Sự phản kháng của Ukraine có thể sụp đổ trong năm nay nếu Mỹ không viện trợ?

Tình trạng "ngàn cân treo sợi tóc" của Ukraine

Nhiều quan chức và nhà phân tích phương Tây cho rằng, năm 2024, điều tốt nhất Ukraine có thể làm là giữ vững phòng tuyến. Cách đây 1 năm, Ukraine tràn đầy tự tin trong nỗ lực ngăn cản Nga kiểm soát các vùng lãnh thổ. Các quốc gia phương Tây, kỳ vọng vào thành công của Kiev, đã cam kết sẽ viện trợ để giúp nước này xuyên thủng phòng tuyến của Nga.

Tuy nhiên, thực tế một nửa số vũ khí được phương Tây cam kết viện trợ không đến kịp thời, khiến Kiev hứng chịu nhiều tổn thất.

"Vào thời điểm này, cam kết không đồng nghĩa với bàn giao. 50% số vũ khí được phương Tây cam kết viện trợ đã không được chuyển đến tay chúng tôi vào lúc cần thiết", Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov nói tại một sự kiện kỷ niệm hai năm chiến sự bùng phát.

Quan chức Ukraine cho rằng tình trạng chậm trễ viện trợ từ phương Tây ngày càng đẩy Kiev vào thế bất lợi trong tính toán chiến sự với Moskva, nhất là trong bối cảnh Nga chuyển sang nền kinh tế thời chiến và đẩy mạnh công nghiệp quốc phòng nội địa.

Bên cạnh đó, các quan chức quân sự hàng đầu Kiev cho biết, hoạt động sản xuất vũ khí đang sa lầy vào tình trạng quan liêu và cơ cấu chỉ huy của quân đội không thay đổi đủ nhanh để quản lý một lực lượng đã mở rộng từ 200.000 quân lên gần 1 triệu quân chỉ trong một vài tháng.

Những điểm yếu đó và một số sai lầm chiến lược trên chiến trường đã cản trở cuộc phản công được kỳ vọng cao của Ukraine, dẫn đến nước này chỉ đạt được những thành quả nhỏ về lãnh thổ.

Điều cấp bách nhất trong số này nằm ngoài tầm kiểm soát của Ukraine. Đó là liệu Quốc hội Mỹ có thông qua thêm hàng tỷ USD viện trợ quân sự và kinh tế cho Kiev hay không? Nếu không có khoản hỗ trợ này, các quan chức phương Tây và các nhà phân tích quân sự cho biết, nỗ lực chiến đấu của Ukraine sẽ gặp rủi ro nghiêm trọng.

Tổng thống Zelensky công bố con số binh lính thiệt mạng trong 2 năm xung đột

"31.000 quân nhân Ukraine đã thiệt mạng trong xung đột. Không phải 300.000 hay 150.000 như những gì Tổng thống Vladimir Putin và cấp dưới tuyên bố. Dù vậy, đây vẫn là thiệt hại nặng nề với chúng ta", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trong cuộc họp báo tại Kiev vào chiều qua (25/2, giờ địa phương).

Đây là lần thứ hai Ukraine công bố chính thức con số thiệt hại. Lần đầu tiên, số thiệt hại về người mà Ukraine tiết lộ là cuối năm 2022 khi cố vấn của ông Zelensky nói rằng 13.000 binh sĩ đã chết kể từ đầu chiến sự. Trong khi đó, các quan chức quốc phòng Mỹ hồi tháng 8/2023 nhận định Ukraine có khoảng 70.000 binh sĩ thiệt mạng và 120.000 người bị thương.

Tuy nhiên, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng tuyên bố của ông Zelensky về con số thương vong "là những lời dối trá, không mang lại niềm tin cho người dân Ukraine và phương Tây".

Hồi tháng 11/2023, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tuyên bố con số binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng hoặc bị thương kể từ đầu xung đột là 383.000 người.

Ukraine đang gặp nhiều khó khăn về huy động nhân sự và đào tạo tân binh. Tổng thống Zelensky cuối năm ngoái cho biết quân đội đề xuất huy động thêm 450.000-500.000 tân binh để tiếp tục cuộc chiến với Nga. Tuy nhiên, tuyển thêm quân là bài toán khó với Kiev, khi không còn nhiều người sẵn sàng nhập ngũ sau hai năm xung đột.

Ukraine chuẩn bị phương án gì trong năm 2024?

Trong cuộc họp báo tại Kiev hôm 25/2, ông Zelensky khẳng định Ukraine đã có kế hoạch rõ ràng trong năm 2024 khi được hỏi về khả năng Kiev mở thêm chiến dịch phản công quy mô lớn trong năm nay. 

Tổng thống Ukraine nhận định Nga có thể mở chiến dịch tiến công mới vào cuối tháng 5 hoặc trong mùa hè, cho rằng nỗ lực chiếm thành trì Avdeevka ở Donetsk không có ích cho Moskva. 

"Chúng tôi sẽ chuẩn bị để sẵn sàng đối phó những cuộc tấn công của đối phương. Tôi tin rằng chiến dịch được họ phát động ngày 8/10/2023 chưa mang lại kết quả nào", ông Zelensky nói.

Cùng với việc hối thúc thêm sự hỗ trợ của phương Tây, Tổng thống Zelensky đang bắt đầu thực hiện một số động thái để cải thiện những vấn đề mang tính hệ thống. Kiev đã gia tăng một số sở chỉ huy để giám sát các lữ đoàn hiệu quả hơn trong khi ông Zelensky đang bổ nhiệm một thế hệ tướng lĩnh trẻ với hy vọng sẽ mang lại nhiều đổi mới hơn cho chiến trường.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov tuyên bố sẽ đẩy nhanh việc sản xuất đạn dược ở Ukraine. Ông cũng đưa ra một quy trình mua sắm mới với mục tiêu đảm bảo một hệ thống tích hợp nhất quán hơn với hệ thống của các quốc gia khác. 

Một sáng kiến khác là Dự án Lực lượng Tương lai, tập hợp các chuyên gia từ các cơ quan khác nhau của chính phủ với sự hỗ trợ của các đối tác NATO. Nhiệm vụ của nó là tổ chức quân đội Ukraine tốt hơn nhằm đáp ứng nhu cầu chiến đấu trong một cuộc xung đột quy mô lớn, tìm cách cải thiện những yếu tố như liên lạc và phối hợp giữa các lực lượng.