Tổng thống Mỹ Obama công du châu Á: Biển Đông - hồ sơ nóng bỏng

Vấn đề trọng tâm

Theo Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Susan Rice, các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông sẽ là chủ đề nổi bật trong chuyến thăm Philippines và Malaysia của Tổng thống Mỹ. Bà Rice nhấn mạnh: “Đây sẽ là một vấn đề trọng tâm được thảo luận tại cả Hội nghị thượng đỉnh Đông Á và Hội nghị thượng đỉnh ASEAN-Mỹ cũng như những cuộc tiếp xúc khác của chúng tôi trong chuyến công du châu Á”.

Nhà Trắng cho biết, bên lề diễn đàn APEC, 2 nhà lãnh đạo Mỹ và Philippines sẽ có những thảo luận riêng liên quan đến vấn đề Biển Đông.    Ảnh:   ABC

Trong chuyến thăm đến Philippines, dự kiến ông Obama sẽ tham quan một cơ sở hàng hải - công trình được thiết kế để nhấn mạnh cam kết của Mỹ với  Philippines về an ninh hàng hải.  Philippines đang quyết tâm đi đến cùng vụ kiện Trung Quốc về những tranh chấp trên Biển Đông, cho dù Bắc Kinh đang tỏ ra phớt lờ và bỏ qua các thủ tục tố tụng. Bà Rice nhấn mạnh, Mỹ nhất quán với quan điểm rằng, mọi tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ đều phải được giải quyết thông qua các biện pháp hoà bình và luật pháp quốc tế. Washington cho rằng việc thành lập và thực hiện quy tắc ứng xử giữa các bên liên quan trên Biển Đông là bước tiến tích cực cần phải thúc đẩy. Tuy nhiên, bà Rice cũng thừa nhận, không quá mong đợt sẽ đạt được những bước tiến lớn liên quan đến vấn đề Biển Đông trong chuyến đi của ông Obama.

Người Phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cũng tuyên bố, ông không rõ liệu vấn đề Biển Đông có nằm trong chương trình nghị sự chính thức của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) hay không. Tuy nhiên, ông khẳng định: “Chúng tôi rất quan tâm đến việc bảo đảm tự do hàng hải và tư do lưu thông thương mại ở Biển Đông. Chúng tôi sẽ tiếp tục khuyến khích các bên, dù lớn hay nhỏ, giải quyết bất đồng thông qua biện pháp ngoại giao chứ không lợi dụng ưu thế nước lớn cùng sức mạnh của mình để chèn ép các nước láng giềng”.

Tuyên bố của Nhà Trắng dường như trái với tuyên bố trước đó của Trung Quốc và nước chủ nhà Philippines khẳng định hội nghị APEC sắp tới tại Manila sẽ không thảo luận về những căng thẳng leo thang ở Biển Đông. Bắc Kinh viện lẽ rằng (APEC) là một diễn đàn kinh tế thuần tuý nên không nên đề cập đến vấn đề Biển Đông.

Kêu gọi chặn đứng hành vi gây hấn

Ngày 12.11, một hiệp hội đa ngành tại Philippines có tên MARCHA, đã cho rằng các lãnh đạo tham gia hội nghị APEC cần phải thảo luận và giải quyết hồ sơ nóng bỏng này.

Người đứng đầu MARCHA- cựu nghị sĩ Roilo Golez - nguyên là Cố vấn An ninh quốc gia Philippines cho rằng: “Không thể có một thế giới tốt hơn nếu không chặn đứng các hành vi gây hấn của Trung Quốc nhắm vào các láng giềng”.  Hiệp hội này cũng kêu gọi các nguyên thủ quốc gia lên án đường chín đoạn của Trung Quốc, được Bắc Kinh dùng làm cơ sở đòi chủ quyền trên Biển Đông, kêu gọi chính quyền Trung Quốc đình chỉ dự án cải tạo đất trên các bãi ngầm và các rạn san hô trong vùng đang tranh chấp.

Trong khi đó, ngày 12.11, Lầu Năm Góc tuyên bố 1 máy bay ném bom chiến lược B-52 của Mỹ mới đây đã bay gần các đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp trái phép ở Biển Đông. Lực lượng kiểm soát ở dưới mặt đất của Trung Quốc đã liên lạc với máy bay trên song chiếc B-52 này vẫn tiếp tục nhiệm vụ mà không hề nao núng. Phát biểu tại cuộc họp báo, người Phát ngôn Lầu Năm Góc Peter Cook tuyên bố: “Tôi được biết là có 1 chuyến bay bằng máy bay B-52. Tôi thậm chí không rõ về ngày diễn ra sự việc này, nhưng những người kiểm soát dưới mặt đất bên phía Trung Quốc đã nỗ lực để liên lạc với máy bay đó và máy bay B-52 vẫn tiếp tục nhiệm vụ của nó... Không có gì thay đổi”.

Hồi cuối tháng 10 vừa qua, 1 tàu khu trục của Mỹ cũng đã đi vào khu vực 12 hải lý xung quanh một đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam trên Biển Đông.