Mở đường bay thẳng Việt – Mỹ: Cơ hội lớn nhưng không dễ “ăn”

Cạnh tranh và chưa bay đã thấy... lỗ

Sự kiện Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cấp chứng nhận CAT 1 cho Cục Hàng không Việt Nam vào tháng 2/2019, được coi là bước tiến mới của quan hệ hợp tác hàng không Việt - Mỹ. Trong bối cảnh hợp tác kinh tế Việt - Mỹ có nhiều thuận lợi và phát triển mạnh mẽ trong tương lai, việc mở đường bay từ Việt Nam sang Mỹ là điều mà các hãng hàng không Việt Nam hướng tới và hiện thực hoá kế hoạch khẳng định thương hiệu hàng không tầm quốc tế.

Những nỗ lực, uy tín của ngành hàng không Việt Nam trong một thời gian dài đã được quốc tế ghi nhận khi Hãng hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) được cấp giấy phép bay đến Mỹ, khẳng định chất lượng dịch vụ và năng lực đảm bảo an toàn bay của Vietnam Airlines nói riêng và hàng không Việt Nam nói chung.

Không chỉ cạnh tranh ở sân nhà, các hãng hàng không Việt Nam cũng đang chạy đua mở đường bay đi nước ngoài, trong đó “điểm nóng” là đến Mỹ (ảnh minh họa). Ảnh: T.A

Tới thời điểm hiện tại, Vietnam Airlines là hãng hàng không đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được Bộ GTVT Mỹ cấp giấy phép bay đến Mỹ. Đây là bước tiến quan trọng của Vietnam Airlines trong việc chuẩn bị cho kế hoạch bay đến Mỹ trong thời gian tới, đường bay mà hãng đã tính đến từ rất lâu.

Ngoài giấy phép đã được Bộ GTVT Mỹ cấp, Vietnam Airlines sẽ cần tiếp tục thực hiện thủ tục xin cấp phép tại các cơ quan có thẩm quyền của Mỹ, gồm Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), Tổ chức an ninh vận tải Mỹ (TSA), Cơ quan Hải quan và bảo vệ biên giới Mỹ (CBP), Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Mỹ (NTBS) và một số cơ quan, tổ chức có thẩm quyền khác trước khi chính thức khai thác các chuyến bay đến Mỹ.

Theo ông Dương Trí Thành - Tổng Giám đốc Vietnam Airlines, ngay từ 2008, khi đặt mua máy bay Boeing 787, Vietnam Airlines đã đặt kế hoạch bay thẳng đến Mỹ. Theo ông Thành, hàng không Mỹ đòi hỏi các quy định rất khắt khe, dù có chứng nhận CAT1 do Cục Hàng không Liên bang Mỹ cấp, Vietnam Airlines vẫn phải chuẩn bị vấn đề thương mại, thị trường, pháp chế và nhanh nhất cũng mất 1-2 năm tới hãng mới bay thẳng Mỹ.

Ngoài ra, ông Thành cho hay, Vietnam Airlines hiện chưa có tàu bay phù hợp để khai thác các đường bay đến Mỹ và hãng đang trong quá trình nghiên cứu, đánh giá loại tàu bay phù hợp nhất. Bên cạnh đó, việc khai thác đường bay đến Mỹ gặp cạnh tranh rất lớn với các hãng hàng không bay vòng (có khoảng 20 hãng khai thác các đường bay giữa Việt Nam và Mỹ nên gây sức ép cạnh tranh về giá bán).

Ngoài Vietnam Airlines được cấp phép bay tới Mỹ, Hãng hàng không Bamboo Airways cũng đã bày tỏ tham vọng bay thẳng tới Mỹ, thậm chí sẽ bay vào tháng 1/2021. Chủ tịch HĐQT Bamboo Airways Trịnh Văn Quyết đưa ra các tính toán chi phí bay đi Mỹ và khẳng định kế hoạch này khả thi. Cụ thể, để bay Việt - Mỹ phải sử dụng tàu bay B787-9, mỗi tháng phải trả tiền thuê tàu bay hết 23 tỷ đồng, nhiên liệu hết 61 tỷ đồng, chi phí kỹ thuật khoảng 16 tỷ đồng, chi phí sân bay khoảng 1 tỷ đồng, chi phí khác khoảng 6 tỷ đồng... Tổng chi phí hết 113 tỷ đồng/tháng.

Tàu bay B787 có 310 ghế, nhưng để tăng nhiên liệu đáp ứng cho chặng bay dài, tăng ghế hạng thương gia, nên phải giảm còn 240 ghế. Nếu giá vé khứ hồi 1.100USD/khách, sẽ lỗ 14 tỷ đồng/tháng. Tuy nhiên, nếu tăng giá vé khứ hồi lên 1.300 USD/khách, hãng bay sẽ lãi 8,4 tỷ đồng. Còn nếu sử dụng tàu bay A350, số ghế lên tới 280, lãi sẽ lớn hơn.

Thận trọng và thận trọng

Theo ông Trịnh Văn Quyết, ban đầu hãng bay có thể khuyến mại để thu hút khách, sau đó có thể tăng giá vé. Dù có lên tới 1.300 USD/vé khứ hồi vẫn rẻ hơn giá vé đang bay đi Mỹ của các hãng hàng không của Nhật Bản, Hàn Quốc. Điều đó rõ ràng là có tiềm năng.

Cảnh báo những khó khăn đối với các hãng hàng không mở đường bay tới Mỹ, lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam nêu rõ, bay tới Mỹ có thể mở đường bay thẳng (không dừng), hoặc dừng kỹ thuật để tiếp nhiên liệu ở 1 nước thứ 3 (một số nước ở Đông Bắc Á). Nếu bay thẳng không dừng, hiện không còn vướng mắc sau khi Việt Nam được cấp CAT-1. Trường hợp bay qua nước thứ 3, hiện còn một số vướng mắc, nên cơ quan nhà nước tiếp tục phải đàm phán thêm.

Tuy nhiên, một lãnh đạo Cục Hàng không nhấn mạnh rằng, để bay được tới Mỹ vẫn còn nhiều khó khăn thách thức cần phải khắc phục. Đầu tiên là các máy bay hiện nay vẫn phải điều chỉnh giảm số ghế để chở thêm nhiên liệu mới bay thẳng được tới Mỹ. Đặc biệt, khó khăn trong việc mở đường bay tới Mỹ mà các hãng hàng không sẽ phải đối diện với thực tế là lượng khách hiện tại còn ít. Đa số khách đến Việt Nam là thăm thân, và theo mùa vụ, nên xác định điểm đến là việc rất khó khăn để đảm bảo hiệu quả khai thác.

Ông Trần Gia Huy (Hội Khoa học và Công nghệ hàng không) nêu thực tế là đã có 2 hãng hàng không Mỹ đã từng bay thẳng Mỹ - Việt. Vào năm 2007, Hãng hàng không United Airlines đã bay tới TP.HCM, nhưng sau 5 năm phải dừng khai thác. Sau đó, Hãng Delta Airlines cũng bay thẳng tới TP.HCM, nhưng rồi cũng phải dừng sớm vì lượng khách thấp.

Theo ông Trần Gia Huy, từ năm 2008, Vietnam Airlines đã nghiên cứu đường bay thẳng tới Mỹ, tiếp nhận và khai thác 2 dòng máy bay thân rộng là B787 và A350. Đường bay tới Mỹ đòi hỏi chi phí lớn, quy định phức tạp, lợi nhuận thấp. Do đó, sự thận trọng của các hãng hàng không là cần thiết. Thời gian đầu doanh nghiệp mở đường bay có thể lỗ và phải bù lỗ. Đặc biệt, việc mở đường bay thẳng sẽ gặp một số khó khăn, khi phải cạnh tranh với các đường bay gián tiếp, với giá vé rẻ hơn đường bay thẳng. Đồng thời, Mỹ có nhiều hãng hàng không lớn, tạo nên sự cạnh tranh khốc liệt.