Thu Uyên - Người đi tìm những mảnh đời thất lạc

Cảm phục những người vượt lên số phận

Kể từ số đầu tiên năm 2007, hình ảnh, chàng trai Nguyễn Văn Linh bồn chồn, hồi hộp trong giây phút gặp lại mẹ, gia đình sau 20 năm xa cách, sống trong buồn tủi, chông chênh, bơ vơ đã khiến cả trường quay lặng đi vì xúc động. Ngay sau số đầu tiên này, chương trình đã được biết đến trên khắp cả nước.

Chương trình “Như chưa hề có cuộc chia ly”.   Ảnh: I.T

"Như chưa hề có cuộc chia ly" là một chương trình giúp tìm lại người thân, giúp cho cuộc sống có thêm những cuộc đoàn tụ diệu kỳ. Cuộc đời đã sắp đặt các số phận con người, đã bắt con người nếm trải nỗi đau dằng dặc của sự chia ly và rồi cũng đã trả lại cho con người niềm vui vô hạn của sự đoàn tụ. Hai chữ “đoàn tụ” thật sự là gần gũi mà thiêng liêng.

Chia sẻ về điều này, nhà báo Thu Uyên-chủ nhiệm chương trình cho biết: “Khi thấy các gia đình được đoàn tụ, cảm xúc của chúng tôi rất lạ lùng, chúng tôi chảy nước mắt và cười, tôi nói như thế thay cho cả êkíp chương trình chúng tôi. Để làm nên một cuộc đoàn tụ, mất rất nhiều thời gian và trong quá trình đấy, chúng tôi vì có rất nhiều việc phải làm nên không phải khóc nhiều lắm dù đó là những câu chuyện rất bi thương. Mệt mỏi thì có mệt mỏi nhưng vì nghĩ không thể để những người gửi thư cho chương trình phải chờ đợi lâu và thất vọng nên chúng tôi rất cố gắng. Và thật kỳ lạ chúng tôi càng cố gắng làm thì dường như càng có thêm sức”.

Nhà báo Thu Uyên tâm sự: “Điều khó nhất chính là thời gian. 9 năm đã trôi qua, nếu tìm ra ngay từ những năm đầu tiên thì các bà mẹ có thể chỉ 60 tuổi, nhưng đến năm nay thì đã xấp xỉ 70. Đây chính là áp lực rất lớn”- nữ chủ nhiệm chương trình nói. Do vậy, một trong những ưu tiên tìm kiếm của chương trình là các trường hợp mẹ tìm con, hoặc con tìm mẹ mà tuổi của người mẹ đã cao”.

Theo nhà báo Thu Uyên, năm 2016, chương trình tròn 100 số, đã lên sóng VTV, hồ sơ gửi về lên đến khoảng 40.000 đăng ký, hơn 700 trường hợp đã đoàn tụ với người thân thành công. “Đây đều là những trường hợp vô cùng may mắn vì người đi tìm và người được đi tìm đều gặp nhau”- nhà báo Thu Uyên chia sẻ.

Đến thời điểm hiện tại, trường hợp đoàn tụ thành công đã vượt xa con số 700, Thu Uyên kể chị ấn tượng nhất với những nhân vật giàu nghị lực và một bản chất lương thiện dù hoàn cảnh trớ trêu: “Với một người thất lạc, trong tâm trí luôn cảm giác thiếu thốn tình cảm, thì họ chỉ có thể tự vươn lên bằng chính nghị lực bản thân. Họ nỗ lực trong cuộc sống và thậm chí lương thiện hơn rất nhiều người xung quanh. Chẳng hạn, khi một đứa trẻ lạc nhà, lang thang, em hoàn toàn có thể bị tiêm nhiễm thói hư tật xấu. Tuy nhiên, nhiều nhân vật trong chương trình đã kiên quyết là bản thân không được sống tiêu cực, để không phải hổ thẹn với những người thân trong gia đình còn đang chờ được gặp lại”.

Không có niềm tin sẽ không thể làm được

Nhớ lại cái duyên đưa chị đến với chương trình, nhà báo Thu Uyên bảo, trong xã hội nào cũng có chia ly, riêng ở Việt Nam ra thì ly tán là chuyện diễn ra trong mỗi gia đình họ tộc, vì đã phải trải qua nhiều giai đoạn lịch sử khắc nghiệt. Khi bận lo mưu sinh, người ta có thể tạm quên đi sự mất mát, còn khi đã đủ ăn đủ mặc, việc được gặp lại người thân có lẽ đã trở thành nhu cầu số một đối với rất nhiều người.

Vào năm 2000, chị đã nghĩ về việc thực hiện một chương trình để giúp cho những người bị biệt ly có cơ hội đoàn viên. Tuy nhiên, ý tưởng cũng sẽ chỉ là ý tưởng nếu không xây dựng được một mô hình hoạt động. Cuối năm 2007, mô hình đã hình thành, trong đó phần truyền hình như phần nổi của tảng băng, dưới đó là hoạt động tìm kiếm, xử lý thông tin, tổng đài và các cổng thông tin như hòm thư, website…

Và mất gần một năm đầu, hoạt động mới đi vào chuyên nghiệp chị mới thực sự yên tâm. Chương trình vào guồng quay, mọi người ngày càng có nhiều kinh nghiệm nên cứ thế nhận được nhiều tin vui, nhiều lúc các anh em trong êkíp vô cùng bất ngờ vì kết nối được những trường hợp nghĩ khó có thể làm được.

Chị tâm sự: “Mỗi tháng chỉ có ba chục ngày. Từ chương trình này đến chương trình kế tiếp khi có khi phải mất từ 4-5 tuần. Trong 4 hoặc 5 tuần đó, phải nghĩ, phải ngẫm, phải sống, phải quan sát và mô tả lại hơn một chục thân phận; phải tìm, phải đến, phải đi, phải cân nhắc từng li từng tí. Khó nhất, là không được cho phép mình vội vã trong điều kiện công việc xoay vần như chong chóng… Cuộc sống vốn dĩ đa dạng, những chuyện đời mà chúng tôi thu hoạch được thật vô cùng sống động. Khi tìm kiếm, chúng tôi tuân thủ những nguyên tắc xác minh thông tin kỹ lưỡng và đến cùng. Khi làm người kể chuyện, chúng tôi cố gắng để “nhìn rừng trước khi nhìn cây”. Mỗi câu chuyện chia ly hay đoàn tụ trong chương trình hẳn không thể làm rung động khán giả đến như thế, nếu chúng chỉ là chuyện của vài người, của một gia đình. Vì vậy, tôi vừa làm vừa học rất nhiều: Ôn lại lịch sử, tìm “nhân vật lịch sử” để hỏi han, tra cứu tài liệu tham khảo về tâm lý, đọc thêm sách, tra tranh ảnh của địa điểm và thời kỳ liên quan... Nhiệm vụ của chúng tôi không chỉ là hàn gắn chia ly, mà còn qua đó, “nhìn cây mà thấy rừng”, vì có biết bao nhiêu nhân tình và luân lý trong những câu chuyện chia ly - đoàn tụ đó”.

Nhà báo Thu Uyên chia sẻ: “Mục tiêu của chương trình là mang lại hạnh phúc cho những người bị thất lạc, nếu không có niềm tin sẽ không thể làm được chương trình. Cuộc đời này có tỷ tỷ yếu tố bất ngờ mà khi thực hiện, tôi phải tin là trên đời này luôn có nhiều điều kỳ diệu xảy ra. Những người mà chúng tôi gặp gỡ đều có niềm tin mãnh liệt là sẽ tìm lại được người thân của mình”.

Nhà báo Thu Uyên khiêm tốn cho rằng công sức của mình chỉ là một phần rất nhỏ trong muôn vàn những đóng góp cho xã hội.