Việt Nam cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

Nằm trong chuỗi sự kiện: "Cộng đồng và doanh nghiệp với quy định giảm phát thải khí nhà kính và cơ chế Carbon" do Cục Biến đổi khí hậu (DCC), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam (AWATEN), Tạp chí Môi trường và Cuộc sống và GreenIN tổ chức, diễn đàn lần này với chủ đề: "Trách nhiệm cộng đồng và doanh nghiệp trong việc thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050" sẽ là nơi để các đại biểu, nhà khoa học và doanh nghiệp trao đổi, thảo luận, đánh giá đúng hiện trạng phát triển hiện nay và xác định những hướng mới cũng như đề xuất các biện pháp mới để chung tay thực hiện mục tiêu cũng như cam kết của Việt Nam tại COP 26 là phấn đấu đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, TS. Nguyễn Linh Ngọc - Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam cho biết: Những năm gần đây, trên thế giới và Việt Nam liên tục xuất hiện các hiện tượng thiên nhiên bất thường như hạn hán, lũ lụt, động đất… do biến đổi khí hậu làm hàng ngàn người chết và mất tích, thiệt hại vật chất không thể đong đếm được. Đây đang là một trong những vấn đề nghiêm trọng, có thể nói đây là một thách thức lớn đối với toàn nhân loại. Nguyên nhân chính được ghi nhận là do lượng phát thải khí nhà kính không có xu hướng giảm trong những năm qua. Nếu trường hợp tình trạng này còn gia tăng, nó sẽ làm nặng nề thêm những thay đổi của khí hậu toàn cầu cũng như gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đối với tự nhiên và con người.

Để giảm những hậu quả do biến đổi khí hậu gây ra, điều quan trọng là phải giảm phát thải khí nhà kính. Tại Việt Nam, giảm phát thải nhà kính đã được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030; Chiến lược quốc gia về chống biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050, đồng thời, đưa ra một lộ trình tổng thể nhằm hiện thực hóa các mục tiêu khí hậu đã cam kết bằng việc tạo hành lang pháp lý, thúc đẩy và hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp, các ngành, các địa phương cùng có trách nhiệm giảm phát thải…

TSKH. Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cho biết, để đạt được mục tiêu vào năm 2050 phát thải ròng bằng 0 cần nhiều yếu tố, nỗ lực chung đặc biệt quan trọng là những đóng góp, kiến nghị của các nhà khoa học, chuyên gia về môi trường, công nghệ. 

Đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Tăng Thế Cường - Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu nhấn mạnh, trách nhiệm cộng đồng và doanh nghiệp Việt Nam trong việc thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là vấn đề đặc biệt quan trọng góp phần trong bối cảnh Việt Nam cùng thế giới chung tay ứng phó với biến đổi khí hậu tích cực đòi hỏi chúng ta có những hành động thiết thực nhằm thực hiện chính sách, cũng như chỉ đạo của Đảng và Nhà nước.

Tuy nhiên, theo ông Hoàng Văn Tâm – Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững – Bộ Công Thương, khó khăn nguồn lực tài chính và cơ chế khuyến khích cho đầu tư tiết kiệm năng lượng (TKNL) chưa tương xứng với nhu cầu; nhận thức của bộ phận doanh nghiệp, đặc biệt là người đứng đầu chưa cao. Các chính sách về giá năng lượng chưa tạo động lực cho đầu tư về TKNL; Năng lực triển khai các giải pháp và dự án đầu tư TKNL còn hạn chế.

Tại Diễn đàn, ông Nguyễn Quang Huân -  Đại biểu Quốc hội khóa XV, Ủy ban KHCN& Môi trường Quốc hội đề xuất kiến nghị giải pháp: Lập mô hình tài chính – kỹ thuật nhằm đạt Netzero (2050) và phân bổ theo các ngành. Xây dựng chính sách áp thuế các bon cho các mặt hàng trong nước. Nghiên cứu cơ chế hoạt động của thị trường tín chỉ các-bon trên thế giới & áp dụng sớm tại Việt Nam (từ 2023).

Để có cái nhìn rõ hơn về lộ trình phát triển thị trường carbon tại Việt Nam và vai trò của doanh nghiệp, Tiến sĩ Nguyễn Văn Minh - Trưởng phòng, Cục biến đổi khí hậu cho biết, Luật BVMT năm 2020 đã quy định về tổ chức và phát triển thị trường các bon trong nước, với lộ trình vận hành chính thức từ năm 2028. Đây là căn cứ pháp lý mới nhất quy định về tổ chức và phát triển thị trường các bon. Thị trường các bon trong nước bao gồm các hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ các bon, bù trừ tín chỉ các bon. 

Nói về quyền lợi và trách nhiệm của doanh nghiệp, Tiến sĩ Nguyễn Văn Minh cho rằng khi tham gia vào thị trường các-bon, doanh nghiệp được thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon và được đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon trên thị trường các-bon. 

Tuy nhiên, để được hưởng hai lợi ích trên, doanh nghiệp cần phải chủ động tìm hiểu quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính; tìm hiểu về thị trường các-bon và tăng cường năng lực về kiểm kê khí nhà kính; Tăng cường năng lực về thực hiện hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon.

Phát biểu bế mạc diễn đàn, ông Nguyễn Linh Ngọc - Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam nhận định, qua những ý kiến của các diễn giả trình bày tham luận tại diễn đàn, chúng ta nhìn nhận được việc cần phải chuyển đổi về công nghệ hướng đến tiết kiệm năng lượng và vấn đề giảm khí thải nhà kính, tăng cường trồng rừng nhằm tận dụng nguồn tài chính từ tín chỉ các - bon, nếu chúng ta có thị trường các - bon minh bạch sẽ đóng góp giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone, đặc biệt cộng đồng và doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trong việc giúp Việt Nam đạt các mục tiêu giảm thiểu phát thải khí nhà kính, để thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.