Quan chửi dân vì không biết "uốn lưỡi bảy lần"

Đó là ông Đinh Mạnh Toàn - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C64, Bộ Công an) – với cách chia sẻ suy nghĩ khá thẳng thắn về báo giới, cụ thể là những phóng viến trực tiếp viết bài liên quan tới quy định xử phạt người đội mũ bảo hiểm rởm, giả: “…Gần đây tôi lên mạng xem, báo chí vẫn hướng dư luận vào cái khác, đó là chúng ta nêu lên thế nào là mũ giả, mũ rởm. Các phóng viên đó có lẽ là thế nào đó, thiểu năng gì đó, có gì đó không hiểu thế nào là mũ giả, mũ rởm, mà cứ phải đưa ra bằng những lời lẽ, những giả thiết…”.

Hãy khoan nói về sự đúng – sai trong những bài viết mang tính phản biện từ phía báo chí giành cho dự thảo Nghị định mới này. Có thể trong hàng chục, hàng trăm bài báo trong mấy ngày qua xung quanh vấn đề này, cũng có những bài viết chưa thực sự là phản biện, chưa đưa ra được những góp ý xác đáng, mang tính xây dựng. Tuy nhiên, cái cách mà ông Phó Cục trưởng C64 quy chụp rằng những phóng viên viết bài “có lẽ bị thiểu năng gì đó” thì thực sự khó lọt tai lắm lắm. Người ta cũng nhận thấy, cách trả đũa kiểu này có vẻ chưa được “người lớn” cho lắm!

Phát ngôn này làm cho nhiều người nhớ lại một phát ngôn khác nhắm vào báo giới cũng khá nặng nề và trực diện. Đó là tại buổi gặp gỡ báo chí dịp cuối năm 2012, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đã không ngần ngại chia sẻ: “Điều tôi trăn trở là trong 100% khó khăn của ngành ngân hàng thì báo chí gây ra đến 40% - 50%. Sự ủng hộ, đồng thuận của báo chí chưa cao, chạy theo vụ việc đơn lẻ, thổi lên quá đà, tạo dư luận chung trong xã hội không tốt...”.

Ngay sau đó, phát ngôn của Thống đốc cũng đã thu được “cả rổ đá to” và cả những bình luận “hàng nhái” kiểu như: “Nếu đúng ra thì phải nói rằng, trong 100% khó khăn của báo chí thì có tới 40 – 50% khó khăn là do ngành ngân hàng gây ra”.

Phát ngôn của quan chức và phát ngôn của báo giới đều có một điểm tương đồng: Đó là đều tạo ra những hiệu ứng mạnh mẽ và có sức lan tỏa rộng lớn, nhanh chóng. Nhưng lại có một điểm khác nhau khá cơ bản. Nếu như phát ngôn của quan chức đại diện cho tiếng nói của Nhà nước, của cơ quan công quyền thì trong nhiều trường hợp, phát ngôn của báo giới lại đại diện cho tiếng nói của phần còn lại, nghĩa là của nhân dân nói chung.

Tuy vậy, dù là phát ngôn của quan chức hay báo giới thì cũng nhất thiết phải cẩn trọng và được cân nhắc kỹ càng. Bởi một lời nói dại cũng đủ để lại bia miệng cả đời trong thời đại công nghệ hiện nay. Nhất là khi những lời nói đó mang tính xúc phạm người khác, gây tổn thương thì rất khó rút lại!

Có thể ông Phó Cục trưởng C64 sẽ không bị cấp trên bắt làm giải trình và kiểm điểm như ông Vụ trưởng Vụ Thanh toán của Ngân hàng Nhà nước đã bị vì “phát biểu thiếu nghiêm túc, dùng hình ảnh ví von không phù hợp”. Nhưng có lẽ, với cá nhân ông, đây sẽ là một bài học đắt giá để ông cẩn trọng hơn trong những lần phát ngôn sau của mình, nếu có.

Cổ nhân dạy “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” là vì thế!

Hải Phong