“Nữ hoàng Cam” đốt nóng quan hệ EU - Ukraina

Tối hậu thư

Trước đó, EU đã đưa ra tối hậu thư đối với Kiev liên quan đến việc tiếp tục đàm phán về triển vọng Ukraina gia nhập EU và thành lập khu vực thương mại tự do song phương. Điều kiện mà EU đưa ra đối với Tổng thống Ukraina Viktor Yanukovych là đến ngày hôm nay (19.10), Kiev phải trả tự do cho cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko, người vừa bị kết án 7 năm tù giam hồi tuần trước.

Bà Yulia Tymoshenko vừa bị kết án 7 năm tù và sẽ kháng án trong tuần này.

Nếu yêu cầu này không được đáp ứng, EU sẽ đình chỉ ngay tiến trình đàm phán về việc kết nạp Ukraina mà theo kế hoạch có thể diễn ra vào cuối năm nay. Ngoài ra, EU cũng sẽ hủy luôn chuyến thăm Brussel của Tổng thống Yanukovych vào ngày 20.10 tới.

Bên cạnh những "yêu sách" liên quan đến bà Tymoshenko, EU cũng yêu cầu Kiev phải xem xét khách quan tất cả các vụ án hình sự liên quan đến các chính khách đối lập khác, đồng thời cho phép những người này ra tranh cử Quốc hội khóa mới.

Trả lời Hãng tin Bloomberg ngày 18.10, Tổng thống Yanukovich nhấn mạnh vấn đề liên kết với EU có tầm quan trọng to lớn đối với Ukraina. Tuy nhiên, nó không liên quan đến vụ án hình sự xét xử bà Tymoshenko vì vụ án này đã được bắt đầu từ năm 2009 khi ông chưa làm Tổng thống.

Hơn nữa, đây là vấn đề thuần túy của ngành tư pháp và mọi quyết định của tòa đều phải được tôn trọng. Ông nhấn mạnh, không ai có quyền can thiệp vào hoạt động của ngành tư pháp.

Trong khi đó, tờ "Nhật báo phố Wall" sáng 18.10 cũng đăng tuyên bố của Tổng thống Yanukovich khẳng định, trong mọi trường hợp, ông vẫn đi đến Bỉ vào ngày 20.10 tới. Ông nhấn mạnh chuyến đi này không phải để bàn về vụ án của bà Tymoshenko mà nhằm thảo luận với lãnh đạo EU những chi tiết cuối cùng của thỏa thuận về việc Ukraina liên kết với EU mà Kiev hy vọng sẽ được ký tại cuộc gặp cấp cao giữa hai bên vào tháng 12 tới.

Ukraine có nguy cơ bị cô lập

Trong khi đó, Hãng tin AFP ngày 18.10 dẫn nguồn tin từ một nhà ngoại giao giấu tên của EU cho biết, EU đã hoãn chuyến thăm tổ chức này của Tổng thống Yanukovych. Quan chức trên nói rằng, chuyến đi "bị lùi lại cho đến khi có các điều kiện thuận lợi hơn để thúc đẩy các mối quan hệ song phương".

EU cũng đã cảnh báo rằng phán quyết đối với bà Yulia Tymoshenko có nguy cơ "ẩn chứa những ý đồ sâu sắc", muốn Ukraina tiến hành một cuộc điều tra mới đối với nhà lãnh đạo Cách mạng Cam về cáo buộc tham nhũng.

Bà Tymoshenko vừa bị tòa án Ukirana kết án 7 năm tù với tội danh lạm dụng chức vụ trong việc giải quyết vụ tranh chấp khí đốt với Nga năm 2009. Phán quyết này bị EU và một số tổ chức quốc tế nhìn nhận là có động cơ chính trị.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi toà án ở Kiev kết tội bà Tymoshenko theo mong muốn của Tổng thống Ukraina Viktor Yanukovich là đối thủ của bà trong các cuộc bầu cử. Từ lúc bị tạm giam vào tháng 8.2011, bà Tymoshenko đã ý thức rằng, mình khó có cơ hội trắng án. Ngoài 7 năm tù, bà còn bị cấm giữ chức vụ công trong 3 năm và bị phạt 190 triệu USD.

Một nhà ngoại giao cao cấp phương Tây nhận định rằng phép thử của ông Yanukovich khiến ông mất nhiều hơn được. Quan điểm của EU là bà Tymoshenko cũng như các chính trị gia khác tại Ukraina, không thể bị truy tố chỉ vì bày tỏ chính kiến khác với chế độ cầm quyền. Trong trường hợp cần thiết, EU và Mỹ có thể tác động trên các sự kiện diễn ra ở Ukraina, và sớm có quyết định bất lợi cho ông Yanukovich.

Quang Minh