Máy bay huấn luyện phản lực L-39 và những tai nạn khó lý giải

Là một chiếc máy bay huấn luyện đa tính năng được phát triển tại Tiệp Khắc để đáp ứng các yêu cầu cho loại "C-39" (C viết tắt của Cvičný - huấn luyện) trong thập niên 1960 để thay thế chiếc L-29. Đây là chiếc đầu tiên của thế hệ máy bay huấn luyện phản lực thứ hai, và là chiếc máy bay huấn luyện sớm nhất được trang bị động cơ tuốc bin phản lực cánh quạt, và sau này được nâng cấp thành loại L-59 Super Albatros và L-139.

Mẫu thiết kế này vẫn đang được chế tạo ở tình trạng được nâng cấp thành L-159 Alca, 2.800 chiếc L-39 vẫn hoạt động trong hơn 30 lực lượng không quân trên khắp thế giới. Chiếc Albatros rất linh hoạt, có thể đảm đương các phi vụ tấn công hạng nhẹ ban ngày cũng như vai trò huấn luyện phi công, và vai trò thông thường nhất của nó là máy bay huấn luyện. Tuy nhiên, khi cần, máy bay huấn luyện L-39 có thể làm nhiệm vụ tấn công mặt đất, thậm chí là tác chiến không đối không.

Một vụ tai nạn của L-39 tháng 12.2015.

L-39 cất cánh lần đầu ngày 4.11.1968, và được sử dụng như loại máy bay huấn luyện cơ bản tại Liên bang Xô viết, Tiệp Khắc, và tất cả các nước thuộc Khối Warszawa (ngoại trừ Ba Lan, nước này sử dụng loại máy bay phản lực thế hệ đầu tiên TS-11 Iskra của họ) từ năm 1971 trở về sau. L-59, tên định danh trước kia là L-39MS, một bản thiết kế cải tiến, được trang bị động cơ tuốc bin phản lực cánh quạt DV-2, vẫn còn được chế tạo đến tận năm 1999.

Tuy các phiên bản mới hiện đang thay thế những chiếc L-39 cũ, hàng nghìn chiếc vẫn còn đang ở tình trạng hoạt động tích cực với nhiệm vụ máy bay huấn luyện, và nhiều chiếc khác đang được chuyển đổi sở hữu thành tài sản của các cá nhân trên khắp thế giới.

 Điều này đặc biệt rõ tại Mỹ, với giá từ 200.000 USD-300.000 USD khiến chúng trở nên rất thích hợp với các phi công có mức độ tài sản vừa phải cho một chiếc phản lực nhanh nhẹn, tư nhân. Sự nổi tiếng khiến chúng được xếp riêng hạng L-39 'Jet Unlimited' trong những cuộc đua tại Reno Air Races. Tới giữa tháng 3 năm 2006, có 257 chiếc L-39 được đăng ký tại Liên đoàn Hàng không Liên bang Mỹ.

L-39 từng hoạt động hiệu quả ở khắp các chiến trường như Abkhazia, Afghanistan, Azerbaijan, Chechnya, Iraq, Libya, Syria.

L-39 từng gặp một số vụ tai nạn khiến phi công thiệt mạng, trong đó có những phi công dày dặn kinh nghiệm. Tuy nhiên, nguyên nhân của phần lớn vụ tai nạn này lại không được xác định. Nhiều vụ tai nạn ban đầu được xác định là do kỹ thuật, hỏng động cơ, tuy nhiên qua quá trình kiểm tra đã chứng minh động cơ của L-39 không phải là nguyên nhân gây ra các tai nạn đó.

Vụ tai nạn mới nhất của L-39 xảy ra vào tháng 12.2015 tại Apple Valley Airport, khiến phi công nhào lộn nổi tiếng thế giới Mike Mangold thiệt mạng. Nguyên nhân vụ tai nạn này đến nay vẫn còn là bí ẩn.