Thận mệt vì uống ít nước

Họa không từ trên trời xuống

Điều đáng nói là số bệnh nhân còn trẻ, số phụ nữ - là nhóm đối tượng trước đây ít bệnh, đang tăng rất nhanh, nếu so với kết quả thống kê của thập niên trước đây! Đáng lo không kém là tỷ lệ biến chứng, điển hình là cơn đau sỏi thận khiến bệnh nhân phải kêu xe cấp cứu đã từ lâu vượt xa mức báo động. Đáng tiếc vì với phương tiện kỹ thuật hiện nay việc phát hiện sỏi thận là chuyện tương đối đơn giản. Thêm một điểm nghịch lý là số người vướng sỏi trong đường tiết niệu lại là cư dân ỏ các thành phố lớn, là đối tượng đủ ăn đủ mặc, nghĩa là có đủ điều kiện để chăm lo sức khỏe.

Nếu tưởng họa trên trời rơi xuống thì sai. Tạp chất trong dòng nước tiểu muốn kết tủa cần một số điều kiện thuận lợi, chẳng hạn như: Lượng nước tiểu quá ít khiến thành phần nước tiếu quá đậm đặc; thời gian nước tiểu lưu lại trong dòng tiết niệu quá lâu; hàm lượng tạp chất quá cao, trong số đó là các chất đòn bẩy như canxi, oxalate, urat...; pH nước tiểu thiên về phía acid vì chưa nhiều chất toan như acid uric, acid lactic…

Điểm mặt nguyên nhân

Không lửa khó có khói. Hầu hết nạn nhân có chung vài điểm tương đồng. Trong đó điểm đầu tiên đáng chú ý nhất là uống không đủ nước trong ngày, nhất là khi đổ mồ hôi, sau khi hoạt động thể dục thể thao, sau khi xông hơi. Tệ hơn nữa là chỉ uống nước ngày vài lần, chỉ uống khi khát, cho dù mỗi lần với lượng lớn, thay vì chia đều với lượng vừa phải. Quên uống nước là đòn bẩy để sỏi đóng cứng đâu đó dọc đường tiết niệu. Thiếu nước lấy gì rửa cho sạch đường dẫn tiểu?

Tiếp theo sau là các lý do:

- Nín tiểu dù mắc tiểu khiến tạp chất trong nước tiểu có thừa cơ hội quện vào nhau thành viên sỏi.

- Quá mạnh miệng với rượu bia, thịt mỡ nên nước tiếu bị “acid hóa” do sự hiện diện của các phế phẩm có tính acid, trong số đó điển hình là acid uric, chất sinh bệnh gout (gút).

- Quá vui miệng với các loại rau chứa nhiều oxalate như rau dền, rau muống, bạc hà...

- Không quen dùng trà dược thảo có công năng lợi tiểu nhẹ, như râu mèo, râu bắp, atisô... để gia tăng tiến độ đào thải acid uric qua đường tiểu, thay vì khoán trắng cho trái thận đa đoan trăm bề.

- Ít khi ăn chay. Theo kết quả của nhiều công trình nghiên cứu, chất đạm lecithin trong đậu nành có khả năng phá vỡ cấu trúc của sỏi để viên sỏi thành sạn cát rồi theo dòng nước tiểu trở về với thiên nhiên. Không chỉ người đã mang sỏi thận, ngay cả đối tượng có cơ tạng dễ bị sỏi thận cũng nên có chế độ dinh dưỡng ít nhiều theo kiểu “ăn chay” với đậu hũ, sữa đậu nành không đường... Không cần mỗi ngày nhưng nếu được từng đợt nhiều ngày trong tháng càng hay.

- Lạm dụng thuốc sủi bọt như thuốc đa sinh tố, thuốc cảm... mà không ngờ phụ gia của thuốc là đòn bẩy cho phản ứng kết tủa trên đường tiết niệu

-  Lạm dụng thuốc canxi vì sợ loãng xương nhưng chưa hiểu là chất vôi khi thừa phải được đào thải qua đường tiết niệu và kết tủa khi có mặt quá nhiều, quá lâu trong dòng nước tiểu.

Ăn quá ngọt, đặc biệt ở nam giới, vào buỗi tối, khiến chức năng bài tiết của trái thận bị xáo trộn.

Khi đã hiểu về nguyên nhân, có thể tìm được các giải pháp “hóa giải”, trong đó có 2 cách nổi bật: Một là uống nước thường xuyên. Thận cũng như cá, thận mà thiếu nước còn gì là thận. Không cho thận đủ nước tất nhiên phải trả giá bằng sỏi thận. Hai là nếu phải thay đổi được một số tật xấu trong chế độ dinh dưỡng, trong nếp sinh hoạt, chẳng hạn nếu uống bia nhiều hơn uống nước, ăn thịt nhiều hơn dùng rau, thì thầy thuốc có giỏi như Hoa Đà cũng đành bó tay!

Viên sỏi một khi đã thành hình dễ gì chịu giậm chân tại chỗ cho vui lòng gia chủ! Sỏi sớm muộn cũng tăng dần kích thước khiến trái thận khó tránh bị thương tổn vì ứ nước, vì viêm tấy, hay vì xuất huyết do trầy xước đâu đó trên đường dẫn tiểu. Cách điều trị sỏi thận tốt nhất là làm sao để trong đường tiết niệu đừng có sỏi.