Sản xuất nông nghiệp thuận thiên ở ĐBSCL, chuyên gia đề xuất giải pháp phục hồi mùa lũ

Tham dự Hội nghị có khoảng 300 đại biểu từ các bộ, ban, ngành, 13 tỉnh ĐBSCL, các cơ quan trong nước, các tổ chức tài chính, đối tác phát triển quốc tế, các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân quốc tế và trong nước cùng các hiệp hội ngành hàng…

Tạo sự thích nghi, hài hòa giữa con người với tự nhiên

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Lê Minh Hoan cho biết, ông có nhiều cảm xúc, và kỳ vọng về sự phát triển của ĐBSCL ở hiện tại và trong tương lai.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT cho rằng, người dân vùng ĐBSCL có nhiều nghị lực để vươn lên phát triển, dù phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn của biến đổi khí hậu ở thời điểm hiện tại. "Như cây lúa mùa nước nổi, nước dâng lên tới đâu, cây lúa vẫn tiếp tục vươn lên để phát triển", ông Hoan nói.

Cũng tại Hội nghị, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định: Thuận thiên không phải là không làm gì cả, mà là quá trình thích nghi, hài hòa giữa con người với tự nhiên một cách có kiểm soát thuận theo các quy luật của tự nhiên để đem lại lợi ích cho con người và bảo vệ hệ sinh thái.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT kêu gọi các đối tác quốc tế hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc cung cấp thông tin, tri thức, kinh nghiệm, các công cụ đánh giá, cho chuyển đổi nông nghiệp thuận thiên; phối hợp cùng Chính phủ rà soát các hạng mục ưu tiên đầu tư không hối tiếc thông qua các Dự án tại ĐBSCL…

Đồng thời hỗ trợ nguồn lực nhằm triển khai các "Chương trình tổng thể phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045"; Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030; "Đề án hiện đại hóa hệ thống thủy lợi phục vụ chuyển đổi, phát triển nông nghiệp bền vững tại các tiểu vùng sinh thái vùng ĐBSCL".

Đặc biệt là cung cấp các giải pháp tài chính linh hoạt, tài chính xanh, dễ tiếp cận, đặc thù cho khu vực ĐBSCL. Trong đó, đặc biệt lưu ý về ưu đãi lãi suất và điều kiện cho vay đối với các Dự án nông nghiệp đầu tư công… Kết nối với các địa phương và doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, đề xuất giải pháp phát triển nông nghiệp thuận thiên, tạo liên kết chuỗi với tổ nhóm nông dân để phát triển sản xuất kinh doanh thông qua việc cung cấp các nguồn tài chính linh hoạt từ các quỹ đầu tư, các thể chế tài chính đa phương và song phương…

Tại Hội nghị, Bộ NNPTNT cam kết sẽ phát huy hiệu quả tốt nhất các nguồn lực hỗ trợ của các đối tác quốc tế, tham mưu, đề xuất với Chính phủ các giải pháp tăng cường chính sách về thu hút viện trợ phát triển chính thức (ODA), đầu tư nước ngoài và các quy định về tiếp nhận, sử dụng nguồn vốn không hoàn lại hài hòa thủ tục giữa bên tiếp nhận và bên hỗ trợ…

Nhiều đối tác quốc tế ủng hộ

Thông qua Hội nghị, các đối tác quốc tế như EU, Mỹ, Úc, FAO, UNDP, WWF, SNV…, và các quỹ tài chính quốc tế, tập đoàn, doanh nghiệp quốc tế và trong nước cam kết nguồn lực thực hiện các giải pháp nông nghiệp thuận thiên; mạng lưới kết nối các nhà đầu tư quốc tế với các địa phương và doanh nghiệp trong nước cho khu vực ĐBSCL được hình thành; các mô hình thuận thiên đã triển khai trong nước và quốc tế được chia sẻ và nhân rộng.

Đại diện của Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF), Tiến sĩ Văn Ngọc Thịnh - Giám đốc WWF-Viet Nam chia sẻ tại Hội nghị rằng: ĐBSCL có thể tránh được nguy cơ bị thu hẹp và chìm dần vào cuối thế kỷ này nếu chu trình sinh thái của đồng bằng và sự kết nối từ sông tới các vùng đồng bằng ngập lũ được duy trì.

Theo Tiến sĩ Thịnh, mùa lũ là một quy trình tự nhiên quan trọng để xây dựng và bồi đắp đồng bằng thông qua việc lắng đọng trầm tích. Phục hồi mùa lũ là việc quan trọng với tương lai của đồng bằng. Nước lũ mang trầm tích và bồi đắp cho đồng bằng, làm tăng độ phì nhiêu, độ cao của đất, tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu, mực nước biển dâng cũng như hỗ trợ tái sinh rừng ngập mặn.

Ông Thịnh cho biết, WWF và đối tác đã và đang triển khai thí điểm một số giải pháp thuận thiên tại khu vực ĐBSCL như: Mô hình lúa - cá, lúa - tôm, lúa - sen, tôm - rừng ngập mặn, tôm - lúa luân canh… cho kết quả cụ thể về mặt kinh tế, mà vẫn bảo tồn được đa dạng sinh học và môi trường sinh thái.

Từ kết quả bước đầu đã đạt được, WWF sẵn sàng chia sẻ với các đối tác về mô hình này, để mở rộng quy mô nhằm bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ sinh thái rừng, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững, đảm bảo sức khỏe cho con người và thiên nhiên.

Tại Hội nghị, ông Lê Văn Sử - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho biết, đã có nhiều tổ chức quốc tế đã triển khai các chương trình hỗ trợ, phát triển sinh kế thuận thiên trên địa bàn tỉnh Cà Mau, và bước đầu các mô hình đảm bảo tính khả thi thực tế, hiệu quả được nâng cao.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cũng đề xuất cần quyết định phê duyệt "Chương trình tổng thể phát triển nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045"; ưu tiên nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng chuyển đổi sinh kế, ứng phó với biến đổi khí hậu, đồng thời ban hành cơ chế tài chính và chính sách đặc thù, ưu đãi cho phát triển vùng ĐBSCL, tăng cường và nâng cao hiệu quả liên kết vùng…

Đặc biệt là đề xuất Chính phủ có cơ chế cho tỷ lệ vay lại của các tỉnh: Cơ chế cho tỷ lệ vay chuyển đổi sinh kế dưới 05%, được cấp phát 100% đối với hạ tầng sinh kế cho vùng nghèo, vùng trữ nước, sinh kế rừng và phòng chống thiên tai…