Tổng thống Iran qua đời trong vụ tai nạn máy bay bí ẩn, những cái tên được nhắc đến gây bất ngờ

Chưa có thông tin chính thức nào về nguyên nhân vụ tai nạn máy bay khiến Tổng thống Iran Raisi thiệt mạng.

Các quan chức cho biết, ông Raisi, Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian và 7 người khác đã thiệt mạng sau khi chiếc trực thăng rơi trong sương mù dày đặc.

Trong khi nguyên nhân của vụ tai nạn vẫn chưa được xác nhận, nhiều nhà quan sát và người sử dụng mạng xã hội đã suy đoán xem ai hoặc cái gì có thể đứng đằng sau nó - và thủ phạm bao gồm từ các nước thù địch và đối thủ nội bộ cho đến đơn giản là thời tiết hoặc lỗi máy móc.

Dưới đây là danh sách các nghi phạm có thể.

Người Israel

Khi tin tức về cái chết của Raisi được đưa tin, nhiều người đã nhanh chóng đổ lỗi cho Israel, kẻ thù khu vực lâu đời của Iran.

Mặc dù Israel phủ nhận sự liên quan, theo các quan chức được đài truyền hình Israel Channel 13 trích dẫn và không có bằng chứng nào liên quan đến vụ việc, nhưng suy đoán về sự liên quan của nước này đã lan truyền như cháy rừng trên mạng xã hội.

Một số tài khoản X đưa tin không chính xác rằng truyền thông Israel đã xác nhận cái chết của Raisi trước khi tin tức được công bố.

Một phóng viên của đài truyền hình Pháp thậm chí còn đưa tin nhầm thành tin đồn đùa trên Telegram và X rằng trực thăng của Raisi đã được lái bởi một đặc vụ Mossad tên là "Eli Kopter".

Căng thẳng giữa Israel và Iran đã lên đến tầm cao mới trong những tháng gần đây, leo thang đến mức Iran phóng hàng trăm máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo vào Israel.

Vụ việc này là cuộc đối đầu quân sự trực tiếp đầu tiên giữa hai nước sau nhiều năm chiến tranh ngầm và ủy nhiệm.

Israel cũng bị cáo buộc giết nhiều nhân vật Iran trong những năm qua, bao gồm cả các thành viên Lực lượng Vệ binh Cách mạng ở Syria và các nhà khoa học hạt nhân Iran.

Chiếc trực thăng bị rơi sau chuyến đi tới quốc gia láng giềng Azerbaijan. Một số người đã chỉ ra rằng nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ được biết đến là có mối quan hệ chặt chẽ với Israel .

Mojtaba Khamenei

Một người có thể sẽ được hưởng lợi từ cái chết của Raisi là Mojtaba Khamenei, con trai của Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei.

Trong hệ thống thần quyền của Iran, nhà lãnh đạo tối cao là người ra quyết định cuối cùng, chứ không phải tổng thống.

Trong nhiều năm, người ta suy đoán rằng Raisi hoặc Mojtaba là hai ứng cử viên kế vị Khamenei. Cái chết của Raisi mở đường cho Mojtaba có khả năng trở thành người kế vị.

Một số người đã lên mạng xã hội để chỉ ra sự cạnh tranh và suy đoán rằng Mojtaba có thể bằng cách nào đó đứng sau vụ tai nạn.

Một người dùng X viết: "Người được coi trong danh sách rút gọn cùng với Raisi với tư cách là người kế nhiệm Lãnh đạo tối cao là Mojtaba, con trai của Lãnh đạo tối cao...".

Những người khác chỉ lưu ý rằng Mojtaba sẽ được hưởng lợi như thế nào sau cái chết của Raisi.

Tác giả Tim Marshall lưu ý trên X: "Tổng thống Raisi không điều hành Iran, nhưng ông ấy muốn làm vậy. Là người dẫn đầu để trở thành Lãnh đạo tối cao tiếp theo. Giờ đây, Mojtaba, con trai của Ayatollah Khameini, đã có ít đối thủ hơn cho vị trí hàng đầu".

Không có bằng chứng nào cho thấy Mojtaba có liên quan gì đến vụ tai nạn trực thăng.

Một chiếc trực thăng cũ

Nhiều người lưu ý rằng chiếc trực thăng mà Raisi có mặt có thể đã 30 tuổi, được sản xuất vào năm 1994. Bell 212 do Mỹ sản xuất là phiên bản dân sự của trực thăng UH-1N "Twin Huey" và có thể đã được Iran mua dưới thời cai trị của Shah Mohammad Reza Pahlavi.

Những chiếc Bell 212 được các tổ chức trên khắp thế giới bay và chiếc trực thăng này được biết đến với tuổi thọ cao.

Tuy nhiên, câu hỏi đã được đặt ra là liệu chiếc Raisi đang sử dụng có quá cũ và không được bảo trì đúng cách hay không. Do các lệnh trừng phạt quốc tế, Iran tự sửa chữa máy bay của mình thông qua buôn lậu các bộ phận và kỹ thuật đảo ngược.

Máy bay trực thăng của Raisi là một trong ba chiếc di chuyển theo đội hình nhưng là chiếc duy nhất thực hiện "hạ cánh khó khăn". Hai chiếc trực thăng còn lại đã đến đích an toàn.

Một tài khoản X do nhóm tình báo nguồn mở có trụ sở tại Pakistan điều hành nói rằng lẽ ra chiếc trực thăng không nên bay trong những điều kiện này.

"Nếu phi công và/hoặc người lập kế hoạch chuyến bay đưa hành khách của họ lên một chiếc trực thăng cũ kỹ và không đáng tin cậy, không có hệ thống điện tử hàng không IFR và bay nó trong điều kiện IMC thì người lập kế hoạch chuyến bay, các phi công và toàn bộ phi đội tổng thống về cơ bản đã yêu cầu điều này xảy ra về tội vô ý giết người", tài khoản viết.

IFR đề cập đến Quy tắc bay bằng thiết bị, nghĩa là máy bay có thể bay mà không cần tín hiệu thị giác cho phi công, dựa vào các thiết bị để điều hướng an toàn. Điều kiện IMC đề cập đến thời tiết khắc nghiệt.

Thời tiết

Một giả thuyết khác ít kịch tính hơn là vụ tai nạn chỉ đơn giản là do thời tiết xấu.

Các quan chức Iran cho biết chiếc trực thăng đã rơi trong sương mù dày đặc, điều này cũng làm phức tạp thêm nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn.

Một số chuyên gia lưu ý rằng bay trong tầm nhìn hạn chế ở địa hình đồi núi có thể nguy hiểm.

"Nếu thời tiết xấu, phi công có các lựa chọn và nếu không thể vượt lên trên thời tiết, bạn nên quay đầu hoặc hạ cánh. Thực sự không có bất kỳ giải pháp kỹ thuật nào ở đây", Simon Sparkes, phi công thử nghiệm trực thăng quân sự và chuyên gia hàng không nói với The National.

Những người ly khai 

Một nguyên nhân gây căng thẳng đang diễn ra khác ở Iran là tình trạng bất ổn do các chiến binh ly khai gây ra, vốn được biết là đã thực hiện các cuộc tấn công nhằm vào các quan chức an ninh Iran.

Hàng chục nhân viên an ninh Iran đã thiệt mạng trong nhiều vụ tấn công ở miền đông nam Iran hồi tháng Tư.

Các cuộc tấn công được thực hiện bởi Jaish al-Adl, một nhóm chiến binh ly khai Baloch hoạt động quanh biên giới Iran-Pakistan và bị Mỹ coi là một tổ chức khủng bố.

Khu vực đông nam Iran từ lâu đã là nơi thường xuyên xảy ra các cuộc đụng độ giữa lực lượng an ninh Iran và các tay súng ly khai người Sunni.

Mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy phe ly khai có phương tiện hoặc khả năng bắn hạ trực thăng của tổng thống, nhưng họ từ lâu đã có thái độ thù địch với Raisi.