Những ai cần đặc biệt chú ý đến virus gây viêm phổi HMPV đang gia tăng ở Trung Quốc?

Mới đây, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, vừa qua một số trang thông tin điện tử nước ngoài đưa tin về đợt dịch bệnh xảy ra tại Trung Quốc, với nhiều ca mắc bệnh do virus gây viêm phổi trên người(Human Metapneumovirus - HMPV).

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật Trung Quốc, trong tuần 52 của năm 2024, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp như virus cúm, HMPV và RSV đang có xu hướng gia tăng do điều kiện thời tiết mùa đông. 

Đáng chú ý, HMPV được nhận định lây lan nhanh, với triệu chứng tương tự như cúm và Covid-19, khiến một số ý kiến bày tỏ sự lo lắng về khả năng thế giới có thể xuất hiện đại dịch mới. Gần đây nhất, Ấn Độ cũng công bố phát hiện 3 ca nhiễm HMPV, đều là các trẻ nhỏ.

Bác sĩ Trương Hồng Sơn (Viện Y học ứng dụng Việt Nam) cho hay, virus HMPV là một loại virus thường gây ra các triệu chứng tương tự như cảm lạnh thông thường.

Virus HMPV thường gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, nhưng đôi khi có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới như viêm phổi, các cơn hen suyễn hoặc làm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) trở nên trầm trọng hơn.

"Virus HMPV lây nhiễm chủ yếu cho trẻ em dưới 5 tuổi. Bạn có thể mắc lại virus này sau đó, nhưng các triệu chứng thường nhẹ hơn lần nhiễm đầu tiên. Tuy nhiên, người lớn trên 65 tuổi và những người có vấn đề về hô hấp hoặc hệ thống miễn dịch suy yếu cũng có thể bị các triệu chứng nghiêm trọng. Nhiễm trùng HMPV phổ biến hơn vào mùa đông và đầu mùa xuân", bác sĩ Sơn chia sẻ.

Về cơ chế bệnh sinh, bác sĩ Sơn cho hay virus HMPV thể hiện một đặc tính độc đáo trong tương tác với hệ miễn dịch của vật chủ. Biểu hiện lâm sàng của nhiễm HMPV có phổ rộng, từ các triệu chứng hô hấp nhẹ tương tự cảm cúm thông thường đến các biến chứng nghiêm trọng. 

Đáng chú ý, mức độ nghiêm trọng của bệnh thường liên quan chặt chẽ với tình trạng miễn dịch của vật chủ, trong đó nhiễm trùng nguyên phát thường gây ra biểu hiện lâm sàng nặng nề hơn. Điều này giải thích tại sao trẻ em - những đối tượng chưa từng phơi nhiễm với vi rút - có nguy cơ cao phát triển bệnh cảnh nặng.

Theo bác sĩ, virus HMPV chủ yếu lây nhiễm qua giọt bắn đường hô hấp, với các giọt bắn chứa virus được phát tán trong không khí thông qua các hoạt động như ho, hắt hơi, hoặc thậm chí là quá trình nói chuyện thông thường. Ngoài ra, sự lây truyền HMPV còn có thể xảy ra khi tiếp xúc trực tiếp với bề mặt bị nhiễm virus và sau đó chạm tay vào niêm mạc mũi, miệng, mắt.

Virus HMPV có thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 3 - 5 ngày. Một đặc điểm quan trọng của virus này là khả năng tạo miễn dịch không hoàn toàn sau nhiễm trùng, dẫn đến hiện tượng tái nhiễm có thể xảy ra nhiều lần trong đời. Mặc dù virus HMPV có thể được phát hiện quanh năm, nhưng có xu hướng bùng phát mạnh vào mùa đông và đầu xuân.

Nghiên cứu dịch tễ học cho thấy HMPV đóng vai trò đáng kể trong gánh nặng bệnh tật đường hô hấp ở trẻ em, chiếm khoảng 10-12% các ca nhiễm trùng hô hấp được chẩn đoán.

Mặc dù phần lớn các ca bệnh có biểu hiện lâm sàng nhẹ, tuy nhiên khoảng 5-16% trường hợp mắc có thể tiến triển thành nhiễm trùng đường hô hấp dưới nghiêm trọng, trong đó viêm phổi là biến chứng đáng lo ngại nhất.

Virus HMPV có tác động đáng kể lên các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, bao gồm trẻ em, người suy giảm miễn dịch và người cao tuổi. Đặc biệt, ở những nhóm này, hiện tượng đồng nhiễm với các tác nhân virus đường hô hấp khác thường xuyên được ghi nhận, làm tăng mức độ phức tạp trong chẩn đoán và điều trị.

Về biểu hiện lâm sàng, HMPV gây ra một phổ triệu chứng đa dạng, từ hội chứng cảm cúm thông thường (bao gồm ho, sốt, nghẹt mũi và thở khò khè) đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phế quản và viêm phổi. Đặc biệt ở những bệnh nhân có bệnh nền hoặc các yếu tố nguy cơ, vi rút có khả năng gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.

Phòng ngừa nhiễm HMPV đòi hỏi một cách tiếp cận đa chiều, tập trung vào các biện pháp vệ sinh cá nhân và thực hành phòng ngừa lây nhiễm khoa học.

Vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên và đúng cách với xà phòng và nước sạch. Sử dụng dung dịch sát khuẩn tay có cồn khi không có điều kiện rửa tay với xà phòng. Tránh chạm tay vào vùng mặt, đặc biệt là mắt, mũi và miệng.

Phòng ngừa lây nhiễm như che miệng và mũi bằng khuỷu tay (không dùng bàn tay trần) khi ho hoặc hắt hơi. Đeo khẩu trang khi ở nơi đông người hoặc khi bị bệnh. Tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp. Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bát đĩa, ly cốc và dụng cụ ăn uống.

Vệ sinh môi trường đảm bảo thông gió tốt trong không gian sinh hoạt và làm việc. Thực hiện vệ sinh và khử khuẩn thường xuyên các bề mặt thường xuyên tiếp xúc. Duy trì môi trường sống sạch sẽ. Tăng cường sức đề kháng, duy trì lối sống lành mạnh và cân bằng. Đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý. Duy trì tâm trạng tích cực và giảm thiểu stress.

Theo chuyên gia, việc tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng ngừa này có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm HMPV và các bệnh truyền nhiễm khác trong cộng đồng.

,