Tả Phời sau sự cố vỡ hồ thải nhà máy tuyển quặng đồng ở Lào Cai: Chưa hết kinh hoàng, cuộc sống vẫn ngổn ngang

Nhiều hộ dân vẫn phải ở tạm nhà văn hóa

Chúng tôi có dịp trở lại thôn Phời 3, xã Tả Phời, TP. Lào Cai vào những ngày cuối tháng 9/2023. mặc dù những tuyến đường về xã, thôn đã được dọn sạch bùn. Sau hơn 1 tháng sự cố vỡ hồ thải đuôi Nhà máy tuyển quặng đồng Tả Phời nhưng những ao cá, ruộng vẫn còn đầy bùn, cách UBND xã Tả Phời vài trăm mét chỉ có 1 chiếc xe đang múc bùn dưới ruộng lên. Nhiều người dân vẫn chưa hết kinh hoàng về sự cố khủng khiếp này.

Tại nhà văn hóa xã Tả Phời, hiện vẫn còn 3 hộ dân thôn Phời 3 đang ở tạm vì vẫn chưa có nơi ở mới.

Đang trông người vợ đang ốm, anh Phạm Văn Chấn, thôn Phời 3, xã Tả Phời, TP. Lào Cai buồn rầu nói: Hiện gia đình tôi cùng 2 hộ dân phải ở tạm nhà văn hóa của xã, nhà cửa hỏng hết rồi chưa nhận tiền thuê nhà, lẽ ra phải được cất cơm suất đển ăn chứ.

Sau khi Công ty Cổ phần đồng Tả Phời – Vinacomin hỗ trợ cơm suất được tròn một tháng thì dừng, những hộ nhà ở được thì họ về nhà rồi, mưa to họ mới lại chạy ra đây. Gia đình tôi hiện phải tự nấu cơm phục vụ cuộc sống hàng ngày thôi, hiện chưa có mặt bằng để làm nhà nên cứ ở đây tạm.

Chị Phạm Thị Dũng, thôn Phời 3, xã Tả Phời, TP. Lào Cai, thì bảo: Sự cố vỡ cống xả tràn hồ thải quặng đuôi nhà máy đồng Tả Phời của Công ty Cổ phần đồng Tả Phời – Vinacomin vào sáng ngày 8/8/2023, đã cuốn trôi lợn, gà và một số vật dụng trong gia đình, nước, bùn tràn vào nhà.

Sau gần 1 tháng được các cấp, các ngành, xã Tả Phời tập trung khắc phục, gia đình tôi đã trở lại nhà ở để tiếp tục cuộc sống sinh hoạt bình thường như trước đây.

Còn chị Ngô Thị Sình, thôn Phời 3, xã Tả Phời, TP. Lào Cai, chia sẻ: Hiện cuộc sống gia đình tôi cơ bản đã ổn định. Tuy nhiên, do diện tích lúa bị thiệt hại gần 600 m2, không thể khôi phục lại, theo áp giá ban đầu chỉ được hơn 3 triệu đồng. Người dân tiếp tục kiến nghị đợt mới này được điều chỉnh thêm hơn 3 triệu đồng nữa.

Ông Trần Văn Hưng, Chủ tịch UBND xã Tả Phời, TP. Lào Cai cho biết: Hiện nay còn 11 hộ vẫn chờ để về khu tái định cư mới. Trong đó, có 3 hộ đang ở nhà văn hóa xã vì chưa có nền nhà và chưa nhận tiền hỗ trợ thuê nhà.

Bên cạnh đó, xã cùng tổ công tác đang tích cực kiểm kê tài sản để hỗ trợ cho người dân. Đến thời điểm này, cơ bản các hộ dân đã nhận tiền hỗ trợ, công tác khắc phục vẫn đang tập trung triển khai, đặc biệt là việc nạo vét bùn tại các ao, ruộng của người dân.

Hơn 100 hộ bị ảnh hưởng, thiệt hại

Theo báo cáo của UBND TP. Lào Cai ngày 15/9/2023, về công tác thống kê thiệt hại và hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng do sự cố vỡ cống xả tràn hồ thải quặng đuôi nhà máy đồng Tả Phời của Công ty Cổ phần đồng Tả Phời – Vinacomin.

Ngày 10/8/2023, UBND thành phố đã ban hành Quyết định thành lập tổ công tác rà soát, thống kê do sự cố vỡ cống xả tràn hồ thải quặng đuôi của Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời - Vinacomin (gọi là Tổ công tác 670).

Ngay sau khi được thành lập, UBND thành phố chỉ đạo Tổ công tác 670 tổ chức họp phân công nhiệm vụ các thành viên và tiến độ thực hiện việc thống kê, xác định thiệt hại của từng hộ gia đình để xây dựng phương án hỗ trợ theo đúng quy định; thực hiện kiểm đếm đảm bảo công khai, đúng, đủ, kịp thời, dứt điểm; đảm bảo việc hỗ trợ đúng người, đúng đối tượng, tránh việc lợi dụng tình hình để trục lợi.

Qua quá trình tổng hợp bảng tự kê khai của các hộ dân, có tổng số 129 hộ dân có bản tự kê khai; Tổ công tác 670 tiến hành xác minh, tổng hợp, đối chiếu kết quả có 3 hộ không bị ảnh hưởng, 9 hộ không đến đối chiếu xác minh (Đối với 9 hộ, mặc dù đã qua thời gian đối chiếu, xác minh xong vì lý do các hộ đi làm ăn xa, không có mặt ở địa phương cho nên Tổ công tác tiếp tục xác minh, và áp giá và công khai), 117 hộ kê khai thiệt hại đã được đối chiếu xác minh.

Cụ thể số hộ bị thiệt hại về lúa có 45 hộ; số hộ thiệt hại về tài sản, vật nuôi 39 hộ; số hộ vừa thiệt hại về lúa, tài sản 22 hộ; số hộ đồng ý di chuyển đến tái định cư và thiệt hại về tài sản 11 hộ.

UBND thành phố Lào Cai giao Tổ công tác 670 thực hiện niêm yết, công khai bảng áp giá hỗ trợ cho các hộ dân bị thiệt hại tài sản cho các hộ làm các nhóm: Nhóm thiệt hại về tài sản, vật dụng, phương tiện… bị trôi, hư hỏng của 53 hộ, với tổng số tiền hơn 3,4 tỷ đồng. Sau đó được điều chỉnh, với tổng số tiền gần 5 tỷ đồng.

Đối với nhóm thiệt hại về tài sản, vật kiến trúc trên ruộng lúa có 6 hộ, với số tiền là hơn 55,6 triệu đồng. Nhóm thiệt hại về tài sản, vật kiến trúc, cây cối hoa mầu, vật nuôi có 28 hộ, với số tiền hơn 600 triệu đồng.

Đối với công tác hỗ trợ, chi trả đền bù thiệt hại, ước tính thiệt hại hơn 5,4 tỷ đồng. Trong đó, tài sản vật nuôi bị trôi, máy móc bị hư hỏng gần 5,2 tỷ đồng; lúa bị ảnh hưởng 271 triệu đồng.

Ngay sau khi sự cố xảy ra, Công ty cổ phần Đồng Tả Phời đã hỗ trợ khẩn cấp mức 5 triệu/hộ cho 19 hộ bị ảnh hưởng về nhà ở, vật kiến trúc; 2 triệu/ hộ cho 41 hộ ảnh hưởng cây cối hoa màu với tổng số tiền hỗ trợ khẩn cấp là 177 triệu.

Hơn 4,5 tỷ đồng đã được chi hỗ trợ cho người dân

Trên cơ sở bảng áp giá công khai, hộ nào thấy đủ đúng và đề nghị nhận kinh phí và cam kết không yêu cầu bổ sung thì đều được chi trả. Tính đến hết ngày 11/9/2023, UBND xã Tả Phời và Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời - Vinacomin đã thực hiện chi hỗ trợ được 73 hộ, với số tiền hơn 4,5 tỷ đồng.

Cũng theo báo cáo của UBND TP. Lào Cai, phương án sắp xếp các hộ dân bị ảnh hưởng do sự cố vỡ cống xả tràn hồ thải quặng đuôi của Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời - Vinacomin, Tổ công tác 670 tiến hành họp, thông tin về vị trí dự kiến sắp xếp tái định cư đối với các hộ thuộc diện di chuyển đến 3 vị trí tái định cư thuộc khu vực Làng Cáng 2, xã Tả Phời, TP. Lào Cai, diện tích tái định cư dự kiến 300m2/hộ.

11 hộ thống nhất việc di chuyển đến vị trí dự kiến tái định cư, cam kết không gây cản trở Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời - Vinacomin thực hiện khắc phục sự cố tại Khe Lùng Vai thôn Phời 3, tuy nhiên còn hộ Phạm Văn Lợi chưa đồng tình.

Hiện nay mặc dù công tác hỗ trợ thiệt hại cho các hộ dân đã và đang tiếp tục triển khai, thế nhưng một số hộ dân bị thiệt hại đất lúa chưa đồng ý nhận hỗ trợ, với lý do mức hỗ trợ thấp. Do đó, các hộ yêu cầu được hỗ trợ tiền công be bờ, cải tạo lại đất nông nghiệp sau khi Công ty cổ phần đồng Tả Phời - Vinacomin thu dọn hết lượng bùn thải.