Lao động “hờ hững” với bảo hiểm thất nghiệp

Mới chỉ hơn 13 triệu lao động tham gia

Theo Bộ LĐTXBH, hiện cả nước có 55 triệu lao động, 2/3 trong số này là lao động làm ở khu vực nông nghiệp, nông thôn. Mới chỉ hơn 15 triệu người tham gia BHXH, trong đó có 13 triệu lao động tham gia BHTN. Con số này khá khiêm tốn, tạo ra không ít thách thức trong công tác quản lý, đảm bảo an sinh xã hội cho lao động.

Đây là thông tin được nhiều chuyên gia đưa ra tại hội thảo Đề án "Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách BHTN", được Bộ LĐTBXH tổ chức cuối tuần qua. Ông Lê Văn Thanh - Thứ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết, chính sách BHTN có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2009. Sau hơn 11 năm thực hiện, cả nước có trên 13 triệu người tham gia BHTN, chiếm 27,4% lực lượng lao động trong độ tuổi. Về cơ bản, chính sách BHTN đã thực hiện tốt vai trò là điểm tựa cho người thất nghiệp với trên 5,2 triệu lượt người được hưởng trợ cấp thất nghiệp, trong đó 97% số người hưởng trợ cấp thất nghiệp được tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí. Số người được hỗ trợ học nghề có xu hướng tăng năm sau cao hơn năm trước, đã có trên 230.000 lượt người được hỗ trợ học nghề.

Tuy nhiên, kết quả thực hiện BHTN còn bộc lộ nhiều hạn chế bên cạnh những mặt được. Ông Tạ Văn Thảo - Giám đốc Trung tâm Dịch Vụ việc làm Hà Nội cũng cho rằng, chính sách BHTN chưa thực sự gắn với thị trường lao động. Nhìn chung BHTN mới tập trung nhiều cho khu vực chính thức, chưa có chính sách phù hợp cho khu vực phi chính thức (lao động tham gia BHXH tự nguyện).

Chính sách BHTN còn nặng về giải quyết trợ cấp thất nghiệp, chưa chú ý thỏa đáng đến các giải pháp phòng ngừa theo thông lệ quốc tế như: Dạy nghề; kết nối giới thiệu việc làm. Đó là chưa kể cơ chế quản lý, cơ chế tài chính và tổ chức bộ máy thực hiện BHTN còn nhiều điểm bất cập dẫn tới công tác tổ chức thực hiện BHTN, nhân sự, bộ máy tổ chức còn hạn chế.

Ngoài ra, còn nhiều bất cập khác trong quá trình tổ chức thực hiện như: Phần mềm giải quyết hưởng BHTN; kết nối dữ liệu, chia sẻ thông tin liên ngành, cải cách thủ tục hành chính, tuyên truyền, kiểm soát trục lợi BHTN.

Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết, để chính sách BHTN thực sự trở thành công cụ quản trị thị trường lao động, trong thời gian tới, Bộ LĐTBXH sẽ nghiên cứu, xây dựng luật, sửa đổi, bổ sung Luật Việc làm trong có có các nội dung về BHTN.

Hướng đi phát triển BHTN bền vững

Ông Vũ Trọng Bình - Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐTBXH) cho biết, thời gian qua, chính sách BHTN đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đặc biệt, khi xảy ra đại dịch Covid-19, rủi ro về thị trường lao động có nhiều đột biến và chưa từng xảy ra.

"Trong thời gian giãn cách xã hội, mọi người hạn chế ra đường nhưng hệ thống thực hiện chính sách BHTN, đặc biệt ở những tỉnh thành lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, hàng trăm nghìn người thất nghiệp vẫn đến các trung tâm dịch vụ việc làm đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp và tìm việc làm mới" - ông Bình cho biết.

Theo Cục trưởng Cục Việc làm, việc xây dựng một đề án để cải cách, đổi mới về BHTN là một yêu cầu cấp thiết. Quỹ BHXH không chỉ là công cụ an sinh xã hội mà thực chất là một công cụ quản trị thị trường lao động. Cục trưởng Cục Việc làm nhấn mạnh: "Qua đánh giá của chúng tôi, địa bàn nào công nghiệp hóa càng mạnh, thị trường lao động càng phát triển thì vai trò của Quỹ BHTN càng lớn. Điều này cho thấy, Quỹ BHTN có quan hệ chặt chẽ với quá trình công nghiệp của các địa phương, thất nghiệp cũng là một trong những rủi ro của quá trình công nghiệp hóa và Quỹ BHTN sẽ giúp ổn định và phát triển thị trường lao động".