Ngày mai (19.6): Xử lại “kỳ án vườn mít”

8 năm chưa xử xong một vụ án

Ngày 16.11.2004, tại vườn mít của ông Dương Bá Tuân (ấp 2, xã An Khương, huyện Bình Long, tỉnh Bình Phước), người dân phát hiện xác của một bé gái bị siết cổ chết. Nạn nhân được xác định là T.U (SN 1993), mất tích từ ngày 12.11.2004.

Lê Bá Mai (giữa) 2 lần bị tuyên án tử hình và 1 lần được tuyên vô tội.

Theo lời khai của T. H - một bé gái đi mót củ sắn cùng T.U ngày U mất tích, có thấy T.U đi với một thanh niên. Cơ quan điều tra nghi vấn và sau đó xác định Lê Bá Mai là nghi phạm của vụ án nên khởi tố Mai về tội giết người và hiếp dâm trẻ em.

Ngày 16.3.2005, TAND tỉnh Bình Phước đã xét xử sơ thẩm (lần 1) và ra bản án số 11/2005/HSST tuyên tử hình Lê Bá Mai về tội giết người và tội hiếp dâm trẻ em. Mai kháng cáo kêu oan và nói rõ trong đơn là do trình độ văn hóa, nhận thức thấp kém, lại bị mớm cung, gò ép phải khai nhận, chứ thực sự Mai không hiếp, giết cháu T.U như cáo buộc.

Ngày 4.8.2005, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM xét xử phúc thẩm (lần 1) và ra bản án phúc thẩm số 1345/2005/HSPT bác kháng cáo, giữ nguyên quan điểm của cấp sơ thẩm, tuyên tử hình Lê Bá Mai.

Không đồng ý với phán xét của hai cấp tòa, Mai gửi đơn kêu oan đến Chánh án TAND Tối cao để mong được xem xét lại. Ngày 6.12.2005, Phó Chánh án TAND Tối cao Đặng Quang Phương có văn bản số 1311/TA-HS trả lời rằng, theo hồ sơ thì Mai đã có lời khai nhận đối với hành vi phạm tội giết người và hiếp dâm trẻ em đối với cháu T.U nên không có cơ sở để kháng nghị theo thủ tục Giám đốc thẩm đối với 2 bản án nêu trên.

May mắn, Ủy ban về Các vấn đề xã hội của Quốc hội, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cùng nhiều cơ quan báo chí quan tâm, yêu cầu xem xét vụ việc. Ngày 12.12.2006, Viện trưởng Viện KSND Tối cao đã có Quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm số 30/QĐ-VKSTC-V3, kháng nghị hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm kể trên vì có nhiều vi phạm trong quá trình điều tra.

Ngày 5.2.2007, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm và ra Quyết định số 02/2007/HS chấp nhận kháng nghị, hủy bản án hình sự phúc thẩm số 1345/2005/HSPT và bản án số 11/2005/HSST để điều tra lại theo quy định pháp luật.

Ngày 18.5.2011, TAND tỉnh Bình Phước mở phiên tòa xét xử sơ thẩm (lần 2) và ra bản án số 16/2011/HSST tuyên Lê Bá Mai không phạm tội giết người và tội hiếp dâm trẻ em, trả tự do ngay tại phiên tòa.

Trả tự do rồi… bắt lại

Theo bản án sơ thẩm lần 2, trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã có vi phạm trong việc khám nghiệm hiện trường, thu giữ, giao nhận và bảo quản vật chứng, chưa điều tra đầy đủ các yêu cầu tại Quyết định Giám đốc thẩm số 02/2007/HS-GĐT của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao mặc dù tòa đã trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Đồng thời, HĐXX cũng chấp nhận quan điểm của luật sư bào chữa xác định rõ hai vấn đề quan trọng: Người thanh niên chở nạn nhân T.U đi vào vườn mít của ông Tuân không phải là Lê Bá Mai và lời khai nhận của Mai trong hồ sơ vụ án không phù hợp với các chứng cứ của vụ án nên không có căn cứ để buộc tội Mai.

Bản án nói trên được dư luận xã hội lên tiếng ủng hộ, trong đó có một số cán bộ lãnh đạo làm việc trong ngành luật. Tuy nhiên, niềm vui của anh Mai và gia đình chưa trọn vẹn thì giữa tháng 6.2011, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Bình Phước ra quyết định kháng nghị đối với bản án sơ thẩm nói trên theo thủ tục phúc thẩm. Điều đáng nói là quan điểm buộc tội của Viện KSND tỉnh Bình Phước lại quay trở lại với quan điểm buộc tội như trước đây của Phó Chánh án TAND Tối cao Đặng Quang Phương, từng cho rằng dùng “lời khai nhận của Lê Bá Mai làm căn cứ buộc tội”; trong khi đó chính ý kiến này đã bị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao bác bỏ bằng Quyết định Giám đốc thẩm số 02/2007 vì không phù hợp pháp luật.

Ngày 18.5.2012, Lê Bá Mai bị công an bắt ngay tại nhà. Lệnh bắt tạm giam do Chánh tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM ký với lý do “để đảm bảo cho việc xét xử phúc thẩm và thi hành án”. Như vậy, tròn 1 năm được trả tự do sau phiên sơ thẩm lần 2 với việc được tuyên trắng án tử hình về tội hiếp dâm trẻ em, giết người thì Lê Bá Mai đã bị bắt trở lại...

Trọng Mạnh