Thủ tướng trẻ nhất Thái Lan Paetongtarn Shinawatra: Nguồn năng lượng mới cho chính trường Thái

Cô con gái 37 tuổi của chính trị gia kỳ cựu Thaksin Shinawatra đã vượt qua cuộc bỏ phiếu của quốc hội và hiện đối mặt với thử thách lớn, chỉ hai ngày sau khi đồng minh Srettha Thavisin bị tòa án bãi nhiệm khỏi chức vụ thủ tướng.

Bà Paetongtarn được xem là di sản và tương lai chính trị của gia đình tỷ phú Shinawatra. Bà chưa từng làm việc trong chính phủ và sẽ trở thành nữ thủ tướng thứ hai của Thái Lan và là người thứ ba trong gia đình Shinawatra giữ chức vụ cao nhất, sau người dì Yingluck Shinawatra và người cha Thaksin. 

Ông Thaksin cha bà là chính trị gia có ảnh hưởng và gây chia rẽ nhất của đất nước, người đã sống lưu vong 15 năm nay và trở lại chính trường vào năm 2023 với việc đưa đồng minh Srettha trở thành thủ tướng.

Bà Paetongtarn giành chiến thắng với 319 phiếu, tức là gần hai phần ba số phiếu của quốc hội.

Thử thách

Bà sẽ ngay lập tức phải đối mặt với nhiều thách thức, khi nền kinh tế đang gặp khó khăn, sự ủng hộ với của đảng Pheu Thai của bà đang suy giảm, và họ chưa thực hiện được chương trình hỗ trợ tiền mặt trị giá 500 tỷ baht (14,25 tỷ USD) đã cam kết.

Sự sụp đổ của người tiền nhiệm Srettha sau chưa đầy một năm cầm quyền sẽ là một lời nhắc nhở rõ ràng về sự thù địch mà Paetongtarn có thể phải đối mặt, khi Thái Lan đang bị mắc kẹt trong một chu kỳ hỗn loạn của các cuộc đảo chính và các phán quyết của tòa án đã giải tán các đảng chính trị và lật đổ nhiều chính phủ và thủ tướng.

Gia đình Shinawatra và các đối tác kinh doanh của họ đã phải gánh chịu phần lớn của cuộc khủng hoảng, với các đảng có sự thu hút lớn đang đối đầu với một liên minh quyền lực của những người bảo thủ, các gia đình giàu có cũ và các tướng lĩnh ủng hộ hoàng gia có mối liên hệ sâu sắc với các tổ chức quan trọng.

Chín ngày trước, cùng một tòa án đã bãi nhiệm Srettha vì một cuộc bổ nhiệm nội các cũng đã giải tán đảng Move Forward chống thiết lập - đảng chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2023 - vì chiến dịch sửa đổi một luật chống xúc phạm hoàng gia, mà theo tòa án, có nguy cơ làm suy yếu chế độ quân chủ lập hiến. Đảng này sau đó đã thành lập một đảng đối lập mới.

Quyết định đưa bà Paetongtarn vào vị trí thủ tướng vào thời điểm quan trọng như vậy đã khiến nhiều nhà phân tích ngạc nhiên, vì họ đã dự đoán ông Thaksin sẽ trì hoãn "triều đại" của mình và tránh để con gái Paetongtarn phải đối mặt với những trận chiến dẫn đến sự sụp đổ của chính ông và em gái Yingluck, cả hai đều đã phải trốn ra nước ngoài để tránh án tù sau khi các chính phủ của họ bị quân đội lật đổ.

Paetongtarn là ai?

Khi Paetongtarn Shinawatra lần đầu tham gia bầu cử vào năm ngoái, bà đang có mang những tháng cuối. 

Paetongtarn giúp điều hành bộ phận khách sạn của đế chế kinh doanh siêu giàu của gia đình trước khi gia nhập chính trị ba năm trước.

Bà đã là một gương mặt gần như liên tục trên đường vận động trong cuộc bầu cử năm ngoái khi trở thành gương mặt đại diện của đảng Pheu Thai và là một trong ba ứng cử viên thủ tướng của đảng.

Cuối cùng, ông Srettha đã nắm quyền liên minh với các đảng ủng hộ quân đội, trước đây vốn cứng rắn phản đối Thaksin và các cộng sự của ông.

Trong chính phủ của ông Srettha, bà Paetongtarn đã chủ trì ủy ban quyền lực mềm quốc gia để thúc đẩy Thái Lan ra nước ngoài.

Được biết đến ở Thái Lan với biệt danh Ung Ing, Paetongtarn là con gái út của Thaksin, một cựu cảnh sát chuyển sang làm tỷ phú viễn thông, người đã giành chiến thắng trong hai cuộc bầu cử vào đầu những năm 2000.

Cô lớn lên ở Bangkok, được thấm nhuần trong chính trị hỗn loạn của đất nước, khi ông Thaksin mơ ước trở nên giàu có và sau đó thành lập Đảng Thai Rak Thai vào năm 1998.

Sự tôi luyện

"Khi tôi tám tuổi, cha tôi bước vào chính trị. Từ ngày đó, cuộc sống của tôi cũng gắn liền với chính trị," bà nói trong một bài phát biểu vào tháng 3.

Ông Thaksin đã đạt đến vị trí thủ tướng vào năm 2001 và mở rộng chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe, phát triển nông thôn và trợ cấp nông nghiệp – chính sách kinh tế của ông được gọi là "Thaksinomics" cho người nghèo.

Ông đã bị lật đổ trong một cuộc đảo chính quân sự vào năm 2006.

Khi vào đại học ở Thái Lan sau khi cha bị lật đổ một cách không chính thức, Paetongtarn mô tả những năm đó là một trong những giai đoạn khó khăn nhất của bà, và bà cũng bị cáo buộc gian lận.

"Đôi khi, tôi thấy những bức tranh của cha tôi bị gắn lên tường, bị gạch bỏ và vẽ lên," bà nói trong bài phát biểu tháng 3. "Ở tuổi 20, việc bị bao quanh bởi sự thù hận là rất khó để vượt qua."

Cô tiếp tục học quản lý khách sạn ở Anh, sau đó kết hôn với phi công thương mại Pidok Sooksawas vào năm 2019 với hai lễ cưới sang trọng ở thủ đô Thái Lan và Hong Kong. Cặp đôi hiện có hai đứa con.

Paetongtarn chia sẻ phong cách sống của mình với gần một triệu người theo dõi trên Instagram, và sự trẻ trung và năng lượng của bà nổi bật trong một cảnh chính trị chủ yếu bị thống trị bởi các quý ông lớn tuổi nghiêm nghị.

Cô được đề cử làm thủ tướng trước nhân vật kỳ cựu 75 tuổi của Pheu Thai, Chaikasem Nitisiri – một động thái cho thấy "chiến lược của đảng để đứng về phía phong trào thanh niên", nhà phân tích chính trị Yuttaporn Issarachai nói với AFP.

Nhưng ông cho biết sẽ khó để "vượt qua ảnh hưởng bảo thủ và quân sự" đã chi phối chính trị Thái Lan trong nhiều thập kỷ.

Paetongtarn vẫn chưa được thử thách. Bà chưa bao giờ giữ một vị trí chính phủ được bầu và không có kinh nghiệm quản lý.

Vào tháng 5, trong bối cảnh tranh cãi giữa chính quyền Srettha và Ngân hàng Trung ương Thái Lan về lãi suất, bà cho rằng sự độc lập của ngân hàng trung ương là một "cản trở" trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế, điều này đã thu hút sự chỉ trích.

Nhưng nhà lãnh đạo trẻ sẽ có thể nhận được sự hướng dẫn từ cha bà.

"Bà ấy sẽ bị theo dõi kỹ lưỡng. Bà sẽ chịu áp lực lớn," ông Thitinan Pongsudhirak, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Chulalongkorn, cho biết. "Bà sẽ phải dựa vào cha mình".