Nguy cơ cắt chân khi bị tắc hẹp động mạch chi

Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM mới tiếp nhận trường hợp người bệnh T.H.P (69 tuổi, ngụ tại Tân Phú) nhập viện trong tình trạng đau nhức dữ dội cả hai chi, nửa bàn chân trái xuất hiện những vết loét nhỏ, có xu hướng lan rộng toàn bàn chân.

Tại phòng khám khoa Cấp cứu, sau khi thực hiện các xét nghiệm và đánh giá, bác sĩ xác định nguyên nhân khiến chân ông P bị lở loét là do tắc hẹp động mạch chi.

Theo TS BS. Trần Thanh Vỹ, Trưởng khoa Lồng ngực - Mạch máu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, bệnh tắc hẹp động mạch chi (hay còn gọi là bệnh động mạch ngoại biên) là tình trạng xơ vữa động mạch ở các chi gây thiếu máu cục bộ. Bệnh tắc hẹp động mạch chi phần lớn xuất hiện ở nam giới. Ngoài ra, người lớn tuổi, người mắc đái tháo đường, tăng cholesterol máu, tăng huyết áp, tăng homocystein máu hoặc người bị béo phì, hút thuốc lá nhiều cũng là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh lý này.

Ở giai đoạn bệnh khởi phát, hơn 75% trường hợp không có triệu chứng. Nếu có, thường là những cơn đau nhẹ ở bắp chân, còn gọi là "đi lặc cách hồi", sẽ biến mất sau khi nghỉ ngơi. Cũng vì vậy mà những cơn đau này thường bị nhầm lẫn là do viêm khớp, bệnh lý cơ hay biểu hiện của tuổi già.

Ở giai đoạn nặng, cơn đau sẽ tiếp diễn ngay cả khi nghỉ ngơi, khả năng vận động của người bệnh bị giới hạn. Về lâu dài, các vết lở loét, hoại tử ở chân bắt đầu xuất hiện và lan rộng, da đầu chi đen, các cơn đau cũng nặng nề hơn.

Tắc hẹp động mạch chi nếu không được điều trị sẽ có tiên lượng rất xấu. Trong một số trường hợp, người bệnh buộc phải cắt cụt chi để bảo toàn tính mạng. Có khoảng 25% người bệnh tắc hẹp động mạch chi sẽ tử vong và 30 - 40% còn lại phải cắt cụt chi. Phần lớn các trường hợp tử vong ở người bệnh tắc hẹp động mạch chi là do các biến cố về tim mạch như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não. Nếu người bệnh không điều trị tốt, tỷ lệ tử vong trong 5 năm tiếp theo là rất cao.

TS BS. Trần Quang Nam, Trưởng khoa Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, biến chứng loét chi do bệnh tắc hẹp động mạch chi thường bắt đầu ở phần xa nhất của chi, tức là tại các đầu ngón tay hoặc ngón chân bầm tím, loét và hoại tử đen. Bên cạnh các yếu tố nguy cơ gây tắc hẹp động mạch chi, tình trạng nhiễm trùng cũng góp phần thúc đẩy lở loét chi diễn tiến nặng hơn.

Trường hợp người bệnh mức độ nhẹ, bác sĩ sẽ tiến hành phương pháp nong mạch máu nhằm tăng lưu lượng máu ở chi, đảm bảo các phần chi ở vị trí xa nhất nhận được đủ oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết để có thể lành vết loét. Trường hợp người bệnh đã xuất hiện biến chứng loét hoại tử chi, bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ phần chi đã chết nhưng ở mức tối thiểu, đồng thời kết hợp nong mạch máu để cải thiện tình trạng tắc hẹp cũng như hạn chế nguy cơ hình thành vết loét mới.