Nỗi “truân chuyên” của phận người chuyển giới: Hành lang pháp lý - đường dài quá mỏi

Lê Ánh Phong (bài 1) dẫn tôi tới nhà cô, một căn hộ nhỏ xíu rộng chừng 15m2, 2 tầng ở phố Võ Thị Sáu (Hà Nội), nơi cô chung sống với bạn trai- người yêu thương cô hết mực, người đã từng nắm tay cô, hôn cô động viên khi cô trải qua những tháng ngày vô cùng đau đớn khi chuyển giới.

Với nhiều phụ nữ đích thực, tình yêu của chàng trai này dành cho Phong có lẽ là niềm mơ ước. Điển trai, trẻ trung, đang là huấn luyện viên thể hình ở Hòa Bình, anh quen Phong và “phải lòng” cô. Khi biết cô là nam chuyển giới, anh đã bỏ đi nhưng rồi lại quay lại. Ngày anh đưa Phong về giới thiệu với gia đình ở Hòa Bình, với Phong đó là ngày tháng trong mơ. Dưới hình hài cô gái, gia đình anh đón tiếp Phong rất nhiệt tình, vun vào cho hạnh phúc đôi trẻ. Nhưng ngay khi thông tin Phong là người chuyển giới lộ ra, gia đình anh ngăn cấm quyết liệt. Anh bị gia đình cấm cản không cho về Hà Nội. Phong lên Hòa Bình thăm, hai người phải chui vào… toa lét để gặp nhau. Sau đó hai người đưa nhau về Hà Nội sống.

Hạnh phúc đong đếm từng ngày

Ngay khi “chạm” tay vào hạnh phúc của cuộc sống hạnh phúc lứa đôi, Phong phải đối mặt với thực tế, cô không bao giờ có một gia đình đúng nghĩa. Tâm sự với tôi, cô rất buồn: “Em không thể sinh cho anh ấy một đứa con, không thể kết hôn, không thể xây dựng bất cứ cái gì chung cả. Anh ấy ra đi là chấm hết. Không còn gì để níu kéo”.

Chịu nhiều đau đớn khi phẫu thuật chuyển giới, nhưng sau đó lại không được xã hội thừa nhận (ảnh minh họa).

Bị kỳ thị, người chuyển giới phải làm những nghề rủi ro, thu nhập thấp (ảnh do ICS cung cấp).

Còn tại Việt Nam, bác sĩ Nguyễn Xuân M - một chuyên gia khá có tiếng trong ngành phẫu thuật thẩm mỹ cho biết, nhiều bệnh viện ở Việt Nam có thể thực hiện được phẫu thuật tạo hình ngực, tạo hình dương vật, âm đạo, cắt yết hầu… Cụ thể là các bác sĩ ở Bệnh viện Việt Nam – Cuba, Bệnh viện Xanh pôn, Bệnh viện Nhi TƯ, Bệnh viện Việt Đức... Thực tế, bác sĩ ở các bệnh viên này vẫn đang cầm dao kéo thực hiện các cuộc phẫu thuật tương tự nhưng chủ yếu để khắc phục các... tai nạn liên quan tới bộ phận sinh dục; điều trị trẻ bị tăng sản thượng thận bẩm sinh, loạn sản sinh dục và trẻ bị lưỡng tính (đứa trẻ mang cả buồng trứng và cả tinh hoàn). Tuy nhiên, chưa có bác sĩ nào “dám” động dao kéo chuyển đổi giới tính cho người mắc vấn đề về giới tính do tâm bệnh (nội tiết tố): Các hoóc môn sinh dục nam hoặc nữ phát triển quá mạnh trong cơ thể trẻ khiến cho bộ phận xác định giới tính vẫn bình thường nhưng tính cách thì trái ngược. Chẳng hạn con trai luôn nghĩ mình là con gái hoặc ngược lại và chúng thực hiện các hành vi theo suy nghĩ đó. Lý do đơn giản là luật pháp không cho phép.

Hiện tại, chi phí cho mỗi ca phẫu thuật liên quan tới bộ phận sinh dục ở Việt Nam có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng, tùy trường hợp. Theo bác sĩ M. muốn “gọt” từ đầu tới chân như các dịch vụ thực hiện ở Thái Lan, bệnh nhân chỉ cần có khoảng 100 triệu đồng. Con số này nhỏ hơn rất nhiều so với việc khăn gói sang Thái thực hiện phẫu thuật. Ngoài ra, bệnh nhân còn có lợi khi được tư vấn, hướng dẫn chăm sóc hậu phẫu, điều trị hoóc môn...

“Tôi được chính những người đã chuyển giới ở Thái Lan tiết lộ, chi phí trung bình của họ cho các phẫu thuật là từ 300-500 triệu đồng, chưa kể các chi phí cho hoóc môn và thuốc (các loại thuốc chống nhiễm trùng, viêm nhiễm…). Nếu có thể thực hiện phẫu thuật tại Việt Nam, người chuyển giới có thể giảm tới 1/3- 1/5 chi phí. Khoản tiền không nhỏ so với thu nhập của họ” - bác sĩ M nói.

Cũng theo nhẩm tính của ông, nếu tỷ lệ 30,04% người có vấn đề về giới tính do tâm bệnh làm phẫu thuật chuyển đổi giới tính (theo nghiên cứu “Người chuyển giới trong xã hội Việt Nam” của iSSE) đúng với số đông những người đồng tính thuộc diện này ở Việt Nam (chứ không chỉ ở cỡ mẫu nhỏ) thì số người muốn ra đi chuyển đổi giới tính là khá lớn. Và họ khó có thể “tiêu tiền” ở đâu ngoài Thái Lan, nước gần gũi nhất, chi phí hợp lý nhất, các điều kiện ràng buộc lỏng lẻo nhất so với các lựa chọn khác.