà nhân viên y tế phải đối mặt.

Sau đại dịch Covid-19, Bệnh viện Hùng Vương thực hiện một khảo sát trên 466 nhân viên y tế. Kết quả cho thấy tỷ lệ nhân viên y tế có biểu hiện trầm cảm là 23,6%, lo âu chiếm 42,9%, và stress chiếm 17,6%.

Theo BSCK2 Trần Duy Tâm, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Tâm thần TP.HCM, các yếu tố gây stress, căng thẳng mà những nhân viên y tế có thể gặp phải như căng thẳng từ nghề nghiệp, xung đột gia đình, môi trường sống không phù hợp, tài chính...

Theo bác sĩ Tâm, những biểu hiện của chứng trầm cảm dễ nhận thấy như buồn, chán nản, mất tự tin, giảm sự quan tâm thích thú, mệt mỏi chậm chạp... và có thể nặng hơn nữa là có ý nghĩ tự sát.

Tương tự, bác sĩ Phạm Ngọc Thanh, cố vấn tâm lý của Đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) cho biết, các yếu tố có thể dẫn đến các bệnh tâm thần của nhân viên y tế là do kiệt sức nghề nghiệp và yếu tố cá nhân của nhân viên. Ví dụ như tuổi tác, giấc ngủ, giới tính, mệt mỏi, thời gian làm việc, trực đêm, khối lượng công việc…

Những căng thẳng trong công việc có thể để lại những hậu quả đáng kể về sức khỏe, từ lành tính như cảm lạnh và cúm, đến nghiêm trọng như bệnh tim và các hội chứng chuyển hóa. Hậu quả là có thể ảnh hưởng đến chức năng sống của cơ thể, năng suất làm việc và quan hệ gia đình, cộng đồng.

Theo bà Thanh, hiện nhân viên y tế có thể tự đánh giá mức độ rối loạn lo âu với các bài kiểm tra trên mạng. Đánh giá các thang điểm sức khỏe tâm thần của mình trước khi quyết định chia sẻ với bác sĩ tâm lý hay gia đình, đồng nghiệp hoặc lãnh đạo để tìm ra hướng giải quyết cho bản thân.

TS. BS. Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TP. HCM chia sẻ: "Sức khoẻ tâm thần là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi một giải pháp đa chiều", đồng thời nhấn mạnh việc phát hiện và dự phòng sớm các vấn đề về sức khỏe tâm thần là vô cùng quan trọng. Việc này sẽ giúp nhân viên y tế kiểm soát căng thẳng và cân bằng cảm xúc, đảm bảo nguồn nhân lực ngành y tế trong hoạt động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho người dân.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc tự chăm sóc bản thân, thông qua những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả như tập hít thở sâu để nhanh chóng cân bằng cảm xúc, cố gắng nghỉ ngơi, ăn uống điều độ, tập thể dục cho các giác quan….

Một trong những điều cần thiết là cần nâng cao nhận thức chung của toàn ngành về sức khỏe tâm thần, nhằm giảm bớt sự kỳ thị, định kiến liên quan đến các vấn đề này. Bình thường hóa việc bất kỳ ai cũng có thể có vấn đề về sức khỏe tâm thần sẽ góp phần tạo điều kiện để mọi người cảm thấy thoải mái trong việc tìm đến những dịch vụ hỗ trợ khi cần.

Sở Y tế cũng nhấn mạnh, các bệnh viện, cơ sở y tế cần xây dựng chính sách, cung cấp các dịch vụ tư vấn tâm lý, hỗ trợ về sức khỏe tâm thần cho nhân viên. Bên cạnh những phương pháp hiện có để khích lệ tinh thần cho cán bộ nhân viên như động viên, khen thưởng, các cơ sở cũng nên tham khảo thêm một số phương pháp thực hành tốt đã và đang được áp dụng tại một số quốc gia trên thế giới, có thể kể đến như thành lập phòng thư giãn, tổ chức các lớp yoga, tập thể dục.

Hội thảo này là một phần trong chuỗi hoạt động hợp tác cùng Cơ quan phát triển Hoa Kỳ (USAID) thông qua dự án EpiC Việt Nam nhằm góp phần cải thiện sức khỏe tâm thần cho cán bộ nhân viên y tế trên địa bàn thành phố.

Với các hoạt động này, Sở Y tế muốn chính thức phát động tinh thần cùng nhau chăm lo cho nhân viên, chăm sóc sức khỏe tâm thần cho mỗi người, như một quyền của cá nhân và nghĩa vụ của tổ chức. "Sức khỏe tâm thần là quyền phổ quát cho mọi người", và nhân viên y tế không phải là ngoại lệ.