Sự cố thủy điện sông Bung 2: Lửng lơ trách nhiệm, hậu quả dân chịu

Đình Thiên - Trương Hồng Thứ năm, ngày 15/09/2016 06:00 AM (GMT+7)

Chiều 14.9, tại hiện trường đập Thủy điện Sông Bung 2 (huyện Nam Giang, Quảng Nam), công tác khắc phục hậu quả, tìm kiếm nạn nhân vẫn đang được khẩn trương tiến hành. Nhiều phương tiện, nhân lực vật lực vẫn được điều lên hiện trường để trục vớt máy móc, ô tô, thiết bị. Trách nhiệm chưa biết thuộc về ai, nhưng hậu quả ban đầu thì người dân địa phương gánh chịu...

Sự cố nghiêm trọng

Lúc 16 giờ ngày 14.9, Đại tá Nguyễn Hoàng Khôi - Trưởng phòng Cứu hộ cứu nạn Quân khu 5 cho biết, nước đã đẩy đất đá chặn dưới dòng nước, đặc công không thể lặn xuống được để tìm người mất tích. Hiện đơn vị đang dùng xe đào để tìm kiếm nhưng mắc vào đất đá dày hàng mét nên công tác tìm kiếm rất khó khăn.

Máy móc, thiết bị bị dòng nước cuốn trôi về phía hạ lưu. Ảnh: Trường Hồng

Gặp phóng viên, chưa hết kinh hoàng, ông Vi Văn Dũng (xã Chaval, người tham gia làm công trình) cho biết, khoảng 17 giờ ngày 13.9, vì sự cố máy hàn nên ông và nhiều thợ khác về nơi ở. Sau đó thì nghe tiếng nổ lớn, nước đổ ào ào và phát hiện 2 công nhân bị nước cuốn mất tích...

Chiều qua, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng đã cùng đoàn công tác tới hiện trường, kiểm tra sự cố. Về vụ việc, ông Ngô Việt Hải- Tổng Giám đốc Tổng Công ty Phát điện 2 (chủ đầu tư dự án thủy điện) cho biết, Thủy điện Sông Bung 2 đã đóng cửa dẫn dòng vào ngày 3.9, sau 10 ngày tích nước, đến chiều 13.9 thì xảy ra sự cố. Tại thời điểm xảy ra sự cố, mực nước dâng trong hồ tại cao trình 572m (mực nước dâng bình thường là 605m). Tại thời điểm xảy ra sự cố, mưa diện rộng nên lưu lượng nước về hồ lớn. “Với những áp lực như vậy đã gây ra sự cố, nước đã tống và đẩy trôi một cánh van trong 2 cánh van chặn dòng. Cánh van này được làm bằng thép và nặng 125 tấn, đã bị cuốn trôi dẫn đến tạo ra một dòng nước rất lớn chảy về hạ lưu” - ông Hải nói.

Cảnh tan hoang hai bên bờ sông Bung sau sự cố. Ảnh: Đ.T

Khi sự cố xảy ra, đa số công nhân đã kịp chạy thoát nhưng 2 công nhân vận hành máy đào đang làm nhiệm vụ khơi dòng nước do không nhận được cảnh báo nên bị lũ cuốn mất tích. Tài sản bị thiệt hại gồm: 2 xe ô tô 7 chỗ, 2 máy đào, 1 cẩu 25 tấn, 4 xe vận tải ben cùng một số thiết bị như bơm, máy hàn… “Sáng 14.9, các đội đã đánh giá thiệt hại và tìm mọi cách liên hệ những người mất liên lạc. Đến chiều qua, toàn bộ 56 người đi trồng rừng cho Sông Bung 2 và người dân đã liên hệ được” - ông Hải nói và cho hay, hiện các ngành chức năng đang xác định những thiệt hại để bồi thường theo đúng quy định của pháp luật.

Công trình thủy điện Sông Bung 2 có công suất 100 MW, gồm 2 tổ máy, công trình được khởi công xây dựng từ tháng 12.2012. Công trình thuộc địa phận huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam được Thủ tướng Chính phủ thông qua báo cáo khả thi và cho phép đầu tư năm 2006. Dự án nằm trong bậc thang thủy điện thuộc hệ thống sông Vu Gia-Thu Bồn, sản lượng điện trung bình hằng năm là 425,57 triệu kWh; gồm 2 tổ máy, tổng mức đầu tư công trình hơn 3.654 tỉ đồng. Dự kiến đến tháng 11.2016, tổ máy đầu tiên sẽ phát điện (nếu không gặp sự cố).

“Sáng 14.9, chúng tôi đã đánh giá độ ổn định và tính chịu lực của đập trong thời gian tới. Đến giờ này khẳng định rằng toàn bộ các hạng mục công trình chính như đập dâng, đập tràn, cửa hầm nhận nước… hoàn toàn đảm bảo độ ổn định an toàn cho việc phòng chống bão lụt và vận hành trong thời gian tới” - ông Hải cho hay.

“Bước đầu đánh giá đây là sự cố nghiêm trọng gây thiệt hại từ nhân mạng đến tài sản. Phải đánh giá thiệt hại và tiến hành hỗ trợ cho người bị nạn, bồi thường thiệt hại bước đầu cho người dân. Phải xác định đầy đủ nguyên nhân sự cố và có biện pháp khắc phục chắc chắn công trình an toàn” - ông Cao Quốc Hưng kết luận.

Chưa có dấu hiệu phạm tội để khởi tố

Theo tìm hiểu của NTNN, dù chưa kết luận nguyên nhân sự cố ở Thủy điện Sông Bung 2, nhưng hôm qua Phó Chủ tịch tỉnh Quảng Nam Huỳnh Khánh Toàn đã yêu cầu huyện Nam Giang chi tiền “đột xuất” để hỗ trợ các hộ dân bị nước lũ cuốn trôi nhà cửa, tài sản...

Hầm dẫn dòng Thủy điện sông Bung 2 bị vỡ. Ảnh: Đ.T

Theo ông Huỳnh Khánh Toàn, do ảnh hưởng của cơn bão số 4 và áp thấp nhiệt đới từ ngày 11.9, nước lũ về hồ chứa với lưu lượng rất lớn vào khoảng 560m3/s và nước lũ đã chảy mạnh làm bục cửa van số 2 hầm dẫn dòng thủy điện. “Dù nguyên nhân thế nào đi nữa, nhưng thực tế là các nhà dân bị lũ cuốn trôi do vỡ đường ống thủy điện, UBND tỉnh đã yêu cầu UBND huyện Nam Giang ứng ngân sách ngay để dân có nhà ở, ổn định cuộc sông, chứ chờ chủ đầu tư hỗ trợ thì lâu lắm… Ngoài ra, tỉnh còn yêu cầu quan trắc mực nước thượng lưu, theo dõi diễn biến lũ và tình trạng các hạng mục công trình để đưa ra hướng khắc phục, xử lý đảm bảo an toàn cho người, tài sản, công trình” - ông Toàn nói.

Về trách nhiệm, ông Toàn cho biết: “Năng lực nhà thầu thi công, trách nhiệm quản lý nhà nước tại địa phương thì Sở Xây dựng tỉnh và Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND tỉnh cũng không được báo cáo. Vì đây là công trình quốc gia nên nay mai Bộ Công Thương chủ trì mời các cơ quan chức năng của Trung ương vào Quảng Nam để xác định rõ nguyên nhân. Khi tìm ra nguyên nhân sẽ quy trách nhiệm rõ ràng các bên liên quan”.

Đại tá Nguyễn Viết Lợi - Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam cho hay, vụ việc vẫn chưa có dấu hiệu phạm tội để khởi tố vụ án.

Thủ tướng yêu cầu khẩn trương xác định nguyên nhân

Ngày 14.9, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và chính quyền tỉnh Quảng Nam khẩn trương phối hợp tìm kiếm cứu nạn người bị mất tích; có ngay các giải pháp khắc phục sự cố, không để mất an toàn cho người và công trình vùng hạ lưu. Thủ tướng cũng yêu cầu khẩn trương xác định nguyên nhân, thực hiện ngay các giải pháp nhằm bảo đảm an toàn hoạt động trong khu vực, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15.9.2016.

T.A

Thủy điện xả lũ, hàng ngàn học sinh phải nghỉ học

Học sinh ở nhiều xã thuộc huyện Hương Sơn không thể đến trường vì đường ngập, cầu bị trôi.
Ảnh: H.A

Hai ngày qua ở Hà Tĩnh xảy ra mưa lớn và việc Thủy điện Hố Hô xã lũ 1.100m3/s đã khiến cho nhiều tuyến đường liên xã ở huyện Hương Khê bị ngập nặng. Ông Trần Đình Hùng- Trưởng phòng GDĐT huyện cho biết: “Sáng 14.9, mưa lớn gần như chia cắt hoàn toàn những tuyến đường liên xã nên 50/59 trường học của huyện đã phải cho học sinh nghỉ học”.

Còn tại huyện Hương Sơn, ảnh hưởng của mưa lớn cùng với việc thủy điện Hương Sơn xả lũ khiến nước sông Ngàn Phố dâng cao. Theo ghi nhận sáng 14.9, toàn huyện Hương Sơn đã có tới 13 trường buộc phải nghỉ học (7 trường mầm non, 4 tiểu học và 2 THCS) để đảm bảo an toàn cho các em. Nước sông Ngàn Phố theo hói Nầm tràn vào rất nhanh khiến nhiều tuyến đường liên xã ở Sơn Thủy, Sơn Phúc và Sơn Mai bị ngập nặng. Tại xã Sơn Hồng, cầu Khe Cò đã bị nước lũ cuốn trôi khiến nhiều học sinh ở các xóm này không thể tới trường được.

Lam Khê - Lê Sỹ

“Không ai lấp cống dẫn dòng vào mùa mưa lũ”

GS-TSKH Phạm Hồng Giang - nguyên Thứ trưởng Bộ NNPTNT, hiện là Chủ tịch Hội Đập lớn và phát triển nguồn nước Việt Nam cho hay: Tôi có nắm được thông tin về sự cố ở Thủy điện Sông Bung 2, đường ống dẫn nước từ đập về nhà máy thủy điện bị vỡ. Nguyên nhân bước đầu được xác định là do nước lũ từ thượng nguồn đổ về với lưu lượng rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đường ống dẫn nước từ đập vào nhà máy.

Theo ông Giang, để phân tích cụ thể, chi tiết sự cố này cần có các số liệu kỹ thuật, nước lũ về như thế đã quá mức tính toán chưa, đường hầm dẫn dòng đã đảm bảo chưa. Điều đầu tiên ông nhận thấy là thời điểm lấp cống dẫn dòng không phù hợp: “Lấp cống dẫn dòng cần phải làm trong thời gian mùa khô, có đê quai và đê quai phải đảm bảo yêu cầu về an toàn. Không ai chọn thời điểm miền Trung đang vào mùa mưa bão, bởi mưa bão và lũ xảy ra thì không thể nào bịt cống được, mưa lũ với lượng nước đổ về rất lớn sẽ phá đê quay ngay. Đó là còn chưa kể đến những nghi ngại về chất lượng cửa vào như thế nào, việc tính toán lũ ra sao, đê quai thiết kế lũ đã chuẩn chưa, cái này cần có chuyên gia đến hiện trường, tìm hiểu, phân tích”.

Đình Thắng (ghi)