Thất thu ngân sách hơn 4.300 tỷ đồng/năm vì thuốc lá lậu

Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đã có hiệu lực từ ngày 1.5.2013. Tuy nhiên việc thực thi luật này đang gặp không ít những khó khăn do chúng ta chưa có các biện pháp hữu hiệu kiềm chế thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam. Làm thế nào để thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá mà ngân sách nhà nước không bị thất thu? Làm thế nào để thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả mà công tác an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho bà con nông dân vẫn được đảm bảo? Đó là những câu hỏi mà các ngành chức năng đang trăn trở để tìm lời giải đáp.

Việt Nam chưa có giải pháp ngăn chặn hiệu quả tình trạng nhập lậu thuốc lá (ảnh minh họa).

Siết thuốc nội, thuốc ngoại càng hoành hành

Theo số liệu thống kê từ Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA), lượng thuốc lá nhập lậu vào thị trường Việt Nam đã tăng từ 636 triệu bao (năm 2007) lên đến 900 triệu bao (năm 2012) và dự báo sẽ tiếp tục tăng lên 930 triệu bao trong năm 2013.

Tình trạng nhập lậu này làm thất thu ngân sách 4.320 tỷ đồng, chảy máu ngoại tệ gần 450 triệu USD. Đây quả là những tổn thất không nhỏ, nhất là trong bối cảnh ngành thuốc lá đang đem lại công ăn việc làm cho hàng trăm ngàn lao động nông nghiệp trồng nguyên liệu thuốc lá ở các huyện nghèo thuộc các tỉnh Tây Nguyên, miền Trung và miền núi phía Bắc.

Luật Phòng chống tác hại thuốc lá có nhiều điều khoản siết chặt ngành công nghiệp sản xuất thuốc lá nội địa để tiến tới giảm cầu như: Tạo áp lực tăng giá thuốc lá, quản lý sản lượng toàn ngành, ghi cảnh báo sản xuất trên bao bì thuốc lá bằng chữ và hình ảnh, người tiêu dùng phải thêm khoản đóng góp vào Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá...

Bình luận về những quy định này, giám đốc một công ty thuốc lá lớn trên thị trường (xin giấu tên) cho biết: Việc quản lý chặt hơn nữa ngành sản xuất thuốc lá là đúng, thế nhưng trong khi chưa kiểm soát được thuốc lá nhập lậu, thì việc “siết chặt” này vô tình đã tạo sân cho thuốc lá ngoại nhập lậu phát triển mạnh hơn. “Nếu năm 2013, Việt Nam không kiểm soát được thuốc lá lậu, thì có khả năng thuốc lá lậu sẽ vượt qua con số 25% trong thị phần tiêu thụ nội địa”- vị đại diện doanh nghiệp này nói.

Cần mạnh tay hơn

Theo vị giám đốc doanh nghiệp nói trên, để từng bước kiểm soát thuốc lá nhập lậu, Nhà nước và doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ hơn. Về phía doanh nghiệp, cần tiếp tục đề xuất với Nhà nước một số giải pháp trong công tác chống nhập lậu; tiếp tục hỗ trợ kinh phí cho các lực lượng chức năng tham gia bắt giữ, tiêu hủy; đồng thời phối hợp với Ban Chỉ đạo 127 địa phương tuyên truyền, vận động quần chúng không tiếp tay cho buôn lậu.

Đối với Nhà nước, công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng như quản lý thị trường, hải quan, công an... cần đồng bộ và chặt chẽ hơn nữa; tìm biện pháp giúp người lao động vùng ven biên giới có công ăn việc làm để giảm bớt tình trạng người dân tham gia vào đường dây mang vác thuê cho tổ chức buôn lậu. Các lực lượng chức năng phải thường xuyên tuần tra, kiểm soát và tổ chức đánh phá triệt để các tổ chức buôn lậu, bảo kê cho buôn lậu thuốc lá...

Nguyễn Thu Tuyết