'Mục sở thị' Nga, Ukraine trao đổi thi thể binh sĩ tử trận đầy nguy hiểm giữa cuộc chiến khốc liệt

Telegraph mô tả, một đoàn xe như vậy của Ukraine đã đi qua khu vực Sumy phía đông bắc Ukraine vào một buổi sáng tháng Hai ảm đạm.

Một xe cảnh sát dẫn đầu, theo sau là một đơn vị pháp y và một xe tải đông lạnh chứa thi thể của hàng chục binh sĩ Nga.

Đoàn xe đang đi vào lãnh thổ Nga để thực hiện một trong những hoạt động ngoại giao duy nhất còn tồn tại giữa Kiev và Moscow: Trao đổi thi thể binh sĩ tử trận - khoảng 60 đến 100 thi thể binh sĩ mỗi đợt trao đổi.

Khi đoàn ô tô di chuyển qua các ngôi làng gần biên giới, các hoạt động giao thông dừng lại để nhường đường. Người dân địa phương đã quen thuộc với các đoàn xe này xếp hàng trên đường để đón thi thể các chiến binh của trở về.

Một quan chức thuộc cơ quan tình báo quân đội Ukraine Vitaliy Matvienko cho biết: “Khi đến lãnh thổ Nga, đoàn xe sẽ bắt đầu một nhiệm vụ: Đưa hàng chục thi thể (binh sĩ Nga) xuống xe sau đó đưa các thi thể của những người lính Ukraine tử trận lên xe.

Mặc dù lệnh ngừng bắn được ban hành trong thời gian trao đổi thi thể binh sĩ Nga-Ukraine - hoạt động vốn chỉ mất chưa đầy một giờ - nhưng quá trình này vẫn rất căng thẳng.

Đường biên giới phải được dỡ bỏ mìn để đoàn xe đi qua và mìn được rải trở lại khi họ quay trở lại.

Ukraine cho biết, lực lượng Nga thường xuyên pháo kích vào khu vực này trong khi các tay súng bắn tỉa của họ ẩn nấp trong các bụi cây ở rìa cánh đồng để quan sát cuộc trao đổi thi thể các binh sĩ tử trận.

Tại biên giới, các nhà khoa học pháp y từ Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) tiến hành kiểm tra tại chỗ các thi thể.

Những chiếc xe chở thi thể sau đó đi vào lãnh thổ Nga, cùng với các nhân viên cứu hộ Ukraine, thành viên cơ quan an ninh Ukraine và đại diện của ICRC.

“Chúng tôi đi về phía họ vì chúng tôi không muốn đoàn xe Nga trên lãnh thổ của chúng tôi. Tất nhiên đó là một rủi ro, nhưng rủi ro sẽ thấp hơn so với việc họ đến đây", ông Matvienko giải thích.

Việc hồi hương các binh sĩ Ukraine thiệt mạng tại các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát trong cuộc chiến là một phần trong nỗ lực to lớn của các cơ quan nhà nước Ukraine nhằm tìm kiếm, xác định danh tính và cung cấp thông tin về liệt sĩ cho thân nhân của họ. Ước tính hơn 24.000 binh sĩ Ukraine được báo cáo đã mất tích trong suốt cuộc chiến đã kéo dài 25 tháng với Nga.

Tướng Dmytro Usov, người đứng đầu trung tâm điều phối Ukraine, nơi giám sát hành lang trao đổi thi thể binh sĩ tử trận, cho biết tổng cộng 2.495 thi thể binh sĩ Ukraine đã được trao trả thông qua các cuộc trao đổi này.

“Hành lang này là con đường duy nhất để binh sĩ tử trận của chúng tôi trở về. Điều đó không chỉ có nghĩa là tất cả những binh sĩ tử trận sẽ được chôn cất trong danh dự ở Ukraine mà người thân của họ và tất cả người dân trong nước sẽ có thể bày tỏ lòng kính trọng đối với họ”, ông Usov nhấn mạnh.

Jürg Eglin, người đứng đầu các hoạt động của ICRC tại Ukraine tham gia các hoạt động trao đổi thi thể binh sĩ Nga-Ukraine tử trận cho biết: “Sự hiện diện của ICRC tại các cuộc trao đổi được thiết kế như một tín hiệu về an ninh cho cả hai bên”.

Theo Công ước Geneva, thi thể binh sĩ và tù binh chiến tranh chỉ được trao đổi sau chiến tranh. Nhưng trong cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, sự trao đổi của cả hai đã bắt đầu một cách nghiêm túc sau 6 tháng đầu tiên của cuộc chiến.

Vào mùa hè năm 2022, ICRC, có văn phòng ở cả hai nước đã kết nối hai quốc gia nhằm thảo luận về vấn đề này. Sau đó, ICRC giúp 2 bên xây dựng hành lang trao đổi thi thể binh sĩ tử trận, ông Oleh Kotenko, người đứng đầu việc trao đổi thi thể vào thời điểm đó cho biết.

Cho đến nay, việc trao đổi thi thể binh sĩ tử trận vẫn đang tiếp tục mà không bị gián đoạn bởi chiến tranh. Các quan chức cho biết, sau khi các thi thể được đưa về Ukraine, quá trình nhận dạng có thể mất từ 10 ngày đến một năm hoặc hơn.

Maksym Fedorenko, người đứng đầu nhà xác khu vực Cherkasy, một trong nhiều nhà xác xử lý các thi thể binh sĩ Ukraine được hồi hương cho biết, việc nhận dạng kéo dài thường là do tình trạng của các thi thể và việc thu thập mẫu DNA từ người thân của họ. Hầu hết các thi thể binh sĩ Ukraine được hồi hương đều không thể nhận dạng được: cháy thành than, mục nát và bị biến dạng do chất nổ.

Vasyl Aksyonov, người đứng đầu quy trình xét nghiệm DNA của các binh sĩ ở cơ quan cảnh sát Cherkasy nhấn mạnh: “Điều quan trọng nhất là không phạm sai lầm”.