Từ vụ ông Lê Thanh Vân, quy trình bắt người nghi phạm tội là đại biểu Quốc hội thực hiện thế nào?

Khởi tố, bắt tạm giam ông Lê Thanh Vân

Như Dân Việt thông tin, ngày 10/7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 1090/NQ-UBTVQH15 đồng ý đề nghị của Viện trưởng VKSND tối cao về việc khởi tố, bắt tạm giam, khám xét nơi ở, nơi làm việc đối với ông Lê Thanh Vân, đại biểu Quốc hội khóa XV. Đồng thời, tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội đối với ông Vân.

Chiều cùng ngày, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thái Bình đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với ông Lê Thanh Vân để điều tra về hành vi "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi quy định tại Điều 358 Bộ luật hình sự". Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thái Bình đã phê chuẩn các quyết định, lệnh trên.

Không được bắt, giam, giữ, khởi tố đại biểu Quốc hội nếu không có sự đồng ý của Quốc hội

Liên quan đến quy trình bắt người nghi phạm tội là đại biểu Quốc hội, Điều 81 Hiến pháp 2013 quy định, không được bắt, giam, giữ, khởi tố đại biểu Quốc hội nếu không có sự đồng ý của Quốc hội, hoặc trong thời gian Quốc hội không họp, không có sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Luật tổ chức Quốc hội 2014 cũng quy định, không được bắt, giam, giữ, khởi tố đại biểu Quốc hội, khám xét nơi ở và nơi làm việc của đại biểu Quốc hội nếu không có sự đồng ý của Quốc hội hoặc trong thời gian Quốc hội không họp, không có sự đồng ý của Ủy ban thường vụ Quốc hội.

Việc đề nghị bắt, giam, giữ, khởi tố, khám xét nơi ở và nơi làm việc của đại biểu Quốc hội thuộc thẩm quyền của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.

Trường hợp đại biểu Quốc hội bị tạm giữ vì phạm tội quả tang thì cơ quan tạm giữ phải lập tức báo cáo để Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Đại biểu Quốc hội không thể bị cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi đại biểu công tác bãi nhiệm, cách chức, buộc thôi việc, sa thải nếu không được Ủy ban thường vụ Quốc hội đồng ý.

Như vậy, việc bắt người nghi phạm tội là đại biểu Quốc hội phải có đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và được sự đồng ý của Quốc hội hoặc sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (trong thời gian Quốc hội không họp).

Việc thực hiện lệnh bắt thuộc về cơ quan điều tra phát hiện ra hành vi phạm tội của đại biểu Quốc hội và có thẩm quyền điều tra hành vi phạm tội đó.

Theo Luật Tổ chức Quốc hội 2014, trường hợp đại biểu Quốc hội bị khởi tố bị can, thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội đó.

Đại biểu Quốc hội được trở lại thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu và khôi phục các lợi ích hợp pháp khi cơ quan có thẩm quyền đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án đối với đại biểu đó hoặc kể từ ngày bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật tuyên đại biểu đó không có tội hoặc được miễn trách nhiệm hình sự.

Trường hợp đại biểu Quốc hội bị kết tội bằng bản án, quyết định của Tòa án thì đương nhiên mất quyền đại biểu Quốc hội kể từ ngày bản án, quyết định của Toà án có hiệu lực.

Trước đó cũng trong năm 2024, có trường hợp ông Dương Văn Thái, cựu Bí thư Tỉnh ủy, cựu Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang và bà Hoàng Thị Thúy Lan, cựu Bí thư Tỉnh ủy, cựu Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Vĩnh Phúc, đã bị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tạm đình chỉ nhiệm vụ đại biểu Quốc hội; cho phép các cơ quan chức năng thực hiện các lệnh, quyết định khởi tố, bắt tạm giam bị can, khám xét đối với ông Dương Văn Thái, bà Hoàng Thị Thúy Lan.

Sau đó, ông Dương Văn Thái và bà Hoàng Thị Thúy Lan đã bị Quốc hội bãi nhiệm tư cách đại biểu.