Tranh cãi thi trắc nghiệm "bóp chết" môn toán, giáo viên đề xuất phương án tối ưu

"Thi trắc nghiệm bóp chết môn Toán"

Mới đây, GS.TS Nguyễn Hữu Dư, nguyên Chủ tịch Hội Toán học Việt Nam, nguyên Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán cho biết: "Môn Toán là môn học đòi hỏi tư duy hết sức chặt chẽ, đòi hỏi tư duy logic".

Và theo ông Dư, thi trắc nghiệm như hiện tại không chỉ là ảnh hưởng đến môn Toán mà phải nói là đang bóp chết môn Toán: "Tôi phải dùng từ mạnh hơn là cách thi này (trắc nghiệm) đang bóp chết môn Toán. Tôi nói như vậy, ai chửi tôi, tôi chịu".

Ông phân tích, Toán đào tạo con người tư duy logic, tư duy hệ thống. Ở mức độ khác nhau sẽ có cách tiếp cận khác nhau chứ không phải tuyển chọn ngẫu nhiên. Bài thi về toán phải là những bài suy luận, suy luận sao cho phù hợp với thời đại công nghệ thông tin chứ không phải suy luận theo cách như trước đây với tờ A4 dài dằng dặc đầy công thức.

Theo GS.TS Nguyễn Hữu Dư, tại nhiều nước trên thế giới, trắc nghiệm chỉ nên dùng để lựa chọn ban đầu. Chẳng hạn như 100.000 học sinh thi Toán, phương án trắc nghiệm sẽ cho phép lựa chọn ra một số lượng nhất định trong đó. Tiếp đó, cần có hình thức khác để lựa chọn chứ không phải kiểu trắc nghiệm chọn a, b, c...

Ý kiến này của GS Dư thu hút sự quan tâm của giáo viên, thí sinh cũng như những người quan tâm đến giáo dục. Nhiều người đồng tình với giáo sư Toán học về hình thức thi trắc nghiệm hiện nay, trong khi đó không ít người cho rằng cả 2 hình thức tự luận - trắc nghiệm đều có ưu nhược điểm riêng. 

Trao đổi với PV báo Dân Việt, Ths Toán học Phạm Phúc Thịnh nêu quan điểm: "Nếu thi trắc nghiệm là bóp chết môn Toán thì các nước tiên tiến khác cũng áp dụng hình thức thi trắc nghiệm này bị bóp chết hết sao? Trong thực tế đâu phải chúng ta cứ ngồi suy nghĩ cho dài dòng là thi trắc nghiệm hay thi tự luận mới đúng. Nếu chỉ chăm chăm vào thi thì việc học chỉ mang tính hình thức.

Thi tốt nghiệp hình thức thế nào, bao nhiêu môn... không quan trọng bằng việc Bộ GDĐT phải xác định được mục tiêu hướng tới là gì, đánh giá học sinh theo các tiêu chí thế nào".

TS Vũ Thế Dũng, nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TP.HCM khẳng định: "Không một kỳ thi nào có thể một mình nó "bóp chết" môn Toán. Và ngược lại, nếu chuyển về thi tự luận, môn Toán cũng không vì thế mà huy hoàng.

Môn Toán hay bất kỳ môn học nào cũng sẽ sống vì nó đáp ứng tốt nhu cầu cuộc sống, nó được biên soạn, giảng dạy khoa học và được tổ chức thi cử khoa học. Nhìn sang môn tiếng Anh, tin học, thi trắc nghiệm cũng không thể "giết chết" chúng vì nhu cầu cuộc sống bức thiết. Nhà trường dạy không hay thì xã hội sẽ bù lại. Sức sống nằm ở đó.

Bởi vậy, thay vì quy kết "cái chết" của môn Toán cho kỳ thi tốt nghiệp THPT nên trả lời các câu hỏi như: Làm thế nào để học sinh có được tư duy logic Toán học, tư duy phản biện? Vì sao Toán cần cho mọi người, mọi nghề, mọi lúc, mọi nơi mà môn Toán lại sợ bị bóp chết? Làm sao 1 kỳ thi có thể bóp chết được nó? Và làm thế nào để môn Toán sống mạnh khỏe trong đời sống xã hội?".

Giáo viên đề xuất phương án

Liên quan đến chủ đề này, Ths Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường Đại học Công thương TP.HCM lại cho rằng: "Quan trọng không phải việc thi cử mà việc học hành như thế nào cho đúng. Thi cử phải là hệ quả tất yếu của việc dạy học sinh. Nếu dạy kiểu thi trắc nghiệm thì phải xem lại. Còn dạy học theo kiểu bình thường, không chăm chăm ôn thi trắc nghiệm thì sẽ không gây ra hậu quả nghiêm trọng như GS Nguyễn Hữu Dư đã nói".

Theo Ths Sơn, Trường Đại học Công thương TP.HCM vẫn tổ chức thi cuối kỳ theo hình thức trắc nghiệm nhưng kiểm tra thường xuyên bằng nhiều cách. Có thể kiểm tra bài viết, kiểm tra bằng phỏng vấn, viết bài thu hoạch về đề tài nào đó... kiểm tra thường xuyên chiếm 50% số điểm của sinh viên.

"Theo tôi vẫn giữ nguyên thi trắc nghiệm như lâu nay nhưng cách dạy của thầy cô giáo phải khác hơn. Thi trắc nghiệm xem là cách đánh giá điểm số thôi chứ không phải là cách làm để toàn bộ thầy cô phải dạy theo. Bên cạnh đó, thi trắc nghiệm không thể đánh giá được như bài luận của học sinh vì vậy kiểm tra thường xuyên nên là tự luận và trắc nghiệm thay đổi theo chương trình dạy học", Ths Sơn nói.

Thầy Vũ Khắc Ngọc, giáo viên ở Hà Nội nêu quan điểm: "Theo tôi, trắc nghiệm hay tự luận đều có những ưu - nhược điểm khác nhau và nên sử dụng trong các hoàn cảnh khác nhau. Đối với kỳ thi cấp quốc gia với hàng trăm ngàn, thậm chí hàng triệu thí sinh dự thi như kỳ thi tốt nghiệp THPT thì thi trắc nghiệm là lựa chọn có nhiều ưu điểm hơn.

Tất nhiên, cũng phải nói rằng kiểu thi trắc nghiệm với 4 đáp án lựa chọn như hiện nay quá giản đơn và quá "yếu" trong chất lượng đánh giá.

Tham khảo 1 phần bài thi của một kỳ thi đánh giá riêng, mọi người sẽ thấy trắc nghiệm không đơn giản chỉ là lựa chọn 4 đáp án mà có nhiều hình thức đa dạng hơn thế: Chọn đúng/sai; chọn 1 trong 4 đáp án; chọn nhiều trong số 4 đáp án; điền vào chỗ trống; kéo thả... Cách làm này còn khá mới và xa lạ với đa số học sinh Việt Nam".