Rà soát dư địa chính sách tài khóa để sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp

Các chính sách miễn giảm đã chiếm tới hơn 2% GDP

Nhờ sự can thiệp kịp thời của các chính sách vĩ mô, trong đó có chính sách tài khóa, sự chỉ đạo, quán triệt và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, những năm qua, dù ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nhưng nền tảng kinh tế vĩ mô của Việt Nam tiếp tục được duy trì và củng cố, tăng trưởng phục hồi nhanh, là một điểm sáng về tăng trưởng trong khu vực.

Trong bối cảnh đó, chính sách tài khóa đã được điều chỉnh linh hoạt cả về thu, chi ngân sách nhà nước nhằm đối phó hiệu quả với các thách thức, giúp nền kinh tế vượt qua tác động nghiêm trọng của dịch Covid-19, từng bước phục hồi và phát triển, đảm bảo an sinh xã hội. Đặc biệt, chính sách tài khóa đã góp phần tích cực tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, tạo động lực cho phát triển sản xuất - kinh doanh. Theo ước tính, riêng việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, giãn có thời hạn thuế, phí, lệ phí và một số khoản thu ngân sách trong năm 2022 đã lên tới hơn 2% GDP.

Chính sách về miễn, giảm, giãn nhiều khoản thuế, phí, lệ phí cho người dân và doanh nghiệp thực hiện trong thời gian qua, có chính sách đã hết hiệu lực, do đó, Bộ Tài chính luôn rà soát, tổng kết, đánh giá để kịp thời đưa ra các giải pháp mới phù hợp với điều kiện của năm 2023. Mới đây, Bộ Tài chính đã hoàn thiện và đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và tiền thuê đất trong năm 2023. Ước tính số tiền gia hạn thuế lên tới hơn 100 nghìn tỷ đồng.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, năm 2023 Bộ Tài chính tiếp tục đề xuất hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, Bộ sẽ tập trung nỗ lực, quyết liệt thực hiện thành công dự toán ngân sách, tiết kiệm chi, tăng cường giải ngân vốn đầu tư công, quản lý tài sản công cũng như tăng cường công tác quản lý thuế, chống thất thu thuế,… đảm bảo cho chính sách tài khóa được thực hiện minh bạch, hiệu quả. Việc đề xuất gia hạn, kéo dài giãn, hoãn thời gian nộp thuế như đã thực hiện trong năm 2022 sẽ góp phần nâng cao năng lực của doanh nghiệp cũng chính là nâng cao năng lực cho nền kinh tế, từ đó sẽ góp phần tăng thu ngân sách.

Hỗ trợ doanh nghiệp phát triển cũng là “vì người, vì mình”

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, Chính phủ nói chung, Bộ Tài chính nói riêng đã rất nỗ lực, quyết liệt thực hiện các chương trình hỗ trợ, khắc phục khó khăn do đại dịch Covid-19, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Việc này không chỉ giúp cho nền kinh tế thoát khỏi khó khăn mà còn có những động thái hỗ trợ cho sự phát triển sau phục hồi. Bộ Tài chính đã triển khai nhiều giải pháp rất có ý nghĩa, bên cạnh hỗ trợ tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp, đã đưa ra các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Không những thế, Bộ Tài chính đã sử dụng các giải pháp tài khóa để ngăn sự gia tăng của lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Theo vị chuyên gia này, tăng trưởng kinh tế sẽ có ý nghĩa hơn nếu như lạm phát được kiểm soát. Gói hỗ trợ tài khóa trong những năm qua đã phát huy tác dụng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và doanh nghiệp phục hồi dần sau khó khăn. Những “bài toán” khó được hóa giải với việc coi doanh nghiệp là trung tâm đã cho thấy một Chính phủ vì dân. Khi doanh nghiệp mạnh, nền kinh tế mạnh thì đồng nghĩa với việc sẽ tăng thu ngân sách. Hỗ trợ để giúp doanh nghiệp tốt hơn cũng chính là “vì người vì mình”.

Tại Diễn đàn Tài chính năm 2022, dự báo về năm 2023, nhiều ý kiến chuyên gia cũng đã chỉ ra rằng, khó khăn, thách thức trong thời gian tới là rất lớn, đòi hỏi chúng ta phải nhận diện, đánh giá đúng, từ các vấn đề căng thẳng địa chính trị và xung đột trên thế giới, vấn đề căng thẳng thương mại, căng thẳng trên thị trường năng lượng, nhiên liệu, lương thực, đến các vấn đề trên thị trường tài chính, tỷ giá, lãi suất, đảo chiều của dòng vốn, suy giảm tăng trưởng kinh tế và các vấn đề như dịch bệnh, biến đổi khí hậu.

Với một nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, bất kỳ biến động, thay đổi về môi trường bên ngoài đều có tác động không nhỏ đến phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, bản thân nền kinh tế cũng phải đối mặt với những vấn đề tồn tại như tăng trưởng kinh tế chưa thực sự bền vững, hạ tầng còn yếu, nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao còn hạn chế, thu ngân sách nhà nước còn chưa bền vững, giải ngân vốn đầu tư chậm trễ và gần đây có những biến động tiêu cực trên thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng thương mại làm ảnh hưởng đến khả năng huy động nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Rất nhiều ý tưởng gợi mở cho chính sách tài khóa trong thời gian tới, như: việc nghiên cứu cơ cấu lại các khoản thu, mở rộng cơ sở thu, trao thêm thẩm quyền cho chính quyền địa phương trong việc thu một số khoản thuế… Về chi ngân sách, cần cơ cấu lại chi đầu tư - chi thường xuyên, hướng tới thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính. Đồng thời, tiếp tục rà soát dư địa chính sách tài khóa để sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế trong trường hợp nền kinh tế gặp khó khăn hơn dự kiến. Bên cạnh đó, trong quá trình điều hành, cần chú ý tới yêu cầu giữ ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, các ảnh hưởng đến cân đối ngân sách nhà nước, an ninh, an toàn tài chính quốc gia.