Miền Bắc hứng mưa lớn hiếm gặp trong tháng 5, cảnh báo một năm thiên tai bất thường

Đợt mưa lớn hiếm gặp trong tháng 5

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, từ sáng sớm ngày 21/5 đến ngày 24/5, ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa vừa, mưa to có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 150-300mm, có nơi trên 350mm, riêng khu vực Tuyên Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc có lượng mưa 200-400mm, có nơi trên 450mm.

Một số nơi có lượng mưa lớn như: Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 808mm, Xuân Khánh (Thanh Hóa) 594mm, Đại Từ (Thái Nguyên) 554mm, Quân Chu (Thái Nguyên) 692mm, Kiến Thiết (Tuyên Quang) 612mm, Tam Dương (Vĩnh Phúc) 496mm, Đông Lai (Hòa Bình) 442mm, Phúc Thọ (Hà Nội) 396mm, ... 

Mưa lớn bất thường trong tháng 5 gây ngập lụt nhiều nơi ở miền Bắc

Nguyên nhân của đợt mưa lớn này do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục đi qua Bắc Bộ. Đặc biệt trong ngày 23-24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5.000m là nguyên nhân gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Từ ngày 25/5, rãnh áp thấp hoạt động yếu dần làm cho mưa lớn suy giảm.

Cơ quan khí tượng phân tích, thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông. Vì thế những đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21/5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên.

Tuy nhiên, đợt mưa diện rộng lần này có cường độ lớn, tổng lượng mưa phổ biến từ 100-250mm, một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỉ lục. Lượng mưa 4 ngày tại Tam Đảo lên tới 808mm, đây là lượng mưa cao nhất trong tháng 5 từ trước tới giờ.

Trong đó, chỉ riêng ngày 23/5 tại khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay.

Cũng trong 2 ngày 23 và 24/5, tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội) đã có mưa rất lớn lượng mưa phổ biến từ 250-300mm. Tổng lượng mưa 2 ngày một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.

“Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp. Trong quá khứ, đợt mưa lớn gần nhất trong tháng 5 có cường độ tương tự ở Bắc Bộ xảy ra vào ngày 23-26/5/2016. Điều này có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta”, đại diện Trung tâm Dự báo KTTV chia sẻ.

Mưa lớn quay trở lại Bắc Bộ

Cơ quan khí tượng dự báo, từ chiều tối và đêm nay (26/5) đến hết đêm 27/5, Bắc Bộ sẽ có mưa lớn quay trở lại, cục bộ có nơi có mưa vừa, mưa to với lượng mưa phổ biến 30-60mm/đợt, có nơi trên 90mm/đợt; riêng khu vực Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang, Yên Bái, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Cao Bằng có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 50-100mm/đợt, có nơi trên 150mm/đợt (thời gian mưa lớn tập trung vào chiều và đêm).

Ngoài ra, trong ngày và đêm nay (26/5), ở Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa rào và dông (Nam Bộ tập trung trong chiều và đêm nay) với lượng mưa 20-40mm, cục bộ có mưa to với lượng mưa trên 60mm. Mưa dông ở Tây Nguyên và Nam Bộ có khả năng kéo dài đến khoảng ngày 30/5 (thời gian mưa dông tập trung vào chiều và tối).

Dự báo mưa lớn sẽ quay lại miền Bắc từ chiều tối nay (26/5)

Do mưa lớn đã kéo dài nhiều ngày, đất đã ngậm no nước, cơ quan khí tượng cảnh báo cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong mưa dông; nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.

Dự báo dài hạn, từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn trung bính nhiều năm (TBNN) từ tháng 7-9/2022. Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với TBNN từ tháng 6-9/2022.

Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng gia tăng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11/2022.