Thiếu khoa chống độc, nhiều bệnh nhân ngộ độc cấp không được chẩn đoán đúng bệnh

TS.BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, trong 10 năm (từ năm 2010 - 2019), đơn vị Hồi sức chống độc Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiếp nhận và điều trị cho 14.294 bệnh nhân bị nhiễm độc cấp.

Trong đó, số lượng bệnh nhân nặng cần hồi sức cấp cứu tích cực với các biện pháp thở máu, lọc máu… chiếm khoảng 50% trường hợp. Tỷ lệ chữa khỏi bệnh vẫn đạt trên 95,8%.

TS.BS Nguyễn Tri Thức nhận định, hiện nay số bệnh nhân nhiễm độc trung bình hằng năm không ngừng gia tăng. Nếu từ 10 năm trước chỉ có 800 - 1.000 bệnh nhân/năm, đến nay số lượng bệnh tăng lên đến 1.500 - 2.000 bệnh nhân/năm.

Trong đó, nhóm ngộ độc do các loại hóa chất (thuốc tân dược và thuốc bảo vệ thực vật) ngày càng tăng, đồng thời xuất hiện các loại ngộ độc hiếm gặp (ngộ độc botulinum, ngộ độc khế…), các sản phẩm chứa nhiều loại độc chất (cypermethrin, phospho hữu cơ…), làm thay đổi triệu chứng lâm sàng hay độc chất mới (ngộ độc thuốc Glufosinate ammonium…) chưa có phác đồ điều trị chuẩn...

TS.BS Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới Bệnh viện Chợ Rẫy nhận định, bệnh lý nhiễm độc ngày càng gia tăng, phức tạp nhưng thực tế, khả năng xét nghiệm tìm độc chất hay xác định nồng độ độc chất còn rất hạn chế.

Phần lớn các cơ sở y tế không có đơn vị/khoa chống độc riêng mà lồng ghép chung trong các ICU dẫn đến không ít trường hợp ngộ độc cấp không được phát hiện. Việt Nam hiện không có mạng lưới hoạt động về chống độc như các chuyên ngành khác, dẫn đến sự hạn chế trong chẩn đoán, điều phối các thuốc hay phương tiện, thuốc chẩn đoán và điều trị nhiễm độc cấp.

Không có trung tâm lưu trữ các loại thuốc giải độc quý hiếm dẫn tới thiếu thuốc hoặc lãng phí thuốc. Phác đồ điều trị chưa được bổ sung, cập nhật theo sự phát triển của khoa học kỹ thuật.

Đặc biệt, nghiên cứu khoa học về lĩnh vực bệnh nhiễm độc rất hạn chế; thiếu chuyên gia về hồi sức chống độc, đặc biệt là đối với những bệnh lý nhiễm độc mãn tính có liên quan tới bệnh lý ung thư, xơ gan… do độc chất gần như còn trống.

"Điều đáng buồn là các phương tiện xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán xác định ngộ độc chất còn hạn chế, nhiều khi bác sĩ thường dựa trên lâm sàng hoặc kinh nghiệm của mình để chẩn đoán và đưa ra phương hướng điều trị cho bệnh nhân. Dù đã áp dụng nhiều biện pháp cấp cứu hồi sức với những phương tiện đại nhưng vẫn chưa cải thiện. Đặc biệt, là ở nhóm ngộ độc không rõ tác nhân", bác sĩ Hùng nhấn mạnh.

Hội nghị quốc tế về bệnh lý nhiễm độc lần này được kỳ vọng sẽ là nền tảng cho việc xây dựng hệ thống mạng lưới hồi sức chống độc toàn quốc (Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đà Nẵng và Bệnh viện Bạch Mai).

Bên cạnh đó, thông qua hội nghị sẽ hình thành sự phối hợp nghiên cứu khoa học với các trung tâm chống độc quốc tế, đặc biệt tìm nguồn đào tạo bác sĩ trẻ về chuyên ngành hồi sức chống độc; Xây dựng quy trình phối hợp xét nghiệm tìm độc chất giữa Bệnh viện Chợ Rẫy và Trung tâm Pháp y TP.HCM...