Mỹ đóng vai trò gì trong sự sụp đổ của Liên Xô?

Mỹ đã tốn không ít tâm sức làm Liên Xô sụp đổ

Báo chí Mỹ mới đây cho biết về những phương pháp của Hoa Kỳ nhằm phá hủy Liên Xô. Theo tác giả Ted Rall viết trong bài báo đăng trên tờ CounterPunch, sự can thiệp của Mỹ là một trong những yếu tố dẫn đến sự sụp đổ của Liên bang Xô viết vào năm 1991.

Tác giả bài báo lưu ý rằng, Hoa Kỳ đã liên tục thực hiện những hành động tấn công, những chiến dịch phá hoại và âm mưu phá Liên Xô từ bên trong.

Giai đoạn 1941-1945, khi nổ ra Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên Xô và Hoa Kỳ đã là hai đồng minh chống phát xít Đức. Tuy nhiên, người Mỹ khôn khéo trì hoãn ba năm rồi mới tham chiến, trong khi đó đã có hàng chục triệu công dân Liên Xô hy sinh trong cuộc đấu tranh chống Đức quốc xã.

Tác giả Ted Rall còn nêu một sự kiện khác - đó là việc chiếc máy bay do thám của Mỹ do gián điệp Francis Gary Powers lái, bị tên lửa Liên Xô bắn rơi năm 1960. Ông Ted Rall cho rằng, việc máy bay Mỹ xuất hiện trên không phận Liên Xô là một hành động gây chiến.

Năm 1982, Tổng thống Ronald Reagan đã thông qua một kế hoạch có vẻ "vô tội" của CIA, đề ra ý tưởng cho nổ đường ống dẫn khí đi qua Siberia.

Kế hoạch dự tính rằng, họ sẽ cho phép Liên Xô ăn trộm hệ thống quản lý đường ống dẫn khí của phương Tây, nhưng sau một thời gian hoạt động bình thường, hệ thống này sẽ bị hỏng nặng vì quá tải. Kết quả lẽ ra phải có là "vụ cháy nổ phi hạt nhân lớn nhất trong số những sự cố có thể ghi lại được từ vũ trụ".

Bài báo còn nêu một dự án khác trong thời kỳ Reagan liên quan đến sự phá hoại về kinh tế.

Hiểu rõ tầm quan trọng của ngành khai thác nhiên liệu đối với nền kinh tế Liên Xô, Hoa Kỳ đã thuyết phục Saudi Arabia tăng sản lượng khai thác dầu. Kết quả là giá dầu và khí đốt bị sụt giảm trên toàn thế giới, khiến nền kinh tế Liên Xô rơi vào vòng suy thoái.

Cuối bài viết, tác giả Ted Rall kết luận rằng, Hoa Kỳ đã "tốn không ít công sức" để phá hủy Liên Xô. Tuy nhiên, kết luận này từ trước đến nay đã nhận được những ý kiến phản bác từ giới phân tích chính trị thế giới, đặc biệt là từ Nga.

Liên Xô tan rã chủ yếu do nguyên nhân nội tại bên trong

Trong cuộc phỏng vấn của hãng thông tấn Nga Sputnik, phó giáo sư Evgeny Sobolev từ Đại học Sư phạm Bashkir, thành viên Hiệp hội các nhà sử học Nga nghiên cứu về nước Mỹ, đã nêu những nhận xét về nội dung này và nhấn mạnh rằng, nguyên nhân chủ yếu khiến Liên bang Xô viết sụp đổ là những vấn đề nội bộ của đất nước.

Nhà chính trị Nga cho biết, đây là sự cạnh tranh và cuộc ganh đua giữa hai cường quốc số 1 và số 2 thế giới, đứng đầu hai khối chính trị-quân sự lớn đối đầu với nhau. Và Hoa Kỳ cũng không bao giờ che giấu sự thật rằng, Mỹ là đối thủ của Liên Xô, đặc biệt là sau Chiến tranh thế giới thứ hai, vì vậy họ đã tìm mọi biện pháp chống lại Liên Xô.

Cuộc cạnh tranh chính giữa hai nước đã diễn ra trên trường quốc tế, ông Sobolev nói tiếp.

Ví dụ như Hoa Kỳ đã tích cực ủng hộ, dù ngầm ngầm ủng hộ phía sau cho các phong trào chống Liên Xô ở Đông Âu. Đây là một sự thật không thể chối cãi. Hoa Kỳ cũng đã tích cực ủng hộ phong trào quân sự Taliban ở Afghanistan. Điều này đã khiến Liên Xô đã phải chi rất nhiều tiền cho chiến tranh, điều này làm suy yếu nền kinh tế của đất nước.

Tuy nhiên, theo ông Sobolev, không nên tìm kiếm những hậu quả thực tế của các hành động can thiệp do Mỹ thực hiện đối với sự tan rã của Liên bang Xô viết, bởi vì Liên Xô có các cơ quan tình báo hoạt động hiệu quả và họ không cho phép Mỹ làm như vậy.

Tuy nhiên, cho dù phương Tây muốn hay không muốn thấy sự sụp đổ của Liên Xô, nguyên nhân khiến Liên bang Xô viết tan rã lại chủ yếu đến từ nguyên nhân khác. Khi Liên Xô lại bất ngờ sụp đổ, hầu hết các nhà phân tích và chuyên gia ở Mỹ như Zbigniew Brzezinski, Henry Kissinger và những người khác, đã hết sức ngỡ ngàng.

Theo ông, mặc dù sự cạnh tranh gay gắt giữa Liên Xô và Hoa Kỳ cũng đóng một vai trò nhất định, nhưng nguyên nhân chính khiến Liên Xô sụp đổ là các quá trình chính trị và kinh tế nội bộ đất nước, đặc biệt là việc đổi mới chính trị đã đi trước quá trình cải tổ kinh tế và sự xóa bỏ vai trò lãnh đạo độc tôn của Đảng cộng sản.

Chính những điều đó đã phá hoại sự ổn định chính trị, dẫn đến tình trạng vô chính phủ, không lực lượng lãnh đạo; trong khi nền kinh tế lâm vào khủng hoảng nghiêm trọng, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn, làm dấy lên tình trạng bất mãn, chống đối trong xã hội. Đó chính là những tiền đề cơ bản dẫn đến sự sụp đổ của Liên bang Xô viết.