Ông Trump gửi thông điệp tới ông Putin khi Tổng thống Syria Assad chạy trốn khỏi Damascus

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và ông Donald Trump tại Paris vào ngày 7/12/ 2024 (phải).  

Tổng thống đắc cử Trump đã đưa ra những phát biểu này trong bài đăng trên trang web Truth Social của ông vào sáng sớm 8/12, trong đó ông lập luận rằng Nga đang ở trong "tình trạng suy yếu" do cuộc chiến tranh Ukraine và cho biết Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky muốn "thỏa thuận và chấm dứt sự điên rồ này".

Vào tối 7/12 và sáng 8/12, quân nổi dậy Syria đã tràn vào thủ đô Damascus của nước này khi chế độ 24 năm của Tổng thống Assad được cho là đã sụp đổ.

Trong bài đăng trên Truth Social, ông Trump bình luận: "Ông Assad đã ra đi. Ông ta đã chạy trốn khỏi đất nước của mình. Nga và Tổng thống Putin không còn hứng thú bảo vệ ông ta nữa. Ngay từ đầu, Nga đã không còn lý do gì để ở đó nữa. Họ đã mất hết hứng thú ở Syria vì Ukraine, nơi có gần 600.000 binh lính Nga bị thương hoặc tử trận, trong một cuộc chiến không bao giờ nên bắt đầu và có thể kéo dài mãi mãi.

Nga và Iran hiện đang trong tình trạng suy yếu, một bên là do Ukraine và nền kinh tế tồi tệ, bên kia là do Israel và thành công trong chiến đấu của nước này. Tương tự như vậy, ông Zelensky và Ukraine muốn đạt được thỏa thuận và chấm dứt sự điên rồ này. Họ đã mất 400.000 binh lính và nhiều thường dân hơn nữa một cách vô lý".

Ông Trump kết luận: "Cần phải có lệnh ngừng bắn ngay lập tức và các cuộc đàm phán nên bắt đầu. Quá nhiều sinh mạng đang bị lãng phí một cách vô ích, quá nhiều gia đình bị phá hủy và nếu tình hình tiếp tục, nó có thể biến thành thứ gì đó lớn hơn nhiều và tồi tệ hơn nhiều. Tôi hiểu rõ Vladimir Putin. Đây là lúc ông ấy phải hành động. Trung Quốc có thể giúp. Thế giới đang chờ đợi!"

Theo hãng thông tấn nhà nước Nga TASS, Người Phát người Điện Kremlin Dmitry Peskov đã phủ nhận số liệu thương vong do ông Trump đưa ra.

Ông Peskov nói: "Về những con số mà ông Trump trích dẫn về tổn thất của cả hai bên, rõ ràng là chúng được trình bày theo cách diễn giải của Ukraine và phản ánh lập trường chính thức của Ukraine. Con số tổn thất thực tế hoàn toàn khác: Tổn thất của Ukraine cao hơn nhiều lần so với tổn thất của phía Nga".

Ông Trump đã có mặt tại Paris vào ngày 7/12 để tham dự lễ khánh thành lại Nhà thờ Đức Bà Paris 861 năm tuổi, 5 năm sau khi nhà thờ bị hư hại nặng nề do hỏa hoạn. Trước buổi lễ, ông Trump đã gặp ông Zelensky và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Điện Élysée, nơi ông nói rằng "có vẻ như thế giới đang trở nên hơi điên rồ ngay lúc này".

Sự sụp đổ của Damascus diễn ra sau một cuộc tấn công chớp nhoáng của quân nổi dậy bắt đầu vào ngày 27/11 khi liên minh các nhóm đối lập, do phe Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) lãnh đạo, tấn công về phía Damascus, nơi đã bị chiếm chưa đầy 2 tuần sau đó.

Sau đó, quân nổi dậy tiến về phía nam, chiếm thành phố lớn thứ tư của Syria là Hama, trong khi bao vây thành phố lớn thứ ba là Homs. Trong khi đó, một loạt thị trấn ở tỉnh Daraa phía nam, nơi các cuộc biểu tình chống Assad lần đầu nổ ra vào năm 2011 như một phần của cái gọi là "Mùa xuân Ả Rập", đã rơi vào tay các phe phái nổi dậy địa phương, những người sau đó tiến về phía bắc hướng tới thủ đô.

 Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách Trung Đông Daniel Shapiro cho biết,  nếu sự sụp đổ của ông Assad được xác nhận thì "không ai nên rơi nước mắt vì sự kết thúc của chế độ Assad". Ông nói thêm rằng sự hiện diện của Mỹ sẽ vẫn ở miền đông Syria để đảm bảo đánh bại Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS).

Theo Đài quan sát nhân quyền Syria có trụ sở tại Anh, tính đến tháng 3/2024, cuộc nội chiến Syria là một trong những cuộc nội chiến đẫm máu nhất thế kỷ 21, khiến hơn 507.000 người thiệt mạng, trong đó có 164.000 thường dân.

Cuộc xung đột bắt đầu bằng các cuộc biểu tình lớn, phần lớn là hòa bình, chống lại sự cầm quyền của Đảng Ba'ath của Syria, lên nắm quyền trong một cuộc đảo chính năm 1963, dẫn đến chế độ của Hafez al-Assad và sau đó là con trai ông là Bashar al-Assad. Tuy nhiên, sau khi lực lượng an ninh nổ súng vào những người biểu tình và bắt giữ hàng nghìn người, nó đã biến thành một cuộc nổi dậy có vũ trang kéo dài hơn 13 năm.

Trong thời gian này, nhiều nước láng giềng của Syria, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Israel và Iran, đã bị lôi kéo vào cuộc xung đột ở nhiều mức độ khác nhau, cùng với các cường quốc bên ngoài như Nga và Mỹ. Vào tháng 9/2015, ông Putin đã phát động một cuộc can thiệp quân sự lớn để hỗ trợ ông Assad và cùng với Iran và nhóm chiến binh Hezbollah của Lebanon, đã trở thành một trong những bên ủng hộ chính.

Xung đột Syria cũng là một yếu tố dẫn đến sự trỗi dậy của cái gọi là Nhà nước Hồi giáo, một nhóm chiến binh từng kiểm soát khoảng 30% Syria và 40% Iraq sau một loạt chiến thắng quân sự vào năm 2014 và đầu năm 2015.

Nhà nước Hồi giáo tiếp tục nhận trách nhiệm về các cuộc tấn công khủng bố trên khắp phương Tây, bao gồm vụ tấn công Paris vào tháng 11/2015, vụ xả súng tại hộp đêm Pulse ở Orlando vào tháng 6/ 2016 và vụ đánh bom Manchester Arena vào tháng 5/2017 tại Vương quốc Anh.

Thủ lĩnh ISIS Abu Bakr al-Baghdadi đã bị tiêu diệt trong một cuộc không kích của Mỹ vào tháng 10/ 2019, và đến cuối năm đó, nhóm này đã mất gần như toàn bộ lãnh thổ vào tay lực lượng địa phương được liên minh quốc tế do Mỹ đứng đầu hậu thuẫn.

HTS do Abu Mohammad al-Julani, cựu thủ lĩnh của chi nhánh Al-Qaeda tại Syria là Mặt trận al-Nusra, chỉ huy. Al-Julani vẫn còn bị chính phủ Mỹ treo thưởng 10 triệu đô la cho ai tiêu diệt được ông ta.

Al-Julani khẳng định ông đã điều chỉnh quan điểm của mình và tuyên thệ bảo vệ các cộng đồng thiểu số của Syria. Trong một cuộc phỏng vấn với CNN vào thứ năm, ông nói: "Một người ở độ tuổi 20 sẽ có tính cách khác với người ở độ tuổi 30 hoặc 40, và chắc chắn là người ở độ tuổi 50. Đây là bản chất con người".