Sản lượng giảm, nông dân ở Quảng Ninh trồng loại vải to như quả trứng, ăn ngọt mát vẫn phấn khởi vì điều này

Vải chín sớm Phương Nam được giá

Vải chín sớm Phương Nam bén duyên với nông dân TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh từ những năm 1966. Dù có nguồn gốc từ vải thiều Thanh Hà, nhưng do điều kiện thổ nhưỡng, nguồn nước, nên vải chín sớm Phương Nam có trái to, vỏ mỏng, gai thưa, cùi dày, nhiều nước, mùi thơm đặc trưng, vị ngọt mát, chua dịu nhưng không chát. Đặc biệt, thời điểm vải chín sớm Phương Nam thu hoạch sớm hơn so với nhiều giống vải khác.

Nhiều người đã từng di thực giống cây này đến trồng tại các xã, phường khác của TP Uông Bí nhưng các đặc điểm của giống vải này chỉ duy trì được 1-2 năm đầu và chất lượng quả bị suy giảm.

Những ngày này, các vườn vải chín sớm Phương Nam (TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) gần như đã được thương lái thu mua hết. Năm nay, hầu hết các vườn trồng vải chín sớm Phương Nam đều bị giảm sản lượng do thời tiết không thuận lợi. Song giá vải được các thương lái thu mua cao hơn so với năm 2023 nên người trồng vải vẫn có nguồn thu khá.

Bà Nguyễn Huy Hải (khu Hiệp Thanh, phường Phương Nam, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) cho hay, gia đình bà là một trong những hộ thu hoạch vải chín sớm Phương Nam sớm nhất trong vùng. Gia đình bà có 140 cây vải chín sớm Phương Nam, nhưng do thời tiết năm nay không thuận lợi nên có khoảng 30 cây không ra quả. Tuy sản lượng sụt giảm khoảng 1 tấn quả, nhưng gia đình vẫn lãi một khoản khá do vải được giá.

"Đầu mùa, vải được bán với giá 40.000 - 50.000 đồng/kg, sau giảm dần và ổn định khoảng 35.000 đồng/kg, cuối vụ nhặt nhạnh vẫn bán được với giá 30.000 đồng/kg" – bà Hải khoe.

Gia đình ông Phạm Văn Trị (khu Đá Bạc, phường Phương Nam, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) cho hay, vườn vải của ông đã được thương lái đến tận nơi thu mua từ sớm, chỉ còn số ít này đã được người khác đặt nên bây giờ mới thu hoạch nốt.

Theo ông Trị, nhờ áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào chăm sóc cây vải, nên dù thời tiết không thuận lợi nhưng sản lượng vải của gia đình giảm không nhiều, chất lượng quả vải vẫn đảm bảo, mẫu mã đẹp và bán được giá cao.

"Giá vải chín sớm Phương Nam năm nay cao hơn vụ năm ngoái. Vải bán cho thương lái để đóng hàng lạnh, có giá cao hơn năm ngoái khoảng 7.000 đồng/kg, còn vải bán cho thương lái tiêu thụ ngoài chợ, có giá cao hơn năm ngoái khoảng 10.000 đồng/kg" - ông Trị vừa nhanh tay bó vải, vừa phấn khới khoe.

Nâng cao chất lượng vải chín sớm Phương Nam

Vải chín sớm Phương Nam một trong những sản phẩm OCOP của TP Uông Bí, mang lại giá trị kinh tế cho nông dân. Hiện nay, có khoảng 1.500 hộ trồng vải chín sớm Phương Nam trên diện tích gần 400ha, tập trung tại 8 vùng quy hoạch Bạch Đằng 1, Bạch Đằng 2, Hiệp Thanh, Phong Thái, Hồng Hà, Hồng Hải, Đá Bạc, Cẩm Hồng của phường Phương Nam, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh. Năm 2024, vùng vải chín sớm Phương Nam ước đạt sản lượng khoảng 1.800 tấn.

Từ năm 2013, vải chín sớm Phương Nam được Cục Sở hữu trí tuệ chứng nhận đăng ký nhãn hiệu và được UBND Quảng Ninh quy hoạch là một trong 17 vùng sản xuất hàng hóa nông nghiệp tập trung của tỉnh. Đến năm 2019, TP Uông Bí đã hoàn thành việc triển khai mô hình và quy trình sản xuất vải chín sớm Phương Nam theo hướng VietGAP. Đến nay toàn phường có hơn 290ha vải chín sớm Phương Nam được trồng, chăm sóc theo quy trình VietGAP, giúp đảm bảo chất lượng, giá trị của vải chín sớm Phương Nam.

Tháng 8/2022, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp Công ty Cổ phần OTAS Global triển khai thí điểm mô hình chuẩn hóa dữ liệu mã số vùng trồng vải chín sớm Phương Nam theo hệ thống tiêu chuẩn OTAS, trên diện tích 30ha, với trên 100 hội viên nông dân tham gia. Việc triển khai dự án nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng chuẩn số hoá, phục vụ sản xuất và nâng cao thương hiệu sản phẩm vải chín sớm Phương Nam của địa phương.

Ông Bùi Văn Trà, Chủ tịch Hội Nông dân phường Phương Nam cho biết, từ đầu tháng 5/2024, đã có nhiều thương lái đến thu mua vải chín sớm Phương Nam để xuất khẩu sang Trung Quốc. Ngoài ra, các thương lái nhỏ lẻ cũng đến tận các vườn để đặt hàng.

Quả vải chín sớm Phương Nam có kích cỡ lớn, khoảng 22-25 quả/kg. Để nâng cao chất lượng vải chín sớm Phương Nam, các cơ quan chuyên ngành đang hướng dẫn bà con áp dụng nhiều biện pháp khoa học kỹ thuật vào chăm sóc cây vải, hướng đến mục tiêu cỡ quả đạt 18-20 quả/kg. 

Cũng theo ông Bùi Văn Trà, thời điểm thu hoạch là yếu tố quan trọng để vải chín sớm Phương Nam có lợi thế chiếm lĩnh thị trường và có giá bán cao hơn so với vải các địa phương khác. Nhưng phần lớn vải chín sớm Phương Nam vẫn thu hoạch vào khoảng 10-15/4 âm lịch, gần như chạm vào ngưỡng chín sớm của một số giống vải ở địa phương khác nên giá cao hơn không nhiều.

Do đó vừa qua, tại phường Phương Nam đã thử nghiệm mô hình dự án ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để cây vải chín sớm Phương Nam ra hoa ổn định hằng năm và tăng khả năng thu hoạch quả sớm. Theo đó, đã thử nghiệm khống chế lộc đông và kiểm soát cây vải phân hóa mầm hoa ổn định, nhằm thúc đẩy thu hoạch quả sớm vào đầu vụ (đợt 1 từ ngày 29/3-1/4 âm lịch) và giữa vụ (đợt 2 từ ngày 2-15/4 âm lịch).

"Vụ vải chín sớm năm nay, hộ đầu tiên thu hoạch vải vào ngày 29/3 âm lịch, bán được bán được 2 tấn vải với giá 70.000 đồng/kg. Một số diện tích vải thu hoạch vào khoảng mùng 5/4 âm lịch cũng bán được với giá khoảng 50.000-55.000 đồng/kg" – ông Bùi Văn Trà cho hay.

Trong những năm qua, các cấp, ngành, địa phương còn tập trung hỗ trợ kết nối, đổi mới xúc tiến thương mại cho vải chín sớm Phương Nam để mở rộng thị trường tiêu thụ cho loại nông sản tiêu biểu này. Đặc biệt năm 2024 là lần đầu tiên Trung tâm Xúc tiến và Phát triển Công Thương Quảng Ninh Quảng tổ chức livestream quảng bá, giới thiệu vải chín sớm Phương Nam trên mạng xã hội...

Cô Trần Thị Hương (khu Đá Bạc, phường Phương Nam, TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) cho hay, năm nay lần đầu tiên tổ chức livestream quảng bá, giới thiệu vải chín sớm Phương Nam. Thông qua đó mong rằng ngày càng có nhiều người tiêu dùng biết đến vải chín sớm Phương Nam.