Loài "hóa thạch sống" tồn tại 450 triệu năm bị săn lùng để phát triển vaccine Covid-19

Máu của sam có màu xanh đặc trưng.

Các nhà khoa học Trung Quốc đang tìm cách duy trì quần thể loài sam trước cơn sốt khai thác loài sinh vật biển này. Nuôi sam không khó, nhưng rất mất thời gian vì loài sinh vật này cần tới 10 năm để trưởng thành, theo Hoàn Cầu.

Chìa khóa phát triển vaccine ngừa Covid-19

Sam được coi là "hóa thạch sống", tồn tại trên Trái đất từ cách đây 450 triệu năm, trước khi khủng long xuất hiện. Máu màu xanh của sinh vật này cực kỳ nhạy cảm với vi sinh vật, nên được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu khoa học.

Hồi tháng 7, nhà sản xuất thuốc Thụy Sĩ Lonza thông báo, họ phải kiểm tra vaccine Covid-19 bằng máu sam để đảm bảo kháng khuẩn khi xuất sang thị trường Mỹ, theo National Geographic.

Chất tachypleus amebocyte lysate (TAL) chiết xuất từ máu sam được sử dụng rộng rãi trong ngành dược phẩm, kiểm tra mức độ vô trùng của vaccine. Vì chỉ một lượng nhỏ vi khuẩn xâm nhập vào vaccine cũng sẽ gây hại cho người.

Một nhân viên nhà máy điều chế TAL ở Trung Quốc xác nhận rằng, nhiều công ty phát triển vaccine ngừa Covid-19 đã đặt hàng với số lượng lớn.

“Máu của loài sam được sử dụng rộng rãi để kiểm tra tính vô trùng của vaccine. Các sản phẩm nhân tạo thay thế chưa đạt độ tin cậy cần thiết”, Hu Menghong, giáo sư Đại học Hải dương Thượng Hải, chuyên gia về sam, nói.

Cung không đủ cầu

Có một số lượng nhất định sam chết sau khi bị lấy máu.

Con sam chỉ sinh sống ở một số môi trường nhất định trên thế giới, bao gồm khu vực phía đông nam và phía nam Trung Quốc.

Trung Quốc hiện là nhà cung cấp chất hóa học chiết xuất từ máu của sam, cùng với Mỹ và Nhật Bản.

Nhu cầu dùng máu của sam để thử nghiệm vaccine lớn đến mức kể từ tháng 3, các nhà máy dược phẩm ở tỉnh Quảng Đông được cấp phép nhập khẩu chất TAL từ Mỹ.

Các công ty dược phẩm phải bắt sam còn sống, lấy khoảng 30% lượng máu trong cơ thể chúng và thả về tự nhiên. Theo một nghiên cứu năm 2010, khoảng 30% số lượng sam bị lấy máu sẽ chết sau khi thả về.

Ở Trung Quốc, 5-6 công ty dược phẩm dược cấp phép để lấy máu của một số lượng sam nhất định. Tháng 10.2019, 1.176 con sam trưởng thành được thả về biển sau khi lấy máu.

“Không rõ các công ty trên có bắt số lượng sam lớn hơn cam kết hay không. Không ai có thể kiểm soát được”, Lin Wuying, nhà nghiên cứu về bảo tồn thiên nhiên, nói.

Ở thời điểm hiện tại, số lượng sam ở Trung Quốc và Mỹ đều giảm mạnh. Cách tốt nhất là nuôi dưỡng và nhân giống chúng, ông Hu nói. Tỉ lệ trứng nở thành con trong môi trường nuôi nhốt là 90%, theo Tân Hoa xã.

Vấn đề là sam cần 10 năm để trưởng thành. “Càng nuôi sam sớm thì trong tương lai càng có nguồn cung cấp dồi dào”, ông Hu nói.