Tòa án Pháp bác bỏ vụ kiện của nạn nhân da cam Việt Nam

Nguyên đơn, bà Trần Tố Nga, một cựu nhà báo từng tham gia kháng chiến chống Mỹ, năm nay 79 tuổi. Bà khởi kiện từ năm 2014 chống lại 14 công ty hóa chất, kể cả các công ty Dow Chemical và Monsanto của Mỹ mà giờ thuộc sở hữu của tập đoàn dược phẩm khổng lồ Đức Bayer.

Reuters cho biết, bà Trần Tố Nga đã khẳng định việc vụ kiện bị bác bỏ và tuyên bố sẽ kháng cáo.

Các luật sư của bà Nga nói rằng Tòa án Evry  (ngoại ô Paris) đã "áp dụng một định nghĩa lỗi thời về nguyên tắc Miễn trừ quyền tài phán, mâu thuẫn với các nguyên tắc hiện đại của luật quốc tế và luật quốc gia".

Trong tuyên bố ngày 10/5 của các luật sư, họ cũng bày tỏ sự ngạc nhiên khi các công ty hóa chất, dưới sự ràng buộc của Chính phủ Mỹ, đã đáp ứng lời kêu gọi đấu thấu trong khi họ có thể tự do trả lời không tham dự. Nghiêm trọng hơn, chính quyền Mỹ không yêu cầu sản xuất sản phẩm có hàm lượng dioxin cao như chất da cam nhưng các công ty đã chủ trương làm vậy.

Các luật sư cho rằng Tòa án đã bỏ qua các yếu tố chứng minh khả năng của các công ty. Bên nguyên sẽ đưa lên tòa Phúc thẩm để yêu cầu được xem xét những liên lạc giữa các công ty hóa chất với Chính phủ Mỹ mà hiện giờ chỉ được xem xét một phần do các công ty lựa chọn và đưa ra với chủ ý của họ.

Bà Trần Tố Nga trong hồi ký đã kể lại  bà đã hít phải chất da cam năm 1966 khi bà tham gia cuộc chiến chống ngoại xâm.

"Vì thế mà tôi mất một đứa con so dị tật ở tim. Tôi có hai con gái nữa, chúng sinh ra với dị tật bẩm sinh. Các cháu tôi cũng vậy"- bà nói với hãng tin Mỹ AP.

Bà đòi bồi thường cho các vấn đề sức khỏe của bà, trong đó có bệnh ung thư, cũng như sức khỏe của các con bà.

Cho đến nay, chỉ có cựu chiến binh Mỹ và các nước khác tham chiến ở Việt Nam được các công ty hóa chất Mỹ bồi thường. Bà Nga, sau này sang Pháp sinh sống và nhập tịch Pháp, đệ đơn kiện ở Pháp, bởi hệ thống tòa án Pháp cho phép công dân kiện liên quan đến những sự vụ diễn ra ở nước ngoài.

Quân đội Mỹ đã sử dụng chất da cam để khai quang các khu rừng, tìm diệt Việt Cộng trong chiến tranh. Trong những năm từ 1962 – 1971, quân đội Mỹ đã phun khoảng 11 triệu gallon chất da cam xuống miền nam Việt Nam. Dioxin trong chất da cam tồn đọng trong đất và trong bùn lấy dưới các lòng hồ, lòng sông ở Việt Nam trong nhiều thế hệ. Nó có thể đi vào chuỗi thực ăn thông qua mỡ cá và các động vật khác.

Theo con số của phía Việt Nam, có khoảng 4 triệu người Việt bị phơi nhiễm và 3 triệu người gánh chịu hậu quả, trong đó có con cái những người từng phơi nhiễm trong chiến tranh.

"Đó là tội ác, là thảm kịch vì hậu quả của chất da cam không dừng lại. Nó truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác" – bà Nga nói.

Tập đoàn Đức Bayer nói rằng trách nhiệm pháp lý với vụ kiện của bà Trần Tố Nga phải thuộc về Mỹ. Tuyên bố của Bayer nói rằng chất da cam được sản xuất "chỉ dưới sự quản lý của chính phủ Mỹ và chỉ cho các mục đích quân sự".

Các luật sư của bà Nga nói rằng Chính phủ Mỹ không trưng dụng chất da cam nhưng đã bảo đảm cho chất da cam từ các công ty thông qua quá trình đấu thầu của quân đội.