Mỹ tiếp tục làm gắt với Tiktok của Trung Quốc

TikTok đang ở một vị trí địa chính trị đặc biệt khó khăn vì các đảng viên Đảng Dân chủ và Cộng hòa ở Washington đã ngừng tranh cãi đảng phái thông thường để đoàn kết chống lại

Trong những năm gần đây, các quan chức của ứng dụng truyền thông xã hội TikTok và công ty mẹ ở Trung Quốc là ByteDance đã làm việc chăm chỉ để kết bạn ở Washington, chi hàng triệu đô la cho những người vận động hành lang có quan hệ với cả hai đảng chính trị lớn của Hoa Kỳ.

Tuần này, các giới hạn của chiến lược đó đã trở nên rõ ràng hơn nữa.

Vào hôm 8/3, một nhóm thượng nghị sĩ đa đảng đã giới thiệu một dự luật cho phép tổng thống Mỹ có quyền đóng cửa các ứng dụng do nước ngoài sở hữu như TikTok, vì lý do an ninh quốc gia và người hiện đang ở Nhà Trắng, tổng thống Mỹ Joe Biden, đã ra hiệu rằng ông sẽ ủng hộ dự luật này.

Hành động này diễn ra chỉ vài ngày sau khi một ủy ban của Hạ viện thông qua dự luật do Đảng Cộng hòa tài trợ trao cho tổng thống quyền cấm TikTok ở quốc gia này, đồng thời tuân theo quyết định của Hoa Kỳ cấm nhân viên liên bang sử dụng TikTok trên các thiết bị do chính phủ cấp.

Mối quan tâm của các quan chức Hoa Kỳ là nền tảng video ngắn - nơi thu thập kho dữ liệu từ hàng chục triệu người Mỹ chủ yếu là người trẻ tuổi - có thể được sử dụng để do thám hoặc phổ biến tuyên truyền của Trung Quốc.

Những đối tác trong cuộc họp với TikTok nói rằng họ đã gặp những nụ cười chào đón nhưng với “tâm hồn đầy khép kín”

TikTok đã thành công trong việc đảm bảo các cuộc họp với các nhà lập pháp và hoạch định chính sách trên khắp Washington để đề xuất các cách bảo vệ dữ liệu của Mỹ khỏi “con mắt săn mồi” dữ liệu ở Bắc Kinh. Nhưng các cuộc thảo luận đã làm thất vọng các đại diện các bên. Những đối tác trong cuộc họp nói rằng họ đã gặp những nụ cười chào đón nhưng với “tâm hồn đầy khép kín”.

Lệnh cấm của Hoa Kỳ đối với TikTok là lệnh cấm xuất khẩu văn hóa và giá trị của Mỹ để trao cho hơn một tỷ người sử dụng dịch vụ trên toàn thế giới

TikTok đã bị cấm ở Ấn Độ vào năm 2020 vì những lo ngại về quyền riêng tư và bảo mật nhưng liệu Hoa Kỳ có – hoặc có thể – đi xa như vậy hay không vẫn chưa chắc chắn. Các đề xuất lập pháp gần đây sẽ chỉ trao cho tổng thống quyền thực hiện một động thái như vậy.

Người phát ngôn của TikTok cho biết trong một tuyên bố rằng "lệnh cấm của Hoa Kỳ đối với TikTok là lệnh cấm xuất khẩu văn hóa và giá trị của Mỹ để trao cho hơn một tỷ người sử dụng dịch vụ của chúng tôi trên toàn thế giới”.

Trước đây, Nazak Nikakhtar, cựu trợ lý bộ trưởng thương mại trong chính quyền Trump, nói với Nikkei Asia rằng các lựa chọn hợp lý sẽ bao gồm việc cấm TikTok khỏi các cửa hàng ứng dụng hoặc thêm ByteDance vào Danh sách thực thể của bộ thương mại Mỹ.

Hiện tại, TikTok đang ở một vị trí địa chính trị đặc biệt khó khăn vì các đảng viên Đảng Dân chủ và Cộng hòa ở Washington đã ngừng tranh cãi đảng phái thông thường để đoàn kết chống lại điều mà họ cho là mối đe dọa an ninh quốc gia ngày càng tăng từ Trung Quốc.

Catlin Chin, một thành viên tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết: “Tôi muốn nói rằng nó thực sự ít liên quan đến TikTok mà liên quan nhiều hơn đến thực tế là mối quan hệ Mỹ-Trung đang căng thẳng. Rất nhiều người lo ngại về sự giám sát từ chính phủ Trung Quốc và nói chung”.

Mặc dù chưa có bằng chứng nào cho thấy Bắc Kinh đã yêu cầu dữ liệu người dùng TikTok từ ByteDance, nhưng luật pháp Trung Quốc quy định rằng nhà nước có thể yêu cầu dữ liệu từ các doanh nghiệp.

Tổng thống Donald Trump bắt đầu hành động vào năm 2020 với hai mệnh lệnh hành pháp quan trọng. Một bên là đã cấm TikTok ở Hoa Kỳ nhưng đã bị thẩm phán liên bang chặn vào năm đó và bị Biden thu hồi vào năm 2021. Bên còn lại yêu cầu ByteDance thoái vốn tài sản tại Hoa Kỳ và xóa tất cả dữ liệu người dùng ở Hoa Kỳ. Nhưng nó vẫn được giữ nguyên và chính quyền Biden đã đàm phán với TikTok về một thỏa thuận có khả năng cho phép ứng dụng tiếp tục hoạt động ở Hoa Kỳ dưới tên ByteDance, nhưng với các biện pháp kiểm soát bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư được tăng cường.

Để giải quyết những lo ngại của Hoa Kỳ, TikTok đã đệ trình một kế hoạch lên CFIUS, theo đó họ sẽ tiết lộ mã nguồn thuật toán của mình cho gã khổng lồ điện toán đám mây Oracle của Hoa Kỳ và cho phép các kiểm toán viên bên ngoài kiểm tra xem họ có chia sẻ dữ liệu người dùng với Trung Quốc hay truyền bá tuyên truyền của Bắc Kinh hay không, một giám đốc điều hành của TikTok nói.

Giám đốc điều hành này cho biết TikTok cũng đã chuyển dữ liệu của người dùng Hoa Kỳ từ trung tâm dữ liệu của họ ở Virginia, với bản sao lưu ở Singapore, sang máy chủ của Oracle, với quy định rằng dữ liệu không được phép chuyển ra bên ngoài Hoa Kỳ.

Ở cấp độ công ty, TikTok đã thành lập một công ty con có tên là TikTok US Data Security (USDS) với 2.500 kỹ sư, chuyên gia bảo mật và quan chức tuân thủ. Theo giám đốc điều hành, các nhân viên đã chuyển đến TikTok US Data Security mới này kể từ ngày 1 tháng 3. Công ty cũng đã đề xuất CFIUS chỉ định một hội đồng quản trị gồm ba thành viên để giám sát công ty con và đang chờ quyết định.

Ivan Kanapathy, cựu giám đốc Trung Quốc trong Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ dưới thời Tổng thống Trump và Biden, cho biết ông nghi ngờ những thay đổi này sẽ làm hài lòng cộng đồng an ninh quốc gia Washington đang lo lắng về Trung Quốc.

Ông nói: “Bất kỳ mức độ đòn bẩy nào của ByteDance đối với TikTok đều được coi là quá nhiều, vì ByteDance sẽ luôn chọn Bắc Kinh khi gặp khó khăn”.

ByteDance đã cố gắng hết sức để tranh luận ngược lại. Kể từ lần đầu tiên tiết lộ các khoản thanh toán cho những người vận động hành lang liên bang vào năm 2019, họ đã chi ít nhất 15,86 triệu đô la cho các hoạt động đó, theo hồ sơ công khai. Trong số tất cả các công ty internet, ByteDance đã chi nhiều thứ tư cho việc vận động hành lang vào năm ngoái, sau Amazon, Alphabet và Meta, theo OpenSecrets, một nhóm phi lợi nhuận ở Washington chuyên theo dõi dữ liệu vận động hành lang.

ByteDance đã thuê ít nhất bảy công ty vận động hành lang đã đăng ký có quan hệ với các nhân vật chính trị, từ David Urban, cựu cố vấn cấp cao cho chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của Trump, cựu Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Trent Lott cho đến cựu Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ John Breaux và Layth Elhassani, một trợ lý đặc biệt cho Barack Obama tại Văn phòng Lập pháp của Nhà Trắng, theo các hồ sơ gửi tới Quốc hội.

Bất chấp những thất bại gần đây, ByteDance vẫn đang cố gắng khẳng định vị thế của mình. Giám đốc điều hành quen thuộc với các cuộc đàm phán với các quan chức Hoa Kỳ cho biết: "Điều chúng tôi cần làm là đưa ra các đề xuất mạnh mẽ để giải quyết các mối quan ngại về an ninh quốc gia của Nhà Trắng và làm cho tiếng nói của chúng tôi được lắng nghe”.

Tại thời điểm này, Kanapathy cho biết, việc vận động hành lang của TikTok khó có thể thay đổi chính sách của Hoa Kỳ, nhưng có thể thành công trong việc trì hoãn việc thực hiện nó sớm hơn.

Chin từ CSIS cho biết chi phí chính trị của lệnh cấm TikTok sẽ là "rất cao" đối với chính quyền Biden. TikTok sẽ được cho là sẽ chống trả và người dùng TikTok có thể đệ đơn kiện pháp lý để bảo vệ quyền tự do ngôn luận.

Bà nói: “Chúng tôi có thể thấy nhiều bang cấm TikTok khỏi các thiết bị của chính quyền bang, nhưng không phải trên toàn bộ dân số. "Rất khó để cấm hoàn toàn ứng dụng chỉ vì có quá nhiều người sử dụng nó như một hình thức giải trí phổ biến”.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo thừa nhận đã suy nghĩ về việc lệnh cấm TikTok có thể ảnh hưởng như thế nào đến giới trẻ Mỹ, những người đã quen với việc đăng video họ hát nhép, nhảy múa hoặc làm trò ngớ ngẩn trên nền tảng này.