Sâm đất

Đến với vùng núi cao Y Tý (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai), khách du lịch sẽ khá ấn tượng về một đặc sản nông nghiệp nổi tiếng của người dân nơi đây là củ sâm Fansipan (hay còn gọi là sâm đất Hoàng Sin Cô).

Bán với giá 35 - 40 ngàn đồng/kg, người trồng giống cây khoai “lạ” có tên khoai sâm cho biết, tuy giá bán cao gấp 2 đến 3 lần trồng lúa và cây rất thích hợp với vùng núi cao, song thị trường tiêu thụ vẫn là mối lo nếu được trồng đại trà.

Từ cuối tháng 9 trở đi, người dân một số xã vùng cao huyện Bát Xát như Trịnh Tường, Y Tý, A Lù hối hả lên nương thu hoạch củ sâm đất (còn gọi củ Hoàng Sin Cô). Năm nay, thời tiết thuận lợi, củ sâm đất to và đẹp hơn so với năm trước, đem lại niềm vui cho người nông dân.

Những năm gần đây, người dân ấp Thừa Lợi (Cồn Nghêu) xã Thừa Đức, huyện Bình Đại (tỉnh Bến Tre) ra biển khai thác nghêu thấy cây sâm biển mọc tốt hái về ăn. Sâm biển là loại rau tính mát, bổ dưỡng, từ đó họ bắt đầu chuyển dần sang trồng cây sâm biển để cắt lá bán...

Dự án “Chuỗi cung ứng và kinh doanh các sản phẩm từ củ Hoàng Sin Cô bản địa” của nhóm, em Nguyễn Minh Anh, học sinh lớp 12D1, Trường THPT số 1 thành phố Lào Cai (tỉnh Lào Cai) đã liên kết và giúp tiêu thụ ổn định củ Hoàng Sin Cô (sâm đất, sâm khoai) cho 70 hộ nông dân đồng bào người Hà Nhì ở huyện Bát Xát.

Khi những cơn gió heo may đầu đông mơn trớn vòm lá xanh bắt đầu chuyển màu và những cánh hoa nhỏ màu vàng đã chấp chới trên những thân cây đang sậm lại là lúc vào mùa thu hoạch sâm đất (hoàng sin cô) nhộn nhịp ở Ý Tý (tỉnh Lào Cai) - “xứ mưa” của vùng Tây Bắc.

Từ loại củ ít người biết đến, chỉ sau 7 năm, đến nay trên khắp vùng đất Y Tý, A Lù, Ngải Thầu (cũ), Trịnh Tường đã bạt ngàn cây xanh mướt, tổng diện tích lên tới hơn 200 ha, người dân thu nhập cả chục tỷ đồng nhờ nó.

“Tổng sản lượng sâm đất (củ hoàng sin cô) của huyện Bát Xát (tỉnh Lào Cai) năm 2020 đạt khoảng 2.000 đến 2.500 tấn củ tươi, bán ra thị trường thu về trên 10 tỷ đồng”, ông Sí Trung Kiên, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bát Xát cho biết.

Tháng 10 đã vào độ cuối thu, lên các xã vùng cao của huyện Bát Xát (tỉnh Lào Cai) như A Lù, Y Tý, chúng tôi được thưởng thức một loại sản vật đặc biệt. Đó là củ sâm đất, còn gọi là khoai sâm, sâm hoàng sin cô. Thứ củ nhìn bề ngoài như củ khoai lang mà thơm ngon, giòn ngọt, thanh mát đến kỳ lạ.

Từ khi chị Y Hlạng, dân tộc Xê Đăng, ở làng Pu Tá, xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum tiên phong trồng sâm dây và hướng dẫn mọi người cùng làm, đời sống người dân nơi đây từng ngày khởi sắc.